Miał przynieść bogactwo i miłość. W noc świętojańską szukano go po lasach oraz bagnach. Kwiat paproci naprawdę istnieje?

Anna Moyseowicz
Obecnie także w wielu miejscowościach organizowane są obchody Nocy Świętojańskiej, choć mają inny charakter niż te praktykowane przez Słowian przed wiekami.
Obecnie także w wielu miejscowościach organizowane są obchody Nocy Świętojańskiej, choć mają inny charakter niż te praktykowane przez Słowian przed wiekami. Olga Boichuk/ Getty Images, Freepik
Noc świętojańska jest jednym z najbardziej charakterystycznych słowiańskich świąt, których obchody przetrwały do czasów współczesnych. Choć mają nieco inny wymiar niż kiedyś, wciąż puszczanie wianków i wieczorne, letnie zabawy tworzą wyjątkowy, magiczny klimat. Jednym z charakterystycznych elementów tego dnia jest też kwiat paproci. Słyszał o nim niemal każdy, wiele osób o nim mówi, ale czym tak naprawdę jest? I czy w ogóle istnieje? Odpowiedź nie jest jednoznaczna!

Spis treści

Noc kupały, czyli noc świętojańska

Noc kupały przypada na czas przesilenia letniego i obchodzona jest w nocy z 21 na 22 czerwca, najkrótszą noc w roku. Z czasem, po przejęciu przez chrześcijaństwo, zaczęła być nazywana nocą świętojańską, a nazwa jest powiązana z faktem, że święto to przypada w wigilię święta Jana Chrzciciela.

Noc świętojańska to czas miłości i płodności. Młode dziewczęta rozpalały ogniska, przy których rozmawiały i tańczyły. Pary mogły też tej nocy udać się wspólnie do lasu. Obchody tego dnia można porównać do współczesnych Walentynek. Nie bez powodu bywa on określany też świętem miłości. Jednym z elementów charakterystycznych nocy kupały jest plecenie przez dziewczęta i puszczanie na wodę wianków. Inny z ważnych, charakterystycznych symboli to kwiat paproci. I choć obecnie wianki wciąż są puszczane na wodę, to magicznego kwiatu już nikt nie szuka.

Czym był kwiat paproci? Niezwykła symbolika

Przed laty rośliny były niezwykle ważnym elementem nocy świętojańskiej. We wianki wplatano zioła, wrzucano je też do dogasającego ognia, by odpędzić duchy. Szczególne miejsce zajmowała paproć. Występowała ona z dala od domów, w zacienionych miejscach, stąd nadawano jej magiczne znaczenie

– Na terenach słowiańskich w wigilię św. Jana zatykano gałązki paproci w strzechy, ściany, umieszczano nad drzwiami i wejściami do obór, co miało chronić domowników i zwierzęta przed ingerencją sił demonicznych, które ze szczególną złośliwością napastowały ludzi w tym krytycznym momencie cyklu rocznego. Mówiono też, że powieszenie paproci w domu chroni go przed burzą i piorunami – pisze Piotr Kowalski w Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie.

O co chodzi z kwiatem paproci? Według słowiańskich wierzeń kwiat paproci miał magiczną moc i zapewniał swojemu znalazcy bogactwo i dobrobyt, ale też miłość i życiowe powodzenie. Miał zakwitać tylko w noc kupały i emanować blaskiem. Ten, kto go znalazł, musiał być odważny i mieć czyste serce.

Czy kwiat paproci naprawdę istnieje? I tak, i nie

Według botaników paprocie nie mają kwiatów. Czy to jednak oznacza, że kwiat paproci to jedynie legenda? Niekoniecznie. Nieporozumienie może wynikać z nazewnictwa. Dawni Słowianie paprocią nazywali różne gatunki rosnące na ziemiach podmokłych.

Kobieta

Dalszy ciąg artykułu pod wideo ↓
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak się przypuszcza, kwiatem paproci był nasięźrzał pospolity, który wbrew nazwie, występuje bardzo rzadko i trudno go znaleźć.

– Nasięźrzał można znaleźć w Puszczy Białowieskiej, to niewielka roślina osiągającą wysokość od 5 cm do 30 cm. Paproć ta wytwarza krótkie kłącza oraz bardzo charakterystyczny liść zróżnicowany na część asymilująca i zarodnionośną. Ten „kwiat paproci" nie rośnie jednak w ciemnym lesie, ale zazwyczaj na wilgotnych, śródleśnych polanach i łąkach. Charakterystyczny jest dla łąk trzęślicowych. W Polsce ma status gatunku narażonego na wyginięcie i podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Zanika głównie z powodu osuszania siedlisk, braku użytkowania łąk i ich zarastania – podaje strona Lasów Państwowych.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Kobiet codziennie; Obserwuj StronaKobiet.pl!

Polecane oferty
* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera
Wróć na stronakobiet.pl Strona Kobiet