Onycholiza paznokci
Oddzielanie się płytki paznokciowej (onycholiza), zwykle od strony wolnego brzegu paznokcia, to częsty skutek urazów i infekcji – do połowy wszystkich zmian w obrębie paznokcie przyczynia się grzybica, ale występują też zakażenia wirusem opryszczki czy bakteriami, najczęściej gronkowcem lub pałeczką ropy błękitnej (daje też efekt tzw. zielonego paznokcia).
Onycholiza może być też skutkiem guzów łożyska paznokcia, niedokrwistości, niedokrwienia, a także ciężkich zakażeń i chorób ogólnoustrojowych. Należą do nich m.in. cukrzyca, schorzenia tarczycy, toczeń rumieniowaty, łuszczycowe zapalenie stawów, twardzona, choroba Reitera, porfirie, amyloidoza, pelagra, pęcherzyca, trąd, kiła, szpiczak mnogi czy rak płuc.
Więcej jest chorób skóry, które prowadzą do oddzielania się płytki – to m.in. łuszczyca, łysienie plackowate, liszaj płaski, erytrodermia, genodermatozy, kontaktowe zapalenie skóry czy toksyczna nekroliza naskórka. Źródłem problemu może być też choroba Reynauda, czyli napadowy skurcz tętnic w obrębie rąk, a ponadto ciąża.
Do onycholizy może prowadzić szkodliwe środowisko – rozmięknięcie paznokcia, jego kontakt z rozpuszczalnikami, detergentami, formaldehydem, a także reakcje fototoksyczne pod wpływem związków chemicznych i promieniowania UV.
Oddzielanie się płytki występuje też w tzw. zespole żółtych paznokci, łącznie z jej zażółceniem, pogrubieniem i powolnym wzrostem, a także obrzękiem i zanikiem obłączka. Źródłem tego problemu są przewlekłe choroby płuc i zaburzenia krążenia limfatycznego.
Bruzdy na paznokciach
Poprzeczne bruzdy w płytce paznokciowej mogą być skutkiem uszkodzeń, zatruć, chorób zakaźnych lub leczenia przeciwnowotworowego. Wynikają z zaburzeń w obrębie łożyska i macierzy paznokcia.
Rowkowanie może być wywołane przez niektóre antybiotyki, środki antykoncepcyjne i retinoidy, jak również liszaj płaski. Bardzo głębokie bruzdy mogą towarzyszyć cukrzycy.
Podłużne i poprzeczne bruzdy zwłaszcza u podstawy paznokci to skutek niedoboru żelaza,
Natomiast podłużne bruzdy na płytkach paznokcia, inaczej onychoreksja, to częsty skutek urazów oskórka, powstałych na skutek wycinania skórek, wysuszenia płytek przez środki chemiczne (detergenty, zmywacze), ale także niedożywienia (m.in. niedoboru żelaza, witaminy B12 i innych z grupy B). Obok wyżłobień często występuje ich kruchość, łamliwość i skłonność do rozwarstwiania płytek paznokciowych.
Grzybica paznokci
Zakażenia płytki grzybami to przyczyna połowy przypadków chorób paznokci. Do typowych objawów grzybicy przed wystąpieniem dotkliwych zmian (zażółcenie, oddzielanie się i wykruszanie płytki), należą mniej charakterystyczne problemy, m.in. łamliwość, obecność bruzd, przebarwienia, pofałdowanie, rozwarstwiane się, nadmierne zgrubienie oraz rogowacenie podpaznokciowe.
W początkowym stadium rozwoju grzybicy, a także w przypadku jej postaci powierzchownej, można próbować leczyć ją za pomocą środków podawanych miejscowo, np. w postaci lakieru. Taką terapię prowadzi się, jeśli zmiany obejmują do 3 paznokci i mniej niż połowę powierzchni płytki.
Skłonność do zakażeń grzybiczych rośnie przy ucisku paznokci, osłabieniu odporności organizmu, a także w zaburzeniach hormonalnych.
Zaawansowana grzybica paznokci
Chorobotwórcze grzyby mogą infekować paznokieć od strony różnych struktur, co wpływa na przebieg rozwoju choroby. Onychomikoza, bo tak brzmi nazwa choroby, najczęściej rozwijać się od jego wolnego brzegu lub boków, skąd drobnoustroje wnikają do łożyska, a następnie dochodzi do zainfekowania płytki.
Nieco rzadziej grzybica atakuje od strony „skórek”, co dotyczy zwłaszcza paznokci rąk i ma związek z ich usuwaniem i podobnymi zabiegami, mogącymi doprowadzić do zakażenia łożyska od tej właśnie strony.
W zaawansowanym stadium rozwoju grzybicy paznokieć jest nie tylko matowy i przebarwiony na żółto lub biało, a później ciemny, a nawet zielony w odcieniu. Oprócz podłużnych i poprzecznych uszkodzeń pojawiają się zmatowienie, zaburzenia wzrostu, uszkodzenia, kruchość i łamliwość paznokci. Łożysko ulega pogrubieniu i rogowaceniu, a płytka – zwyrodnieniu i degeneracji, w tym odwarstwianiu się i oddzielaniu.
