Kompleks Edypa
Jest to jeden z najbardziej znanych, a zarazem najczęściej występujących kompleksów w psychologii. Jego nazwa pochodzi od głównego bohatera tragedii Sofoklesa – Króla Edypa, który zabił swojego ojca i ożenił się ze swoją matką. Pojęcie kompleksu Edypa zostało wprowadzone do psychologii przez Zygmunta Freuda.
Według ojca psychoanalizy dotyka on każdego chłopca pomiędzy 3. a 6. rokiem życia – na ten okres przypada falliczna faza rozwoju dziecka. Wówczas zaczyna się u chłopców rodzić seksualność (jeszcze nieuświadomiona) i to najczęściej matka staje się pierwszym obiektem „westchnień”. Co istotne, w takiej sytuacji chłopiec postrzega swojego ojca jako rywala w walce o względy matki. Może się to objawiać m.in. niechęcią wobec ojca i poczuciem odrzucenia.
Kompleks Edypa można zinterpretować również jako główny przejaw lęku przed utratą miłości. Za taką interpretacją przemawia fakt, że rodzi się on wówczas, gdy dziecko uświadamia sobie swoją odrębność fizyczną od matki.
Nie bez znaczenia przy tym jest to, że kompleks Edypa może wystąpić również u dorosłych mężczyzn. W zdrowo funkcjonującej rodzinie wówczas, gdy chłopiec zaczyna rywalizować z ojcem o względy matki, powinien tę walkę przegrać. Gdy jest odwrotnie, czyli jeśli kobieta wybiera dziecko zamiast swojego męża, wysyła ona jasny sygnał, że to właśnie ten mały chłopiec jest dla niej najważniejszy. Może się to objawiać problemami w zbudowaniu zdrowej relacji partnerskiej w dorosłym życiu.
Kompleks Elektry
Termin kompleksu Elektry wprowadził do psychologii Carl Gustav Jung, a jego nazwa pochodzi z mitologii. Elektra była córką Agamemnona, który po powrocie z wojny trojańskiej zginął z rąk swojej żony i jej kochanka. Wówczas Elektra wraz ze swoim bratem zabiła matkę. Co ważne, kompleks Elektry, podobnie jak kompleks Edypa, jest naturalną fazą rozwoju dziecka – przy czym występuje on wyłącznie u dziewczynek, zazwyczaj pomiędzy 3. a 6. rokiem życia. W tym czasie rodzi się seksualność i poczucie fizycznej odrębności od swojej matki.
Kompleks Elektry objawia się nadmiernym przywiązaniem dziewczynki do swojego ojca – chce być ona najważniejszą kobietą w jego życiu. Zazwyczaj kompleks ten mija samoistnie, a rolą ojca jest podkreślanie, że to jego żona jest najważniejszą kobietą w jego życiu. Błędem wychowawczym jest traktowanie córki jako „księżniczki” i dawanie jej odczuć, że jest ona ważniejsza od swojej matki.
Wówczas, gdy dziewczynka – najczęściej przez błędy wychowawcze rodziców – nie przezwycięży sama kompleksu Elektry, może się to odbić negatywnie na jej życiu uczuciowym w dorosłym życiu. Może mieć zbyt roszczeniową postawę wobec swojego partnera.
Syndrom Kasandry
Syndrom Kasandry został wprowadzony do psychologii przez Zygmunta Freuda. Jego nazwa pochodzi od mitologicznej wieszczki Kasandry, której Apollo jako dowód miłości podarował dar jasnowidzenia. Wówczas, gdy jego uczucie nie zostało odwzajemnione, bóg rzucił na nią przekleństwo, polegające na tym, że nikt nie uwierzy jej przepowiedniom.
Syndrom Kasandry dotyka zwykle kobiety, które mają niskie poczucie własne wartości. Wówczas nikt nie traktuje ich poważnie i nie wierzy w ich osądy. Dotyczy to zarówno strefy prywatnej (relacji z mężczyznami), jak i zawodowej.
Kompleks Ateny
Termin tego kompleksu pochodzi od greckiej bogini mądrości – Ateny, która była córką Zeusa. Według psychoanalizy kompleks Ateny polega na przyjęciu przez kobietę, postawy właściwej dla mężczyzn. Co więcej, kobiety z tym zaburzeniem często utożsamiają się z męską psychiką i stylem życia. Kompleks Ateny najczęściej dotyka kobiet, które w dzieciństwie były nadmiernie przywiązane do ojca.
