Wielkanoc w PRL. Puste półki, sałatka jarzynowa bez majonezu i szynka ze wsi. Zobacz zdjęcia pokazujące święta wielkanocne

Choć władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej raczej nie były przychylne religii i Kościołowi katolickiemu, to wszelkie posty były im na rękę. Było to związane m.in. z reglamentowanymi towarami, pustymi półkami w sklepach i zbyt małą liczbą produktów dla obywateli państwa. Poszczenie i dania postne były chętnie propagowane w mediach, a w prasie pojawiały się tygodniowe jadłospisy, w których dominowały dania bezmięsne. Poza jadłospisami kobiece czasopisma zamieszczały przepisy, w których radzono, jak zastąpić różne składniki lub zrobić tańszą wersję danej potrawy. Przykładem może być użycie kandyzowanej marchewki zamiast kandyzowanej pomarańczy czy dodanie do sałatki jarzynowej śmietany z musztardą zamiast majonezu.

Kolejki do sklepów w czasach PRL-u są legendarne. Niejednokrotnie ludzie stali w nich wiele godzin, by ostatecznie nic nie kupić, bo brakowało towaru, a niektóre osoby miały pierwszeństwo w obsłudze, m.in. kombatanci, kobiety w ciąży, karmiące czy w czasie połogu.

Czytaj: Piątek był niebezpieczny, a jajka miały multum zastosowań. Przesądy wielkanocne mogły zniwelować grzechy oraz zapewnić miłość i szczęście

Warto też wspomnieć sklepowe wystawy, które tuż przed Wielkanocą nabierały świątecznego, wiosennego charakteru. Zresztą ówczesna propaganda nazywała święta wielkanocne wiosennymi. W witrynach pojawiały się sztuczne ptaki: kwoki, kaczki i indyki. Były też sztuczne szynki z kością, kiełbasy, a kury wysiadywały gliniane jajka. Wewnątrz sklepów klienci walczyli o pasztety, balerony i cytryny – bynajmniej nie plastikowe czy gliniane.

Komunistyczne władze wiedząc, jak ważne dla Polaków są święta wielkanocne, dostosowywały nazewnictwo do wszelkich czynności, które się z nimi wiązały. Nie było więc świątecznych porządków, a wiosenne lub generalne porządki, a długi świąteczny weekend był odpoczynkiem od pracy w rodzinnym gronie.

Zobacz, jak wyglądała Wielkanoc w PRL.

PRL odżegnywał się od religii, ale kościoły były pełne. W Wielką Sobotę w koszyczkach lądowały kromki chleba, chrzan, sól, jajka i ozdabiane wcześniej pisanki. Gospodynie przygotowywały wielkanocne dania z przepisów z „Przyjaciółki” czy „Kobiety i Życia”, w których zakaz używania słów związanych z Wielkanocą obchodzono, zastępując je „świętami wiosennymi” czy „śniadaniem w pierwszy dzień świąt”. Niepisaną podpowiedzią był sam kulinarny repertuar proponowany w tamtym okresie na łamach pism kobiecych czy w rubrykach kulinarnych. Pojawiały się propozycje podania barszczu czerwonego, jajek do święconego, mazurka czekoladowego czy zimnych nóżek.

W „Przyjaciółce” z 1950 roku czytamy:

Z ciast najlepiej upiec zwykły drożdżowy placek dobrze słodki, z kruszonką. Jest mniej kosztowny niż babka, łatwiej go przygotować i piec.

A pieczenie też było wyzwaniem. Piekarniki, do których jesteśmy przyzwyczajeni, nie były standardowym wyposażeniem gospodarstw domowych. Wypieki zanosiło się do piekarni, gdzie były pieczone za niewielką opłatą.

Mimo że życie Polaków w PRL-u nie było łatwe, to świąteczne stoły były suto zastawione. Jeżeli mięsa nie było w sklepach, to były sposoby, żeby je zdobyć. Kupowanie „pół świniaka” na wsi i robienie przetworów po świniobiciu tuż przed świętami stało się znakiem czasów.

Władze były świadome braków towarów na rynku i umiłowania narodu do obfitego świętowania, które zresztą pozostało nam do czasów współczesnych. W prasie przemycane były treści, które miały odwieść od nadmiaru na świątecznych stołach. „Kobieta i Życie” w 1960 roku próbowała wzbudzić w czytelniczkach wyrzuty sumienia:

Gnębi cię przecież, że za uskładane na płaszczyk dla Basi pieniądze – kupiłaś szynkę, że zamiast wiosennych pantofli dla siebie – wódkę i coś "pod wódkę"

Z kolei 1983 roku można było przeczytać, że tradycja „zastaw się, a postaw się” jest „już niemodna i nie na czasie”.

Święta w okresie Polski Ludowej nie były łatwe do przygotowania, to zawsze były wyjątkowym, wyczekiwanym czasem. Przygotowania, zakupy, pieczenie i gotowanie, święcenie pokarmów, rezurekcja i wreszcie wspólne biesiadowanie przy stole to coś niezapomnianego dla wielu z nas. I ten niepowtarzalny śmigus-dyngus! Zobaczcie te niezwykłe zdjęcia Wielkanocy w czasach PRL-u.

Zobacz, jak obchodzono święta wielkanocne w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej:

Zobacz też archiwalne video o Wielkanocy w PRL:

Źródła:
Monika Milewska, Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Kobiet codziennie. Obserwuj StronaKobiet.pl!