Jak wychować nastolatka i nie zwariować? Ekspertka wskazuje 5 ważnych zasad, które musi znać każdy rodzic

Okres nastoletni to wyjątkowy czas – zarówno dla młodych ludzi, jak i ich rodziców. Wtedy zaczynają pojawiać się wyzwania związane z emocjami, buntem i pragnieniem większej niezależności. Jak przetrwać ten okres i jednocześnie zapewnić nastolatkowi wsparcie, którego potrzebuje? Oto pięć kluczowych zasad, które pomogą ci wychować nastolatka i nie zwariować.

Nastolatki przeżywają wiele emocji, często sami nie rozumiejąc, skąd pochodzą ich nastroje. To czas gwałtownych zmian hormonalnych i rozwoju mózgu, a także poszukiwania własnej tożsamości i buntu przeciwko autorytetom.

Jako rodzic staraj się zrozumieć, że twoje dziecko nie zawsze działa z zamiarem sprawienia ci przykrości. Jego zachowanie często wynika z naturalnych procesów psychologicznych. Kluczowe jest empatyczne podejście, które pozwala na nawiązanie bliskiej relacji. Kiedy nastolatek widzi, że go rozumiesz i nie oceniając, wspierasz w trudnych chwilach, będzie bardziej skłonny do otwartości i szczerości – mówi Izabela Kucińska-Świgost dyplomowany pedagog i mama na etacie, a także podcasterka i właścicielka firmy Wspaniałe Wychowanie.

Niektóre zwroty, które wydają się nieszkodliwe, mogą wywołać w nastolatku frustrację i bunt. Oto kilka przykładów zdań, których warto unikać:

• „Kiedy ja byłem/am w twoim wieku...” – dla nastolatków czasy Twojej młodości to inna epoka. Często odbierają takie stwierdzenia jako niezrozumienie i niechęć do zaakceptowania ich rzeczywistości.

• „Dlaczego nie możesz być jak ...?” – porównywanie dziecka do innych powoduje obniżenie jego poczucia własnej wartości i może wpłynąć negatywnie na jego samoocenę. Każdy młody człowiek ma swoje tempo rozwoju i cechy, które go wyróżniają.

• „Nie jesteś już dzieckiem, zachowuj się jak dorosły!” – to zdanie jest sprzeczne i może być trudne do przyswojenia. Nastolatki, choć są blisko dorosłości, nie mają jeszcze w pełni ukształtowanych umiejętności społecznych i emocjonalnych, by zawsze zachowywać się w „dojrzały” sposób.

Ekspertka wskazuje, że zamiast używać tych zdań tego, staraj się je zamienić na  słowa pełne wsparcia i zrozumienia. Mów: „Jestem tutaj, by Cię wesprzeć”, „Jak mogę pomóc?” lub „Jestem ciekaw/a Twojego zdania na ten temat”.

Gdy dziecko przejawia trudne zachowania, najważniejsze jest utrzymanie spokoju i konsekwencji. Unikaj wybuchów emocji, które tylko wzmacniają napiętą atmosferę. Oto kilka sposobów, które mogą pomóc:

• Słuchaj uważnie. Daj nastolatkowi przestrzeń do wyrażenia swoich emocji, nawet jeśli początkowo to, co mówi, może wydawać się nielogiczne lub niewłaściwe. Często to, co jest dla niego ważne, może Cię zaskoczyć.

• Ustal jasne granice. Nastolatki potrzebują zasad, ale równie ważne jest, by wiedziały, jakie będą konsekwencje ich złamania. Granice dają im poczucie bezpieczeństwa, jednocześnie pozwalając na rozwój.

• Stosuj technikę „krok po kroku”. Zamiast od razu rozwiązywać każdy problem lub koncentrować się na wszystkich nieodpowiednich zrachowaniach, skup się na jednym wyzwaniu. W ten sposób nastolatek będzie miał większą szansę na zrozumienie, nad czym powinien pracować.

Pamiętaj, że trudne zachowanie nie zawsze oznacza brak szacunku – czasem to sposób na pokazanie swojej autonomii lub poszukiwanie wsparcia. Przy odpowiednim podejściu i otwartości można zbudować z nastolatkiem relację opartą na zaufaniu.

Każdy ma prawo do wyrażania swoich emocji, ale na niektóre zachowania nastolatków warto i trzeba reagować. Niezależnie od tego, czy chodzi o trzaskanie drzwiami, nieuprzejme odzywanie się czy ignorowanie poleceń, warto reagować spokojnie, nie okazując nadmiernych emocji. W jaki sposób to robić?

• Zachowaj spokój. Jeśli nastolatek trzaska drzwiami lub jest niegrzeczny, postaraj się nie reagować impulsywnie. Zbyt emocjonalna odpowiedź może tylko zaostrzyć konflikt.

• Przekaż swoje oczekiwania. Wyjaśnij, dlaczego pewne zachowania są nieakceptowalne. Na przykład, możesz powiedzieć: „Kiedy trzaskasz drzwiami, czuję się, jakbyś nie szanował/a mojego domu. Chciałabym, abyśmy rozmawiali o swoich uczuciach, zamiast wyrażać je w taki sposób.”

• Skup się na rozwiązaniach, a nie na karze. Zamiast stosować surowe kary, spróbuj współpracować z dzieckiem, aby znaleźć sposób na radzenie sobie z emocjami w konstruktywny sposób. Na przykład, jeśli trzaska drzwiami, porozmawiaj o tym, jak mogłoby się wyrazić bez niszczenia mienia.

• Zachęcaj do refleksji. Po opadnięciu emocji warto porozmawiać z dzieckiem o tym, co się wydarzyło. Dzięki temu może ono zrozumieć, jakie konsekwencje miały jego działania i jak unikać podobnych sytuacji w przyszłości.

Nastolatki mają niesamowitą zdolność wyłapywania wszelkich niespójności w zachowaniu dorosłych. Jeśli oczekujesz od nich szacunku i uczciwości, musisz być przykładem tych wartości. Staraj się być autentyczny/a i otwarty/a, pokazując, że także masz swoje słabości.

Przyznanie się do błędów lub podzielenie się swoimi emocjami sprawia, że nastolatek widzi w tobie człowieka, a nie wyłącznie autorytet – mówi ekspertka.

Okres dorastania to czas pełen wyzwań, ale jednocześnie szansa na zbudowanie wyjątkowej relacji z dzieckiem, opartej na wzajemnym zaufaniu i wsparciu. Stosując powyższe zasady, możesz nie tylko skuteczniej radzić sobie z trudnymi sytuacjami, ale także czerpać radość z obserwowania, jak twoje dziecko dorasta i staje się młodym dorosłym.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Kobiet codziennie.