Adenomioza, czyli wewnętrzna endometrioza. Zwróć uwagę na bolesne miesiączkowanie i krwawienia śródcykliczne. Czy adenomiozę można wyleczyć?

Adenomioza, kiedyś nazywana była wewnętrzną endometriozą, ale obecnie uważa się, że są to odrębne jednostki chorobowe, choć o bardzo podobnym przebiegu i objawach. Schorzenie to jest hormonozależne, czyli wywołane przez zaburzenia w ilości lub działaniu estrogenu.

Szacuje się, że na adenomiozę chorują głównie kobiety w wieku rozrodczym, a najczęściej rozpoznaje się ją po 35. roku życia. Podobnie jak w przypadku endometriozy, ogniska adenomiozy zazwyczaj znikają po okresie menopauzy, ponieważ jajniki przestają produkować estrogen, który jest swego rodzaju „paliwem” dla tych schorzeń. Warto jednak wspomnieć, że adenomioza może występować u kobiet po okresie przekwitania, jednak najczęściej są to panie przyjmujące leki hormonalne zawierające tamoksifen, czyli lek przeciwnowotworowy.

W przebiegu tej choroby dochodzi do wewnątrzmacicznego rozrostu endometrium, czyli komórek naturalnie wyściełających macicę. Komórki endometrialne rozrastają się i tworzą w miąższu macicy różnego rodzaju guzy, torbiele i blizny. W wyniku tych patologicznych zmian dochodzi do uszkodzenia struktury narządu i zaburzenia jego prawidłowego funkcjonowania.

Wyróżnia się trzy rodzaje adenomiozy, do których należy:

• polipowata,
• wewnątrzszyjkowa,
• zaotrzewnowa.

Ginekologom i naukowcom wciąż nie udało się znaleźć jednoznacznej przyczyny rozwoju adenomiozy, jednak sugeruje się, że wpływ na jej rozwój mają przede wszystkim zaburzenia hormonalne w okresie dojrzewania, wady anatomiczne układu rozrodczego, a także różnego rodzaju zabiegi w obrębie macicy.

Wśród czynników, które prawdopodobnie mogą zwiększać ryzyko rozwoju tego schorzenia wymienia się zatem:

• częste poronienia, szczególnie w pierwszych tygodniach ciąży,
• chirurgiczne zakończenie ciąży np. wskutek obumarcia płodu,
• łyżeczkowanie macicy np. z powodu poronienia zatrzymanego lub występowania zmian chorobowych, takich jak torbiele, mięśniaki czy polipy na macicy,
• wielorództwo powikłane np. uszkodzeniem miąższu macicy i krwotokiem.

Dowiedz się więcej: Wsteczna miesiączka może być przyczyną rozwoju endometriozy

Adenomioza bywa trudna do rozpoznania, ponieważ jej objawy nie są charakterystyczne i łatwo je pomylić z napięciem przedmiesiaczkowym lub zaburzeniami hormonalnymi. Wśród głównych objawów tego schorzenia wymienia się:

• obfite i długie krwawienia miesiączkowe,
• silny ból podbrzusza podczas miesiączkowania, który promieniuje do pleców i kończyn dolnych – można go pomylić z tzw. rwą kulszową,
• ból podczas współżycia,
• silne parcie na pęcherz podczas miesiączkowania,
• ból podczas oddawania moczu,
• powiększenie obwodu brzucha,
• niepłodność,
• częste poronienia na wczesnym etapie ciąży.

Ważnym elementem diagnostyki jest szczegółowy wywiad lekarski. To właśnie na jego podstawie można z 80 proc. skutecznością wykryć zaburzenia układu rozrodczego, w tym endometriozę i adenomiozę.

Kolejnym elementem diagnostycznym w kierunku adenomiozy jest dopochwowe badanie USG. Lekarz podczas kontroli może zauważyć nieprawidłowości w budowie macicy. Prawidłowe endometrium w pierwszej fazie cyklu powinno wynosić 7-9 mm, natomiast przy adenomiozie może sięgać nawet 12 mm. Dodatkowo na obrazie USG można zauważyć zgrubienia i uwypuklenia w miąższu macicy, co może sugerować na rozwój torbieli, polipów lub mięśniaków.

Zobacz: Polscy naukowcy stworzyli test na endometriozę. Takiego badania dotąd nie było.

Pomocny w diagnostyce adenomiozy może okazać się również rezonans magnetyczny, który najczęściej stosowany jest przed zabiegami chirurgicznymi, aby w możliwie jak najlepszy sposób zobrazować wielkość i lokalizację zmian w macicy.

Coraz częściej odchodzi się od robienia laparoskopii lub histeroskopii diagnostycznej, których celem jest chirurgiczna ocena nieprawidłowości w budowie macicy. Zabiegi te wykonuje się zazwyczaj w przypadku, gdy mięśniaki, torbiele lub polipy w znaczący sposób upośledzają normalne funkcjonowanie pacjentki, wywołują niepłodność lub nawracające poronienia. Podczas badania laparoskopowego można również pobrać próbki tkanki i ocenić, czy są to zmiany na tle endometrialnym.

Niestety, adenomioza jest schorzeniem, które bardzo często powoduje niepłodność, a szczególnie zaburzenia owulacji i trudność w zagnieżdżeniu się zarodka. Dodatkowo wady anatomiczne i rozrost komórek endometrialnych może powodować odrzucenie zapłodnionej komórki jajowej, co będzie skutkowało wczesnym poronieniem.

Leczenie adenomiozy polega głównie na zastosowaniu terapii hormonalnej, której celem jest całkowite zatrzymanie cyklu miesiączkowego. Należy pamiętać, że miesiączka powraca zazwyczaj w ciągu 14 dni od ostawienia tabletek hormonalnych, a owulacja pojawia się po 2-3 miesiącach od zakończonej kuracji.

Kolejną metodą jest chirurgiczne usunięcie zmian, które wywołują dyskomfort u pacjentki. W tym celu najczęściej przeprowadza się laparoskopię lub histeroskopię. Następnie po operacji pacjentce proponuje się terapię hormonalną na 3-12 miesięcy, aby układ rozrodczy zdążył się zregenerować przed krwawieniem miesiączkowym.

Dowiedz się więcej: Ile kosztuje prywatna konsultacja u ginekologa?

Ważnym elementem terapii jest również dieta przeciwzapalna, która wykazuje korzystny wpływ na funkcjonowanie układu rozrodczego, a także łagodzi dolegliwości bólowe. W jadłospisie powinny zatem znaleźć się:

• surowe warzywa i owoce,
• tłuste ryby morskie, w tym łosoś, pstrąg, tuńczyk i makrela – ze względu na dużą zawartość kwasów omega-3,
• orzechy i nasiona,
• oleje roślinne, w tym oliwa z oliwek, olej z wiesiołka, olej z ogórecznika, olej z czarnuszki, olej lniany,
• przyprawy o działaniu przeciwzapalnym: kurkuma, pieprz czarny i cynamon.