Kiedy ścinać kwiaty lawendy? Tak poznasz, że są gotowe do suszenia. Radzę też, jak je dobrze wysuszyć, żeby były trwałe i pachnące

Lawenda lekarska (Lavandula officinalis) to roślina o wyjątkowych zaletach. Jest ładna i chętnie ją sadzimy po prostu ze względu na walory dekoracyjne. To krzewinka – jej pędy częściowo drewnieją, a pokryte są podłużnymi, wąskimi liśćmi o srebrzystozielonym zabarwieniu (inna nazwa tej rośliny to właśnie lawenda wąskolistna). Dowiedz się więcej: Jak uprawiać lawendę w domu i na balkonie

Jednak główną ozdobą, a także surowcem zielarskim są kwiaty lawendy. Są one drobne, ale liczne i tworzą kwiatostan, przypominający kłos. Pojawiają się na szczytach dłuższych łodyżek, wyrastających ponad kępę liści. Kwiaty lawendy najczęściej są fioletowe, ale bywają też białe i różowe. Cała lawenda przesycona jest olejkiem eterycznym o charakterystycznym zapachu. Zarówno olejek, jak i inne związki występujące w tej roślinie, mają wiele właściwości korzystnych dla zdrowia. Dzięki nim lawenda znajduje zastosowanie również w kosmetyce i kuchni.

Lawenda w Polsce zaczyna kwitnąć w czerwcu-lipcu, w zależności od pogody i regionu kraju. W 2024 r., jak większość roślin, zakwitła wcześniej niż zazwyczaj. Musisz wiedzieć, że jej kwiaty rozwijają się stopniowo i nierównomiernie. Lawenda kwitnie do około sierpnia, jednak dłużej utrzymują się kielichy kwiatów. Dlatego „kłoski” lawendy są widoczne jeszcze długo po tym, jak już kwiaty przekwitną. Lawenda pięknie wygląda, gdy rozkwita w ogrodzie, jednak jej kwiaty doskonale nadają się także do suszenia.

Dokładny termin zbioru lawendy trudno wskazać. Sporo zależy od słońca i temperatur w danym roku, ale też od regionu Polski, w jakim mieszkasz. Ogólnie lawendę ścina się w lipcu, czasem jeszcze sierpniu. Jednak w tym roku trzeba się pospieszyć.

Kluczem do określenia właściwego terminu jest obserwacja kwiatów. Jeśli zależy ci na tym, żeby „kłoski” lawendy dobrze trzymały się i nie osypywały, zetnij kwiaty wtedy, gdy na danym pędzie są jednocześnie pierwsze rozwinięte kwiaty oraz pączki (ewentualnie możesz poczekać do momentu, kiedy pierwsze kwiaty już przekwitną, ale w „kłosie” nadal będą i pączki, i rozwinięte kwiaty).

Jeśli zetniesz lawendę zbyt późno, kwiaty będą się osypywać podczas suszenia. Takiej lawendy nie wykorzystasz do suchych bukietów i innych tego typu ozdób, ale będzie nadawała się do zapachowych woreczków, na napar i do innych zastosowań, gdzie nie liczy się wygląd, tylko zapach i właściwości. Nie zwlekaj jednak zbyt długo, bo lawenda jest najbardziej aromatyczna i wartościowa, gdy kwitnie, a nie później.
Uwaga: Lawendę najlepiej zbierać w słoneczny, suchy dzień, około południa. Wtedy jej zawartość olejku eterycznego będzie największa.

Lawendę najlepiej suszyć naturalnie. Kwiaty zbierz w niewielkie pęczki, zwiąż łodyżki i powieś „do góry nogami”. Miejsce do suszenia lawendy musi być zacienione i przewiewne. Suszona na słońcu straci aromat, kolor i część właściwości. Jeśli chcesz z lawendy spleść ozdobną girlandę lub warkocz, zrób to ze świeżych kwiatów i ususz już po wykonaniu (również w cieniu).
Jeśli masz sporo lawendowych pęczków, możesz je przypiąć do sznurka, jak pranie. Pod suszonymi ziołami warto rozłożyć czysty papier lub płótno, bo część kwiatów może opaść, a szkoda ich tracić.

Lawenda powinna wyschnąć po około dwóch tygodniach.

Polecamy też: Domowa herbata earl grey lepsza niż ze sklepu. Zrobisz ją z pięknej ogrodowej rośliny. Tak zrobisz herbatę z pysznogłówki

Zarówno świeże, jak i suszone kwiaty można je wykorzystać na różne sposoby, np.:

• jako surowiec zielarski, np. do parzenia naparu – ma ona właściwości uspokajające i łagodnie usypiające, pomaga przy bólu głowy i problemach trawiennych,
• do aromatyzowania „zwykłych” herbat, ale także np. cukru, octów oraz oliwy – nada im lawendowy aromat (a cukrowi i octom – także delikatny kolor),
• napar suszonych kwiatów lawendy można dodawać do relaksujących kąpieli (przy okazji świetnie zadziała na skórę),
• zapach lawendy odstrasza mole, więc suszone kwiaty warto wkładać do szaf (np. w płóciennych woreczkach),
• taki woreczek z suszonymi kwiatami lawendy, włożony pod poduszkę, ułatwi zaśnięcie i zrelaksuje nas wieczorem,
• suche kwiaty lawendy nadają się także na bukiety – nie dość, że ładnie wyglądają, to będą wydzielać przyjemny, lawendowy zapach. A ten, nie dość, że nas uspokoi, to w dodatku nie lubią go muchy i komary. Z lawendy można także pleść girlandy, czy warkocze.

Z kwiatami lawendy można nawet przygotować ciastka:
Te ciastka robi się błyskawicznie i równie szybko znikają z talerza. Wystarczy mieć 1 arkusz ciasta francuskiego, pół łyżeczki suszonej lawendy, 2 jabłka, 2 łyżki miodu, łyżkę soku z cytryny i lawendę do ozdoby. – podpowiada Justyna Madan i podaje dokładny przepis w artykule na strefaagro.pl

Kiedy lawenda wyschnie, kwiaty trzeba „obrać” z łodyżek. Jeśli chcemy wykorzystywać kwiaty na napary, czy do innych celów kulinarno-leczniczych, najlepiej przesypmy je do słoika z ciemnego szkła i trzymajmy szczelnie w nim zamknięte. Same kwiaty umieszcza się też w woreczkach zapachowych (ale można także dodać do nich pocięte łodyżki). Oczywiście jeśli chcemy mieć ozdobne i pachnące bukieciki z lawendy, kwiaty pozostawiamy na łodyżkach.

Jeśli zastanawiamy, czy ścinać kwiaty lawendy, czy nie, pamiętajmy, że po kwitnieniu i tak będzie trzeba ją przyciąć. Robi się to we wrześniu. Ścina się kwiaty, wraz z górnym fragmentem pędu (lawendę, tym razem mocniej, przycina się również wiosną, w kwietniu). Dowiedz się więcej: kiedy i jak przycinać lawendę.