Umieramy na raka często, ale badać się nie chcemy

Niechęć Polaków do kontrolnych badań profilaktycznych to - obok późnego wykrywania raka - jedna z najważniejszych przyczyn śmiertelnej statystyki w chorobach nowotworowych.

Wprawdzie „zabójcą numerem jeden” nadal pozostają choroby układu krążenia (są odpowiedzialne za prawie połowę zgonów), to jednak nowych przypadków zachorowań i zgonów - z powodu raka - jest z roku na rok coraz więcej.

Mamy się czym martwić, bo w statystyce zachorowań na raka Kujawsko-Pomorskie plasuje się na czołowych pozycjach. U panów nowotworem, który występuje najczęściej, jest rak płuca. Drugie miejsce zajmuje rak jelita grubego, trzecie - rak prostaty (ta sama kolejność dotyczy zgonów).

Kobietom zdrowie odbiera rak piersi (lider zachorowań wśród). Druga pozycja to rak płuca (oskrzela), trzecia - rak jelita grubego. Jednak panie umierają przede wszystkim z powodu nowotworu płuca (rak piersi spada na pozycję drugą).

Zatem zasadne jest pytanie o skrining płuc, skoro nowotwory tego narządu zbierają tragiczne żniwa u pacjentów obojga płci.

Niestety, mimo wielu zapowiedzi kierownictwa Ministerstwa Zdrowia (poprzedniej i obecnej ekipy) nie doczekaliśmy się badań z wykorzystaniem tomografii niskiej dawki.

Nie ma również badań przesiewowych w kierunku wykrycia raka prostaty. Na pocieszenie - oba programy ujęte zostały w Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016-20125. Więc może jednak się doczekamy?
Z onkologicznych programów przesiewowych dostępne są trzy, w tym dwa dla kobiet (mammografia i cytologia) oraz profilaktyczna kolonoskopia, z której mogą korzystać kobiety i mężczyźni.

Rak piersi jest co roku wykrywany u prawie 16 tys. Polek.

Od 2005 r. realizowany jest program profilaktyki raka piersi

Z badań mammograficznych mogą korzystać kobiety w wieku 50-69 lat, raz na 2 lata. W regionie badania piersi - w ramach programu - wykonywane są w kilkunastu placówkach, a także w mammobusie, który „krąży” po województwie.

Ciągle groźny pozostaje rak szyjki macicy, choć w ostatniej dekadzie liczba zachorowań i zgonów spadła. Profilaktyczne badania cytologiczne mogą wykonać kobiety w wieku 25-59 lat, raz na 3 lata (lista ośrodków dostępna na stronach NFZ).

Mamy dobre wieści dla tych, którzy chcą skontrolować jelito grube. Z ponadpółrocznym poślizgiem Zakład Profilaktyki i Promocji Zdrowia CO w Bydgoszczy dostał pieniądze na badania (na 2016 r. - 480 tys. zł, na 2017 r. - 720 tys. zł.). - Do końca roku możemy zrobić 1000 kolonoskopii, w przyszłym 1500 badań - informuje dr Tomasz Mierzwa, kierownik ZPiPZ. - Pacjenci, zanim się u nas pojawią, muszą otrzymać zaproszenie, które wysyła Ministerstwo Zdrowia. Obecnie na badania przychodzą osoby, które dostały zaproszenie w ubiegłym roku, ale z różnych powodów nie skorzystały.

W Kujawsko-Pomorskiem dwie placówki robią kolonoskopię w tzw. systemie oportunistycznym (bez zaproszeń). Są to: „Biziel” i szpital w Grudziądzu.

- Kolonoskopia to jeden z tych skriningów, który ma nie dopuścić do wystąpienia nowotworu. Co u trzeciego badanego wykrywane są polipy - dodaje dr Mierzwa.

Kolonoskopia, w ramach programu profilaktycznego, dostępna jest dla osób w wieku 55-64 lata. Z badań skorzystają także pacjenci między 50 a 65 rokiem życia, niezależnie od wywiadu rodzinnego, oraz pacjenci w wieku 25-65 lat, w przypadku genetycznego obciążenia.

Już wiadomo, że 2016 rok źle zapisze się w profilaktyce onkologicznej. Powód? Od stycznia przestały działać wojewódzkie ośrodki koordynujące.

- Nie ma też kontroli jakości badań, a WOK-i zaprzestały wysyłać zaproszenia na mammografię i cytologię. Brakuje działań resortu zdrowia związanego z realizacją zapisów Kodeksu Walki z Rakiem. Dlatego też mamy mniej pacjentów. Spada odsetek przebadanej populacji - dodaje szef ZPiPZ.

Zobacz również: Policjanci szukają świadków tragedii w Czernikowie

***