Walentynki 2023. Kiedy podatek za pierścionek zaręczynowy? Uważaj, fiskus może domagać się zapłaty podatku. Jest nowy limit wartości

Pytanie z pozoru błahe, nie jest zupełnie bez znaczenia na gruncie zarówno prawa cywilnego, jak i prawa podatkowego. W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na kwestie z zakresu regulacji cywilnych. Cywiliści mają wątpliwość, czy pierścionek zaręczynowy to darowizna i jeżeli po zerwanych zaręczynach partner oczekuje jego zwrotu, to powinien się go domagać zgodnie z postanowieniami dotyczącymi odwołania darowizny. Mowa o sytuacji, w której obdarowana osoba dopuściła się względem niego rażącej niewdzięczności.

Oznacza to, że pierwszym i niezbędnym krokiem jest przekazanie oświadczenia o odwołaniu darowizny. Druga teoria mówi o tym, że pierścionek zaręczynowy stanowi wyraz przyszłej umowy małżeńskiej, a więc po zerwaniu zaręczyn należy go zwrócić.

Pierwsze stanowisko zostało wyrażone w orzeczeniu Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ z 30 marca 2016 r., I C 22/15, drugie zaś w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – sygn. akt: III C 147/16. Zgodnie z postanowieniem sądu, w drugim przypadku kobieta musiała zwrócić byłemu narzeczonemu warty ponad 100 tys. złotych pierścionek zaręczynowy.

Przyjęcie stanowiska, że ofiarowanie pierścionka zaręczynowego stanowi darowiznę, prowadzi do chyba najważniejszego w tym kontekście pytania: czy w takiej sytuacji należy zapłacić podatek od udzielonej darowizny?

– Ustawa o podatku od spadków i darowizn daje nam jasną wskazówkę – jeżeli udzielamy darowizny osobie z III grupy podatkowej, a do takiej należy bez wątpienia zaliczyć narzeczoną, to konieczne jest zapłacenie podatku, o ile wartość darowizny przekracza 5 308 zł – wskazuje Dawid Jakubiec, aplikant adwokacki z Kancelarii Kupilas&Krupa.

Ekspert wskazuje, że jeszcze z początkiem października 2022 roku kwota ta byłaby nieco niższa, jednak na mocy Rozporządzenia Ministra Finansów z 10 października 2022 r. w sprawie m.in. ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2022 poz. 2084) kwota ta uległa zwiększeniu z 4 902 zł.

– Zmiany te wprowadzono ze względu na rosnącą inflację –wyjasniono.

Narzeczona należy do III grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn – to najdalsi członkowie rodziny i osoby niespokrewnione. Zgodnie z przepisami prawa jest ona zwolniona z podatku od darowizny, jednak tylko wtedy, gdy wartość pierścionka nie przekracza 5 308 zł.

Ekspert przypomina, że obowiązek zgłoszenia darowizny spoczywa na obdarowanym, który w ciągu 6 miesięcy musi zgłosić darowiznę do właściwego dla miejsca zamieszkania Urzędu Skarbowego. Zgłoszenie powinno zawierać także dokumenty określające wysokość podatku. W świetle prawa zatem świeżo upieczona narzeczona, która przyjęła pierścionek o wartości powyżej 5 308 zł, powinna po oświadczynach poprosić przyszłego męża o rachunek i udać się do fiskusa.

Kolejne zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn zostały ujęte w obecnie procedowanym komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (druk nr 2628). Projekt jest aktualnie po III czytaniu i został zaakceptowany przez Sejm.

Jak tłumaczy Jakubiec, jeżeli ustawa zostanie przyjęta, opisywane powyżej progi podatkowe ulegną drastycznemu zwiększeniu, co na pewno rozwiąże problem opodatkowania stosunkowo niewielkich darowizn, w tym pierścionków zaręczynowych. Zgodnie z przyjętym projektem ustawy:

1. 36 120 zł od jednej osoby lub 10 8360 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (np. małżonek, dzieci, dziadkowie, rodzice) – aktualnie 10 434 zł;
2. 27 090 zł od jednej osoby lub 81 270 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej (np. rodzeństwo rodziców, dzieci rodzeństwa) – aktualnie 7 878 zł;
3. 18 060 zł od jednej osoby lub 54 180 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (np. narzeczeni) – aktualnie 5 308 zł.

Po zmianach, dla III grupy podatkowej wzrost nastąpi o ponad 300 proc. Ustawodawca wydaje się wychodzić z założenia, że kwoty te nie były znacząco waloryzowane od blisko 20 lat (tj. 01.01.2003 r.). W tamtym momencie wartości te stanowiły 12-krotność, 9-krotność i 6-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

– Przytoczone wyżej pułapy kwotowe mają ponownie odzwierciedlać ten stan, przy uwzględnieniu aktualnej kwoty minimalnego wynagrodzenia (3 010 zł). Z drugiej jednak strony projektowana zmiana na pewno odbije się na dochodach gminy, będącej głównym beneficjentem tego podatku – podkreśla Jakubiec.

Trzeba pamiętać, że przy badaniu konkretnej sytuacji podatkowej, należy wziąć pod uwagę wszystkie darowizny dokonane przez daną osobę w okresie ostatnich pięciu lat. W największym skrócie oznacza to, że przy każdej kolejnej darowiźnie od tej samej osoby należy sprawdzić, czy kwoty wyżej wymienione nie zostały przekroczone.

– Nie ulega jednak wątpliwości, że przyjęte przez Sejm RP zmiany (teraz kolej na Senat i Prezydenta RP), zlikwidują obowiązek podatkowy względem większości ofiarowanych pierścionków zaręczynowych – wskazano w podsumowaniu.