Ta choroba nie jest widoczna na pierwszy rzut oka. Chorował na nią Wojciech Młynarski. Choroba afektywna dwubiegunowa wśród gwiazd

Choroba afektywna dwubiegunowa (określana także jako zaburzenia afektywne dwubiegunowe, a w przeszłości nazywana chorobą lub psychozą maniakalno-depresyjną lub cyklofrenią) ma charakterystyczne objawy. Osoba dotknięta ChAD ma cykliczne nawracające stany depresyjne i epizody manii o różnym nasileniu, pomiędzy którymi występują okresy remisji, czyli stan braku objawów lub z dyskretnymi objawami.

Z ChAD zmagał się Wojciech Młynarski. Pierwsze objawy choroby pojawiły się u artysty w latach 70., a diagnozę usłyszał w 1972 r. Początkowo o chorobie wiedziała tylko rodzina. Młynarski pisał o chorobie w swojej książce, m.in. o okresach wzmożonego dobrego samopoczucia i o okresach depresyjnych.

– Choroba taty była sinusoidą nastrojów. Od manii do depresji. Niewiele wtedy wiedziano o tym, jak leczyć chorego i chronić rodzinę. Dziś mogę powiedzieć, że jest tylko jedna droga ratunku — leczenie i terapia. Tata miał to szczęście, że po latach poszukiwań dobrego specjalisty, trafił na psychiatrę z powołania – pisała o chorobie ojca Agata Młynarska.

Przez chorobę Młynarski zamieniał się z ukochanego taty-kumpla w „szalejącą bestię”, jak wspominała w swojej książce „Jesteś spokojem” druga córka artysty, Paulina.

Choroba wpływała też na twórczość Wojciecha Młynarskiego. Leczenie w szpitalu trwało czasami kilka tygodni, a podawane artyście sole litu i psychotropy uniemożliwiały mu pisanie.

– Nie był w stanie pisać, biorąc leki. Jednak unikanie ich nieuchronnie prowadziło do zaostrzeń choroby – pisała Paulina Młynarska.

Na chorobę afektywną dwubiegunową cierpiała m.in. irlandzka piosenkarka, kompozytorka i autorka tekstów Sinéad O’Connor.

– Jej problemy ze zdrowiem psychicznym zaczęły wychodzić na jaw, kiedy w 2007 roku zaskoczyła wszystkich w programie The Oprah Winfrey Show, wyznając, że cztery lata wcześniej zdiagnozowano u niej chorobę afektywną dwubiegunową. Zdradziła wówczas, że próbowała popełnić samobójstwo w swoje 33. urodziny w 1999 rok – pisze Małgorzata Puzyr na portalu i.pl.

Piosenkarka bardzo przeżyła śmierć swojego syna Shane'a. Jej ostatni tweet został opublikowany 17 lipca. Sinéad zamieściła w nim swoje zdjęcie z synem i napisała: „Od tamtej pory żyję jako nieumarłe nocne stworzenie. Był miłością mojego życia, lampą mojej duszy”.

– Byliśmy jedną duszą w dwóch połówkach. Był jedyną osobą, która kiedykolwiek kochała mnie bezwarunkowo – dodała.

ChAD najczęściej ma swoje początku w młodym wieku (przed 35. rokiem życia), a razem z częstymi nawrotami objawów może spowodować wiele negatywnych skutków we wszystkich dziedzinach życia chorego, takich jak:

• funkcjonowanie społeczne,
• funkcjonowanie rodzinne,
• życie zawodowe,
• kondycja ekonomiczna,
• możliwość realizowania potencjału intelektualnego.

– Choroba afektywna dwubiegunowa to druga co do częstości przyczyna niezdolności do pracy z powodów psychiatrycznych – czytamy na portalu Medycyny Praktycznej.

Epizod maniakalny ma kilka specyficznych cech. Osoba dotknięta ChAD ma wtedy dużo energii, może odczuwać niepokój lub potrzebę kreatywnego wyrażania siebie. Sen nie jest wtedy tak potrzebny. Podczas manii może dojść do podejmowania lekkomyślnych decyzji.

Odczucia występujące podczas okresów maniakalnych to m.in.:

• duża pewność siebie,
• zbyt dużo energii, ekscytacja,
• nadaktywność.

– Niektóre osoby w manii uważają, że to normalny, akceptowalny stan. Uważają, że otoczenie jest nudne i ich nie rozumie. Inni łatwiej się irytują lub złoszczą – czytamy na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia.

Łagodniejszą formą manii jest hipomania. W hipomanii objawy nadaktywne są łagodniejsze, a zachowanie osoby z ChAD nie doprowadza zbyt często do konfliktów i innych poważnych sytuacji.

W czasie hipomanii charakterystyczne są:

• mniejsze zapotrzebowanie na sen,
• więcej energii niż zazwyczaj,
• bardziej pozytywne myślenie,
• większa kreatywność niż zwykle.

Poza okresami manii osoby z chorobą afektywną dwubiegunową przeżywają epizody depresyjne. Jej objawy to m.in.:

• bardzo duże przygnębienie, złość lub rozdrażnienie,
• przytłoczenie codziennością o brak chęci i energii do radzenia sobie z rzeczywistością,
• brak poczucia szczęścia,
• brak apetytu lub przejadanie się, a przez to chudnięcie lub tycie,
• problemy z zasypianiem i dobrym snem lub zbyt dużo snu,
• problemy z koncentracją,
• niska samoocena, poczucie winy i wstydu.

Czasami występują też objawy psychosomatyczne, takie jak ból pleców, głowy, brzucha. Podczas epizodów depresyjnych mogą pojawić się myśli o zrobieniu sobie krzywdy lub myśli samobójcze.

Choć choroba afektywna dwubiegunowa może wystąpić w każdym wieku, to zazwyczaj jest diagnozowana w późnym okresie dojrzewania lub we wczesnej dorosłości. Może mieć różne objawy, które też mogą się zmieniać w ciągu życia. Bardzo ważna jest prawidłowa diagnoza i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia.

Początkiem choroby afektywnej dwubiegunowej często jest depresja, przez co trudno ocenić, z jakim zaburzeniem zmaga się chora osoba. Jeżeli okresy depresyjne przeplatają się z epizodami nadaktywności, to należy to zgłosić lekarzowi pierwszego kontaktu lub skonsultować się z psychiatrą. Przypomnijmy, że skierowanie do psychiatry nie jest potrzebne.

Sława i światła reflektorów nikogo nie uchronią przed chorobami. Wiele znanych osób zmagało się lub zmaga z chorobą afektywną dwubiegunową. Wśród nich są m.in. Mel Gibson, Sting i Catherine Zeta-Jones.

Leczenie ChAD ma na celu ustabilizowanie nastroju osoby i zmniejszenie nasilenia objawów. Ma to pomóc osobie w efektywnym funkcjonowaniu w życiu codziennym.

Leczenie obejmuje kombinację terapii, w tym:

• leczenie farmakologiczne,
• psychoedukację (pacjenta i jego bliskich),
• psychoterapię.

Czasami potrzebna jest też hospitalizacja.

Dla osób chorych na ChAD bardzo ważne jest wsparcie bliskich – akceptacja, okazywanie miłości oraz gotowość do niesienia pomocy. Dzięki nim okresy remisji choroby znacznie się wydłużają.

Źródła:

• Choroba afektywna dwubiegunowa Portal Medycyny Praktycznej
• Choroba afektywna dwubiegunowa – jak ją rozpoznać Ministerstwo Zdrowia