Niebezpieczne interakcje różnych leków. Tych substancji czynnych nie powinieneś łączyć! Czym to grozi? Konsekwencje i skutki uboczne

Nie ma wątpliwości, że żaden lek nie jest bez wpływu na organizm. W zasadzie po to sięgamy po medykamenty. To też oznacza, że branie zróżnicowanych leków może wywołać szereg zmian. Oczywiście, interakcje leków z innymi lekami są dobrze znane lekarzom. Z tego tez powodu przy wypisywaniu recepty uwzględniają oni to, jak może na nas zadziałać połączenie kilku leków. Z tego też powodu nieraz leki są ustalane na inne pory dnia.

Choć ryzyko działań niepożądanych istnieje zawsze, zwiększa się wtedy, gdy bierzemy dodatkowe leki bez konsultacji z lekarzem. Z całą pewnością niebezpieczne jest zwiększenie stężenia leku w organizmie - w szczególności niekontrolowane.

O jakich efektach można mówić, gdy ma miejsce łączenie leków? Wiele zależy od tego, jakie dokładnie leki są brane. Co istotne, pewne efekty mogą być pożądane, gdyż np. przyśpieszają proces leczenia. Jednak w przypadku samodzielnego łączenia leków częściej można mówić o skutkach niepożądanych. Takie efekty to np.:

• Opóźnianie leczenia - leki hamujące działanie innych medykamentów mogą poważnie wpłynąć na to, jak będziemy wracać do zdrowia.

• Niepożądany wpływ na żołądek - przykładem tego mogą być interakcje leków przeciwbólowych kwasu acetylosalicylowego np. a ibuprofenem.

• Osłabienie działania leków w zakresie terapeutycznym.

• Bóle głowy,

• Nasilenie przeciwzakrzepowe grożące krwotokiem.

• Wiele innych.

Wymienić można trzy podstawowe typy interakcji zachodzących pomiędzy lekami. Są to:

• interakcje farmaceutyczne - wynikają ze zwykłego skutki reakcji chemicznej pomiędzy poszczególnymi lekami. Występują przed podaniem leku i mogą objawić się unieczynnieniem obu leków.

• interakcje farmakokinetyczne - wywołują zmiany w dystrybucji, absorpcji czy też eliminacji leków. Interakcje farmakokinetyczne dotyczą przede wszystkim zmian w czasie i siele działania leków. Może dojść do ich osłabienia, ale też możliwe jest nasilenie działania leków.

• interakcje farmakodynamiczne - dotyczą sytuacji, w której leki mają działanie albo jednokierunkowe (synergizm) albo przeciwstawne (antagonizm). Przy synergizmie może być nasilenie działania leków (tzw. synergizm hiperaddycyjny) lub efekt może być związany z sumą leków (synergizm addycyjny). Synergistyczne reakcje leków mogą doprowadzić do nieprzewidzianych konsekwencji. Pamiętajmy, że zwiększenie stężenia leku w organizmie nie jest korzystne. Antagonistyczne interakcje będą powodowały osłabienie działania leków.

Każdy lek w swoim składzie ma kilka różnych elementów. Pomimo różnych nazw leki często mogą być ze sobą tożsame. Najważniejsze w lekarstwie są tzw. substancje czynne. Ten związek chemiczny ma największy wpływ na organizm pacjenta. To też oznacza, że najbardziej niebezpieczne interakcje leków z innymi lekami mogą zajść np. wtedy, gdy weźmiemy dwa leki mające taką samą substancję czynną. Dlaczego? W praktyce może to podwoić ilość leku, ryzykując przy tym poważne przedawkowanie.

Jednocześnie trzeba pamiętać o tym, że ważne są interakcje lek-żywność w kontekście wchłaniania leków. Jeśli jemy i spożywamy leki, czas wchłaniania leku się wydłuża. W przypadku każdej osoby jest to kwestia indywidualna, gdyż istotny jest również metabolizm leku. Ten często jest zaburzany przez sok grejpfrutowy i leki przez ten sok są we krwi w większym stężeniu!

Wolny metabolizm leku u osób starszych to rzecz normalna. To uwzględnia się właśnie wtedy, gdy osoby w podeszłym wieku sięgają po medykamenty. Co istotne, w tym wieku częściej trzeba brać nawet wiele leków naraz!

