Niacyna – co to jest, jakie ma działanie i jakie funkcje pełni w organizmie? Czym grozi niedobór oraz nadmiar witaminy B3?

Daniel Grzegorzek
Niacyna znajduje się w wielu pokarmach, jednak zdarza się, że wiele osób potrzebuje zażywać tabletki z tą witaminą.
Niacyna znajduje się w wielu pokarmach, jednak zdarza się, że wiele osób potrzebuje zażywać tabletki z tą witaminą. 123 RF
Niacyna, zwana jest również witaminą B3, bądź witaminą PP. Wskazujemy funkcje, jakie odgrywa w organizmie, a także skutki jej nadmiaru oraz niedoboru. Wymieniamy ponadto najbogatsze źródła pokarmowe niacyny.

Co to jest niacyna?

Niacyna to rozpuszczalna w wodzie witamina, którą po raz pierwszy opisał w 1873 roku Hugo Weidel. Nazywa się ją również kwasem nikotynowym, witaminą B3 lub PP – od angielskiego zwrotu „Pellagra-Preventing”. Kwas nikotynowy jest składnikiem dwóch enzymów (NADP oraz NAD), biorących udział w licznych procesach metabolicznych, m.in. przemianie węglowodanów, tłuszczu oraz białka.

Dowiedz się więcej:

Dla kogo jest przeznaczona witamina B3?

Witamina B3 jest w medycynie stosowana głównie do leczenia pelagry lub dislipidemii – podwyższonego stężenia LDL oraz trójglicerydów w krwi, przy jednoczesnym niskim stężeniu frakcji HDL cholesterolu. Jest przeznaczona przede wszystkim dla pacjentów z pelagrą, cukrzycą typu 2 oraz zespołem metabolicznym. Ze względu na regulację profilu lipidowego może być również podawana u chorych na schorzenia układu sercowo naczyniowego, np. miażdżycę czy chorobę wieńcową. Jej zażywanie pozwala zmniejszać ryzyko udaru mózgu oraz zawału. Niacynę poleca się ponadto kobietom w ciąży, ponieważ pomaga zapobiegać poronieniom oraz wadom wrodzonym.

Niacyna, czyli witamina PP oraz jej właściwości i rola w organizmie

Niacyna jest witaminą niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania obwodowego układu nerwowego oraz pracy mózgu. Uczestniczy w procesie rozkładu oraz syntezy aminokwasów, węglowodanów oraz kwasów tłuszczowych, tworzeniu erytrocytów, a także syntezie insuliny, tyroksyny, kortyzolu oraz hormonów płciowych. Reguluje poziom cholesterolu – obniża stężenie trójglicerydów oraz frakcji LDL w surowicy krwi, a zarazem zwiększa zawartość HDL.

Witamina PP wykazuje również następujące właściwości:

  • przeciwzapalne,
  • przeciwutleniające,
  • rozszerzające naczynia krwionośne,
  • wzmagające ruchy perystaltyczne jelit,
  • pobudzające wydzielanie soków żołądkowych,
  • hamujące toksyczny wpływ leków oraz związków chemicznych,
  • poprawiające kondycję włosów i paznokci,
  • antydepresyjne.

Niacyna – zapotrzebowanie, skutki niedoboru i nadmiaru

Zalecane dobowe zapotrzebowanie na witaminę PP wynosi:

  • 16 mg dla mężczyzn,
  • 2-12 mg dla dzieci,
  • 14 mg dla kobiet
  • 17-18 mg dla kobiet w ciąży oraz karmiących matek.

Maksymalna tolerowana wartość niacyny u dorosłego człowieka jest szacowana na 35 mg na dobę.

Dowiedz się więcej:

Jakie są skutki niedoboru witaminy B3?

Niedobór niacyny wynika najczęściej z niedożywienia lub diety ubogiej w witaminę B3, alkoholizmu lub upośledzonego wchłaniania tej witaminy z przewodu pokarmowego. Głównym skutkiem niedoboru jest pelagra, czyli choroba dająca takie objawy jak m.in.:

  • zapalenie skóry,
  • biegunka,
  • osłabienie,
  • bezsenność,
  • agresja,
  • zaburzona koordynacja,
  • zgrubienie skóry,
  • otępienie,
  • zapalenie jamy ustnej oraz języka,
  • demencja,
  • paraliż kończyn.

Niedobory witaminy PP wywołują także takie skutki jak np.:

  • upośledzenie mózgu,
  • zaburzenia układu trawiennego,
  • choroby układu nerwowego,
  • zaburzony proces glikolizy,
  • spowolnienie metabolizmu i obniżona tolerancja na zimno,
  • obniżenie koncentracji,
  • stany lękowe,
  • depresja i apatia,
  • amnezja,
  • stany irytacji,
  • przewlekłe zmęczenie.

Niacyna – skutki nadmiaru

Niebezpieczny może być nie tylko niedobór witaminy B3, ale także jej nadmiar. Negatywne skutki obserwuje się w przypadku długotrwałego przedawkowywania niacyny, co prowadzi do takich zmian jak m.in.:

  • arytmia serca,
  • hiperglikemia,
  • martwica wątroby,
  • choroby skórne,
  • wysypka,
  • suchość skóry, zaczerwienienie i świąt,
  • nudności,
  • niestrawność,
  • dna moczanowa.

Źródła niacyny, czyli jakie produkty bogate są w witaminę B3?

Niacyna znajduje się w różnych produktach żywnościowych. Sporą jej zawartością mogą pochwalić się:

  • mięso i przetwory mięsne (cielęcina 6-6,5 mg/100 g, wieprzowina 3,06-7,24 mg/100 g, wołowina 3,55-6,69 mg/100 g, kurczak 2,78-12,44 mg/100 g),
  • wątróbka drobiowa (9,7 mg/100 g),
  • ziemniaki (1-5 mg/100 g),
  • ryby (łosoś 7,5 mg/100 g, makrela 8 mg/100 g),
  • soczewica (2,4 mg/100 g),
  • drożdże piekarskie (8,27 mg/100 g),
  • korzeń pietruszki (2,37 mg/100 g),
  • pieczarki (4,81 mg/100 g).

Organizm człowieka jest również w stanie samodzielnie wytwarzać niacynę w sposób endogenny. Staje się to możliwe w procesie syntezy z tryptofanu, czyli chemicznego związku organicznego zaliczanego do grupy aminokwasów białkowych.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Co włożyć, a czego unikać w koszyku wielkanocnym?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na stronakobiet.pl Strona Kobiet