„Dzienniki raka”. Przeczytaj kultową książkę o walce z rakiem piersi i mastektomii

Rak piersi to choroba, z którą rokrocznie zmagają się setki tysięcy kobiet. Amerykańskie Stowarzyszenie Raka Pierwsi szacuje, że w samych Stanach Zjednoczonych w 2022 r. zapadnie na nią 287 850 mieszkanek USA. Odpowiednio wcześnie postawiona diagnoza zwiększa szanse na przeżycie, często jednak potrzebna jest mastektomia – chirurgiczne usunięcie jednej lub obu piersi. Doświadczyło jej wiele znanych osób, m.in. słynna, afroamerykańska pisarka, Audre Lorde. Jej kultowa książka opisująca proces przechodzenia przez raka piersi i mastektomię w końcu została przetłumaczona na język polski (oryginał ukazał się w 1980 roku).

Urodzona w 1934 r. amerykańska pisarka i nowelistka uważana jest za jedną z najważniejszych przedstawicielek radykalnego feminizmu. Aktywistka i działaczka na rzecz kobiet, poświęciła swoje życie na walkę z nierównościami płciowymi, rasizmem, podziałem klasowym i homofobią. Była też poetką i felietonistką walczącą o prawa obywatelskie Afroamerykanów oraz mniejszości seksualnych. Profesora literatury, znana jest polskim czytelnikom głównie z angielskojęzycznych publikacji, ale także z książki pt. „Siostra outsiderka. Eseje i przemówienia”, która została wydana przez wydawnictwo Czarna Owca w 2015 roku.

Po ponad trzech dekadach od czasu swojego pierwszego wydania „Dzienniki raka” doczekały się przekładu na język polski. Książkę wydaną przez lubelskie Wydawnictwo Fame Art przetłumaczyła Anna Dzierzgowska. Jej premiera miała miejsce 17 października.

Data premiery polskiego wydania nie jest przypadkowa, ponieważ październik zawsze poświęcony jest działaniom edukacyjnym związanym z rakiem piersi. Mówi się nawet o różowym październiku oraz Miesiącu Świadomości Raka Piersi (ang. „Breast Cancer Awarness Month”). Autorzy i autorki kampanii społecznych poświęconych temu zagadnieniu zachęcają kobiety do regularnych badań, ponieważ wczesna diagnoza nowotworu znacznie zwiększa szanse na przeżycie. Rak piersi zdiagnozowany w I i II spośród czterech stadiów rozwoju choroby jest uleczalny w 90% przypadków. W każdym kolejnym stopniu zaawansowania choroby szanse na przeżycie maleją o 25%.

Najczęściej stosowanymi metodami badań piersi są:

• USG piersi,
• comiesięczne samobadanie piersi.

Audre Lorde nie tylko opisuje rzeczywistość widzianą przez pryzmat choroby, ale także pokazuje kapitalizm i patriarchat. Refleksja nad własną chorobą stanowi dla niej pretekst, aby spojrzeć na otaczającą ją rzeczywistość z szerszej perspektywy, wziąć na warsztat podział na klasyczne role płciowe oraz zastanowić się nad własną podmiotowością i wolnością. „Dzienniki raka” można nabyć w sklepie Wydawnictwa Feme Art.

– Audre Lorde zapisywała swoje uczucia: ból, strach, złość. Miała raka piersi, jak wiele kobiet przed nią i później, a doświadczenie choroby filtrowała przez politykę, która ludzkie masy skazuje na zbiorową biedę. Unikała iluzji sentymentalizmu, nie chciała pocieszać się tanio. Twórczo korzystała z gniewu. Pisała przejrzystą prozę, wywodząc ją z dziennika – w stronę znakomitej literatury – napisała o twórczości pisarki Izabela Morska, autorka powieści „Znikanie”.

Audre Lorde
„Dzienniki raka”
Tłumaczenie: Anna Dzierzgowska
Data premiery: 17 października 2022
Wydawnictwo Fame Art

Polskie książki o raku warte przeczytania:

• Agnieszka Witkowicz-Matolicz, „Niezwykłe Dziewczyny. Rak nie odebrał im marzeń”,
• Agnieszka Witkowicz-Matolicz, „Oswoić raka. Inspirujące historie i przewodnik po emocjach”,
• Magdalena Szelągowska, „Damy radę, Mamo!”,
• Kulinarny poradnik dla opiekunów dzieci chorych na nowotwory „JedzONKO”,
• Anna Bachulska-Kossek „6. piętro to nie teatr”,
• „O życiu z rakiem i po raku: Praktyczny poradnik dla każdego” pod redakcją naukową prof. Krystyny de Walden-Gałuszko.