Znów będzie można rozliczyć podatek wspólnie z dzieckiem. Na te zmiany samotni rodzice czekali od początku roku

Polski Ład wprowadził szereg zmian w prawie podatkowym. Jedną z nich była utrata możliwości rozliczenia podatku wspólnie z dzieckiem przez samotnych rodziców, która nastąpiła 1 stycznia 2022 roku. O konsekwencjach zmian w Polskim Ładzie dla samotnych rodziców pisaliśmy w styczniu w artykule pt. „Jak Polski Ład wpłynie na sytuację kobiet? Nowe przepisy podatkowe a położenie matek, zleceniobiorczyń i emerytek”.

Rezygnacja ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem przez samotnych rodziców i wprowadzenie zamiast tego ulgi na dziecko w wysokości 1500 zł zbulwersowały osoby samotnie wychowujące dzieci. Samodzielni rodzice uznali przepisy za dyskryminujące. Nowe rozwiązanie było dla nich mniej korzystne. Od początku lipca 2022 r. wspólne rozliczenie podatku z dzieckiem zostanie jednak przywrócone na starych zasadach.

Zmiany mają zacząć obowiązywać 1 lipca. Prezydent podpisał już odpowiednią ustawę (nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw). Teraz musi ona zostać opublikowana w Dzienniku Ustaw.

Dla najgorzej zarabiających, czyli osób mieszczących się w pierwszym progu podatkowym, podatek wyniesie 12 procent. Kwota wolna od podatku wyniesie 30 tys. zł, a dla samotnych rodziców – 60 tys. zł. Faktyczną korzyść z wprowadzonych zmian rodzice mieszczący się w pierwszym progu podatkowym odczują dopiero w przyszłym roku, gdy rozliczą PIT.

Natomiast samotni rodzice mieszczący się w drugim progu podatkowym mogą odczuć korzyść już w tym roku, płacąc niższe zaliczki na podatek dochodowy. Warto jednak pamiętać o tym, że aby skorzystać z ulgi, trzeba złożyć u pracodawcy wniosek, z którego będzie wynikało, że zamierzamy rozliczyć się z dzieckiem.

Próg podatkowy ustanowiono na poziomie 120 tys. zł. Dodatkowo podniesiono limit zarobków, jakie może uzyskać dziecko, aby rodzic nie stracił preferencji podatkowych. Ten wzrósł z 3089 zł do 16 061,28 zł w 2022 roku. Ponadto wśród dochodów dziecka, których nie dolicza się do dochodów rodziców, znalazła się renta rodzinna.

Po likwidacji możliwości rozliczenia podatku dochodowego wspólnie z dzieckiem przez samotnych rodziców do Rzecznika Praw Obywatelskich zaczęły wpływać skargi. Osoby wychowujące dziecko w pojedynkę wskazywały na fakt, że w ich grupie znajduje się wiele matek i ojców w trudnej sytuacji materialnej. Rzecznik Praw Obywatelskich również interweniował w sprawie przywrócenia możliwości wspólnego rozliczenia z dzieckiem przez samotnego rodzica. Jeszcze w styczniu, gdy nowe prawo zaczęło obowiązywać, wystąpił do Ministra Finansów z wnioskiem o rozpoczęcie prac, które miały na celu przywrócenie ulgi. 

Możliwość wspólnego rozliczenia podatku z dzieckiem została wprowadzona już w latach 90., a samotni rodzice korzystali z niej przez dekady. Likwidacja ulgi wzbudziła duże kontrowersje, ponieważ nie poprzedziły jej konsultacje społeczne. (Co więcej, zapowiedziany pakiet zmian podatkowych, zwany Polskim Ładem, początkowo w ogóle nie przewidywał rezygnacji z tego rozwiązania.)

Legislatorzy tłumaczyli, że po podniesieniu kwoty wolnej od podatku przepisy faworyzowałyby samotnych rodziców. W ich mniemaniu zmiany miały także ograniczyć „zjawisko niezawierania małżeństw i brania rozwodów w celu optymalizacji podatkowej”. Podczas prac nad Polskim Ładem niekorzystnemu dla samotnych rodziców rozwiązaniu sprzeciwił się Senat, ale jego poprawki zostały wówczas odrzucone.

Presja ze strony rodziców oraz całego społeczeństwa była jednak duża i parlament rozpoczął prace nad przywróceniem możliwości rozliczenia podatku z dzieckiem na preferencyjnych warunkach. Sejm chciał, aby ulga była naliczana na starych zasadach, „gdy przynajmniej jedno z dzieci ma orzeczoną niepełnosprawność na podstawie odrębnych przepisów”. Zasady obliczania podatku w pozostałych przypadkach miały być skomplikowane, jak wynika z publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej (aktualizacja z 9 czerwca).

Poparty przez Sejm kształt przepisów odbierał samotnym rodzicom „możliwość określenia podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów wobec osób samotnie wychowujących dzieci”, wskazano w publikacji BIP. RPO wniósł do Senatu o wprowadzenie poprawek do ustawy, a ten zaproponował przywrócenie zasad rozliczania podatku przez samotnych rodziców z okresu, zanim Polski Ład zaczął obowiązywać. 9 czerwca poprawki zostały zaakceptowane przez Sejm, co oznacza powrót do przepisów obowiązujących przez dekady. Osoby samotnie wychowujące dzieci będą mogły skorzystać z ulgi, rozliczając się za 2022 rok.

- Wygrały samotne matki i samotni ojcowie. Przywrócono to, co było bardzo ważne. Nie ma podziału na rodziny lepsze i gorsze, na dzieci lepsze i gorsze. Wszyscy mają dokładnie te same prawa – komentowała decyzję parlamentu wicemarszałkini Sejmu, Małgorzata Kidawa-Błońska, podczas konferencji prasowej zwołanej z okazji przywrócenia przepisów.