Prezenty w PRL-u i przed wojną. Zobacz, jak obdarowywano się na Gwiazdkę za dawnych lat

Prezent na święta stanowi niezapomniany dodatek do rodzinnego spotkania w czasie poprzedzającym Boże Narodzenie. Zakup upominku dla ważnej osoby czeka nas co roku i stanowi nie lada wyzwanie. Niektórzy już w październiku i listopadzie zaczynają zastanawiać się nad prezentami dla rodziców, podarunkami dla mamy czy dziecka. Nie inaczej było w przeszłości.

Zwyczaj dawania sobie świątecznych prezentów jest kultywowany w większości krajów na świecie, ale na polskie ziemie przywędrował dopiero w XIX wieku. Dla porównania, za granicą niektórzy dostawali świąteczne upominki już w XIII wieku. Na terenie dzisiejszej Polski tradycję wręczania świątecznych darów zapoczątkowały: 

• rodzina królewska, 
• szlachta,
• magnateria. 

Początkowo drobne upominki otrzymywała dworska służba. Z czasem zwyczaj obdarowywania innych przyjął się w miastach, a najpóźniej przekonali się do niego mieszkańcy wsi. Dzisiaj prezent dla taty na święta czy drobiazg dla dziecka stanowią zakupy obowiązkowe. Niektórzy zastanawiają się, jakie prezenty dla rodziny wybrać na święta już w październiku i listopadzie.

Rodzice i dziadkowie często zastanawiają się, co można kupić 9-latce na święta czy jaki upominek wybrać dla chłopca. W dwudziestoleciu międzywojennym (1918–1939) wybór był dużo bardziej ograniczony niż współcześnie, a rodzina często stawiała na kreatywne prezenty na święta: ręcznie szyte zabawki, nowy sweter czy ciepłe ubranie z wełny.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego dzieci z terenów wiejskich mogły liczyć na takie prezenty, jak słodycze, orzechy czy jabłka. Często były to łakocie, na które rodzice nie mogli pozwolić sobie na co dzień. Dzieci z mniej zamożnych rodzin oraz sieroty z domów dziecka przeważnie otrzymywały jedzenie, np. chleb. Z czasem zaczęto obdarowywać najmłodszych bardziej hojnymi darami, np. zabawkami. Często wręczano także dzieciom wspólny prezent na święta.

Drobne prezenty na święta z czasem zaczęto zamieniać na droższe i bardziej wyszukane upominki. W miarę rozwoju technologii produkcyjnych na rynek wprowadzano coraz więcej towarów. Chociaż półki sklepowe w PRL-u często świeciły pustkami, to jednak w sklepach pojawiło się więcej możliwości zakupowych. W PRL-u do szczególnie popularnych prezentów na święta należały m.in.:

• plastikowe lalki,
• drewniane zabawki,
• konie na biegunach,
• ręcznie szyte misie i zwierzątka.

Kwestią dyskusyjną jest, kto przynosi prezentyna Gwiazdkę. Nie zawsze rola ta należała do św. Mikołaja. W zależności od czasów i regionu, w Polsce wręczaniem upominków zajmowali się: Dziadek Mróz, Gwiazdor, Aniołek, Gwiazdka, a nawet Dzieciątko. Przedstawiamy fotografie ilustrujące prezenty, jakimi obdarowywano niegdyś polskie dzieci. Kolekcja pochodzi z Narodowego Archiwum Cyfrowego.