Czasem interakcje leków z pożywieniem mogą dotyczyć nie tyle samego faktu spożycia posiłku, ile raczej tego, że zachodzi niekorzystne zdarzenie z elementami pożywienia. Na polu składniki żywności a leki może pojawić się antagonistyczne działanie. Można tu wskazać pewne przykłady: interakcje pomiędzy składnikami żywności a lekami bardzo często zachodzą wtedy, gdy spożywamy produkty bogate w witaminę K. Przykładem może być kapusta, sałata oraz brokuły.

Słynnym przykładem tego, czego nie łączyć jest pewien owoc egzotyczny. Sok grejpfrutowy i leki wywołują wzajemne oddziaływanie, które może być niekorzystne dla naszego organizmu.

Należy przy tym wspomnieć, że w przypadku niektórych leków wręcz zaleca przyjmowanie się ich z lekami - choć oczywiście wystrzegając się np. soku grejpfrutowego. Takie są chociażby niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Leki takie jak diklofenak, ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy podrażniają błonę śluzową żołądka. Lepiej brać je wraz z posiłkiem - a tym bardziej wystrzegać się przyjmowania ich na pusty żołądek.

W zależności od choroby trzeba pamiętać o tym, że istotne są również interakcje lek-suplement. Przykładem są hormony tarczycy (tyroksyna), która tworzy związki z żelazem i magnezem - zażywanie preparatów z tymi minerałami może spowodować zmniejszenie aktywności preparatów hormonalnych.

Łączenie leków z żywnością może być niebezpieczne. Nie ma wątpliwości, że interakcje pomiędzy składnikami żywności a lekami mogą być bardzo skomplikowane. Dlatego też chcemy przedstawić szczególnie niebezpieczne, a jednocześnie dość podstawowe interakcje leków z żywnością.

W galerii przedstawiamy przykłady niebezpiecznych interakcji leków z żywnością:

Podczas kuracji dowolnymi lekami z pewnością należy unikać spożywania alkoholu. Istotne tu są m.in. interakcje leków przeciwbólowych - również niesteroidowe leki przeciwzapalne powinny nie być łączone z alkoholem, gdyż mogą nawet doprowadzić do ostrego zapalenia wątroby! Jeśli więc już się czegoś napiliśmy, powinniśmy unikać niektórych leków. Interakcje z NLPZ powinny być bacznie obserwowane w przypadku alkoholu. Jakie leki są jeszcze niebezpieczne w połączeniu z alkoholem:

• przeciwdepresyjne

• nasenne,

• opioidowe,

• przeciwhistaminowe,

• przeciwpadaczkowe,

• Przeciwdrobnoustrojowe,

• na erekcję.

Interakcje farmakodynamiczne i inne dotyczą również brania leków przeciwdepresyjnych. Leki pacjentów zmagających się z tą chorobą mogą być zahamowane przez tyraminę, która znajduje się w:

• Bobie,

• drożdżach,

• serach dojrzewających,

• dojrzałych bananach,

• wędzonych rybach.

W takich sytuacjach są to najniebezpieczniejsze interakcje lekowe, ponieważ mogą nie tylko oddziaływać na organizm pod względem fizycznym, ale mogą też dodatkowo atakować naszą psychikę.

Przy przyjmowaniu leków przeciwdepresyjnych należy ograniczyć przyjmowanie błonnika, który (w postaci rozpuszczalnej w wodzie w szczególności!) może ograniczyć przyswajalność leku.

Niezwykle istotne są również interakcje doustnych leków przeciwcukrzycowych. W praktyce z połączenia z innymi lekami może dojść do osłabienia wydalania leków na cukrzycę. To oznaczać może zwiększenie stężenia leku. Dodatkowo przy lekach przeciwcukrzycowych może pojawić się ryzyko miopatii, jeśli stosujemy jednocześnie leki hipolipemiczne (statyny).

Synergistyczne interakcje mogą również wywołać leki na cukrzycę z lekami NLPZ. Łącznie mogą one zwiększyć siłę działania wypartego leku na cukrzycę.