Te badania powinny robić regularnie wszystkie kobiety

CYTOLOGIA

Cytologia to bardzo proste i bardzo ważne badanie. Pewnie i dokładnie ocenia stan szyjki macicy, wykrywając zachodzące w niej zmiany - stany zapalne, nadżerki oraz raka we wczesnym stadium, co daje stuprocentową pewność wyleczenia.

W Polsce co roku o niemal 4 tysiące wrasta liczba kobiet z rozpoznanym rakiem szyjki macicy! Warto pamiętać, że zachorować może również dwudziestolatka, kobieta, która nie rodziła i nie współżyła.

Na czym polega cytologia?

Cytologia to diagnostyczne badanie mikroskopowe komórek, które zostały wcześniej pobrane z szyjki macicy. Badanie jest bezbolesne i trwa od kilku do kilkunastu minut, w związku z tym nie powinno budzić żadnych obaw.

Jak wygląda badanie?

Kobieta kładzie się na fotelu ginekologicznym - wygodnie i tak, by się rozluźnić, by nie czuć bólu, gdy lekarz wkłada do pochwy wziernik. Potem szczoteczką o elastycznych włóknach pobiera wydzielinę, zawierającą komórki błony śluzowej pochodzące z nabłonka szyjki macicy. Szczoteczka dopasowuje się do kształtu szyjki macicy, co pozwala pobrać komórki do badania ze wszystkich istotnych dla diagnozy miejsc narządu.

Czasami lekarze pobierają rozmaz patyczkiem z wacikiem, co może zaburzyć późniejszy wynik. Tymczasem tylko dobrze pobrany materiał pozwala uniknąć błędów przy stawianiu rozpoznania.

MAMMOGRAFIA

Mammografia to prześwietlenie piersi - stosuje się je profilaktycznie lub podejrzewając zmiany w ich obrębie. Podobnie jak aparaty rentgenowskie wykorzystuje promienie X. Badanie pozwala rozpoznać wczesny rozwój choroby, a tym samym zwiększyć szanse na wyleczenie.

Zdaniem lekarzy - mammografia jest jednym z bezpieczniejszych i skuteczniejszych badań umożliwiających rozpoznawanie raka piersi. Co prawda wiele kobiet skarży się na dyskomfort podczas badania (jego skala zależna jest od indywidualnych predyspozycji), a samo badanie daje czasami fałszywe wyniki, to jednak nadal uważane jest za najlepszą metodę diagnostyczną.

Jak wygląda badanie?

Piersi pacjentki umieszcza się pomiędzy dwiema plastikowymi płytkami i ściska. Stabilne ułożenie pozwala uzyskać wyraźny i dokładny obraz, co wymaga odpowiedniego ułożenia - a to może chwilę potrwać. Gdy pierś jest już unieruchomiona, aparat przepuszcza przez nią małą dawkę promieniowania.

Idąc na badanie, warto pamiętać o zabraniu ze sobą zdjęć i wyników z poprzednich mammografii. Możliwość porównania znacznie ułatwia analizę oraz opisanie nowego zdjęcia.
Po badaniu

Próba odczytania wyniku samodzielnie nie ma sensu. Zacienienia, które mogą wydać się pierwszym objawem choroby nowotworowej, są naturalnymi zmianami czy też tzw. zwapnieniami (mineralne złogi wapnia). W zależności od wielkości dzieli się je na duże (tzw. makrozwapnienia) lub małe (mikrozwapnienia).

Makrozwapnienia są niegroźne - pojawiają się u większości kobiet po 50 roku życia.

Mikrozwapnienia są bardziej niebezpieczne i bardzo często stanowią zapowiedź raka (u niemal połowy pacjentek, u których je zdiagnozowano, pojawił się nowotwór).
Jeśli mammografia wykryje niepokojący guzek, zleca się biopsję.

BADANIE USG

Badanie ultrasonografem to jedno z częściej stosowanych badań diagnostycznych. To nieinwazyjna metoda - pozwala uzyskać przekrój każdego z narządów, a najlepiej sprawdza się przy rozpoznawaniu zmian chorobowych w obrębie naczyń krwionośnych.

Aparaty pozwalające przeprowadzić badanie wykorzystują zjawisko rozchodzenia się i odbijania ultradźwięków. Fale generowane z prędkością 1540 m/s i częstotliwością od 2 do 50MHz przetwarzane są w impuls elektryczny.

Badanie jest całkowicie bezbolesne i wykorzystywane niemal w każdej dziedzinie medycyny. Doskonale sprawdza się w diagnozowaniu zmian w obrębie:

• jamy brzusznej, mięśni, stawów i ścięgien
• gruczołów i tkanek miękkich (przede wszystkim tarczycy oraz ślinianek)
• naczyń krwionośnych (tzw. USG Dopplera ocenia ich stan oraz przepływy krwi)
• narządów rozrodczych (np. USG przezpochwowe)

.

Badanie piersi

Ultrasonografia doskonale sprawdza się w profilaktyce, jak i diagnozowaniu raka piersi. Mimo że przy rozpoznawaniu tego typu zmian częściej stosowana jest mammografia, to USG ma nad nią pewną przewagę - podczas badania można oglądać zmiany pod różnymi kątami i wracać do niepokojących punktów.

USG - inaczej niż mammografia - pozwala odróżnić łagodną torbiel od masy będącej złośliwą zmianą, jednak nie rozpoznaje zwapnień.

Niestety, nie wykrywa też głęboko zlokalizowanych guzków, a czasem daje fałszywy wynik. Aby uniknąć pomyłek, badanie z użyciem ultrasonografu zleca się po badaniu fizykalnym i bardzo często w połączeniu z mammografią. Dużo lepiej sprawdza się u kobiet z małym lub średnim biustem.

Jak wygląda badanie?

W trakcie badania pacjentka powinna leżeć na plecach - z ramieniem pod głową. Dzięki temu pierś staje się płaska - taka pozycja ułatwia uzyskanie wyraźnego obrazu. Do posmarowanej specjalnym żelem piersi lekarz przykłada i przesuwa głowicę, szukając ewentualnych zmian lub dokładniej przygląda się już istniejącym.

MAMMOGRAFIA CZY USG?

Wybór zależy od kilku czynników. Tym najważniejszym jest wiek. Mammografię zazwyczaj wykonuje się u dorosłych kobiet. U młodych dziewczyn zleca się USG.

Zakłada się, że do ok. 40 roku życia podstawowym badaniem w profilaktyce raka piersi jest USG. Wynika to z tego, że piersi kobiet przed menopauzą i po niej lub w okresie okołomenopauzalnym różnią się. U kobiet młodych przeważa tkanka gruczołowa, u kobiet starszych zaczyna przeważać tkanka tłuszczowa. Tę pierwszą lepiej badać za pomocą ultrasonografii, drugą można badać przy użyciu mammografu.

Warto jednak wiedzieć, że u niektórych kobiet nawet po 40 roku życia piersi nadal są mocno ugruczolone, np. w wyniku stosowania antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej. I choć dawka promieniowania nie jest duża, mammografia nie może być wykonywana u kobiet w ciąży.

Jak prawidłowo badać swoje piersi?