Personalizacja
Jeśli cokolwiek się dzieje, szukasz w tym swojej odpowiedzialności, być może masz problem ze zniekształceniem poznawczym zwanym personalizacją. Polega ono właśnie na zakładaniu, że ponosi się odpowiedzialność za zdarzenia, na które w rzeczywistości ma się znikomy wpływ. Matka, która uważa się za beznadziejną, bo jej dziecko płacze lub pracownik uważający, że zrobił coś źle, bo jego szef był niemiły i zdenerwowany – to typowe przykłady ulegania temu zniekształceniu poznawczemu.
Etykietowanie
Chyba każdy choć raz zetknął się z etykietowaniem innych – czasami to nam przykleja się etykietę, czasem to my przyklejamy ją innym. Tymczasem bardzo często jest to zniekształcenie poznawcze, które w niczym nam nie pomaga, a raczej przeszkadza. Nie udało ci się wykonać wszystkich zadań w zamierzonym czasie? Jeśli pomyślisz, że jesteś niekompetentny, zatrzymaj się! Właśnie ulegasz zniekształceniu poznawczemu.
Nadmierne uogólnianie
To zniekształcenie poznawcze polega na tym, że na podstawie pojedynczego wydarzenia wyciąga się daleko idące wnioski, bądź też generalizuje się bez wystarczających dowodów. Np. poznajesz nową osobę, ale czujesz się w jej towarzystwie nieswojo i nie jest ci łatwo nawiązać i podtrzymać z nią rozmowę – myślisz „nie potrafię nawiązywać relacji z nowymi ludźmi, nie nadaję się do tego”.
Nadużywanie imperatywów
Często mówisz lub myślisz, że „musisz” lub „powinieneś” coś zrobić? Być może ulegasz zniekształceniu poznawczemu polegającemu na podleganiu sztywnej i precyzyjnej wizji tego, jak należy zachować się w danej sytuacji. Tak naprawdę te bezwzględne zasady postępowania istnieją przede wszystkim w twojej głowie i to ty najsurowiej oceniasz siebie i innych, gdy nie doskoczą do wysoko zawieszonej poprzeczki twoich standardów i oczekiwań.
