Patriotyzm z uśmiechem. Jak Polki zmieniają oblicze 11 listopada

Jeszcze niedawno 11 listopada kojarzył się z powagą, defiladami i wspomnieniem historii. Dziś coraz częściej staje się dniem radości, wspólnoty i bliskości. Coraz więcej Polaków odkrywa, że patriotyzm to nie tylko pamięć o przeszłości, lecz także codzienne gesty solidarności i troski o innych. Czy to spłycenie narodowej tradycji? A może znak, że dojrzeliśmy do bardziej empatycznego, wspólnotowego patriotyzmu – także w jego kobiecym wydaniu?

Od defilad do wspólnego śpiewania i koncertów – język obchodów Święta Niepodległości wyraźnie się zmienia. Zamiast oficjalnych przemówień i parad coraz częściej wybieramy koncerty, biegi niepodległości, lokalne inicjatywy, akcje w mediach społecznościowych czy wspólne wydarzenia międzypokoleniowe.

Właśnie z takiej potrzeby pokazania, że Święto Niepodległości można przeżywać radośnie, wspólnie i pozytywnie – nie tylko poprzez oficjalne uroczystości zrodził się pomysł na koncerty z okazji 11 listopada. Chcieliśmy dać ludziom przestrzeń do śpiewania razem piosenek, które znamy od dziecka, bo muzyka naturalnie łączy ludzi – powiedział Paweł Jawor, prezenter RMF FM.

W Krakowie udział w koncercie 11 listopada to już tradycja. Z roku na rok formuła tych wydarzeń ewoluuje – dziś to duże widowiska z oprawą sceniczną, relacjami online i transmisjami radiowymi. Coraz mocniej stawia się na interakcję z publicznością i obecność w social mediach.

Wspólne śpiewanie, relacje i zabawy z odbiorcami pokazują, że świętowanie może być pozytywne i łączyć ludzi ponad podziałami – mówi Paulina Sawicka, dziennikarka RMF FM. – Na koncerty przychodzą całe rodziny. Znane przeboje w nowych aranżacjach i międzypokoleniowe duety sprawiają, że podziały wiekowe znikają, a wszyscy bawią się razem.

Jak zmienia się nasze podejście do świętowania niepodległości? Czy młodsze pokolenia świętują inaczej niż ich rodzice i dziadkowie?

Młodzi ludzie są na etapie poszukiwania tożsamości. Eksperymentują, szukają swojego miejsca, a ich zaangażowanie społeczne ma często charakter emocjonalny i spontaniczny. Starsze pokolenia natomiast częściej przywiązują się do tradycji i form poważniejszych, bardziej symbolicznych – tłumaczy prof. Jarosław Flis, socjolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jednocześnie – jak zauważa socjolog – różnice te stopniowo się zacierają:

Deformalizacja przestrzeni publicznej postępuje. Dziś nawet podczas uroczystości państwowych widać więcej luzu i radości. Wspólne świętowanie przestaje być obowiązkiem, a staje się przyjemnością.

Święto Niepodległości coraz częściej ma twarz kobiety. To kobiety – matki, nauczycielki, liderki lokalnych inicjatyw – nadają ton współczesnym obchodom. W ich ujęciu patriotyzm nabiera bardziej empatycznego, wspólnotowego i emocjonalnego wymiaru.

Prof. Flis zauważa, że kobiety częściej niż mężczyźni przeżywają patriotyzm przez relacje i wspólnotowość:

Mężczyźni mają naturalną skłonność do tworzenia grup o silnej symbolice i hierarchii. U kobiet częściej pojawiają się formy bardziej towarzyskie i kulturalne – koncerty, akcje lokalne, spotkania. Patriotyzm w kobiecym wydaniu to raczej troska, współpraca i uważność niż rywalizacja.

To właśnie kobiety często są organizatorami wydarzeń kulturalnych i społecznych, angażują się w wolontariat, działania proekologiczne i edukacyjne – czyli w ten rodzaj aktywności, który coraz częściej określa się mianem „patriotyzmu codzienności”.

Jak patrzy na te zmiany prof. Jarosław Flis, socjolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego?

Widzimy wyraźną zmianę tonu – współczesne młode pokolenie dorastało w kulturze ciągłego uczestnictwa. Od najmłodszych lat wszędzie zachęcano ich do wyrażania opinii, oceniania, zostawiania lajków, komentarzy, głosów. To wpływa na kształtowanie się poczucia wspólnoty i potrzebę przynależności.

W jego opinii emocjonalne zaangażowanie i kultura uczestnictwa odgrywają dziś kluczową rolę w budowaniu wspólnoty:

Kiedy ludzie czują, że mogą współtworzyć, że ich obecność się liczy, wtedy patriotyzm przestaje być abstrakcyjnym pojęciem. Nabiera realnego sensu w relacjach, w codziennych gestach, w działaniach na rzecz innych.

Nowoczesny patriotyzm nie rezygnuje z historii – dopełnia ją. To nie tylko pamięć o przeszłości, lecz także aktywna obecność tu i teraz: troska o bliskich, pomoc potrzebującym, wspieranie lokalnych inicjatyw, dbałość o środowisko czy polską kulturę.

Można być częścią globalnej wspólnoty, słuchać tej samej muzyki co cały świat, a jednocześnie mieć w sercu własny „swojski chleb”. Patriotyzm to właśnie ten lokalny smak, który przypomina, kim jesteśmy – mówi prof. Flis.

W kobiecym spojrzeniu na patriotyzm łączy się historia i współczesność, pamięć i emocje, tradycja i działanie. To właśnie kobiety – często niepozornie – spajają wspólnotę: organizują wydarzenia, uczą dzieci historii, dbają o relacje międzyludzkie i o język, jakim mówimy o Polsce.

W czasach, gdy świat pędzi coraz szybciej, ten rodzaj patriotyzmu – ciepły, empatyczny i pełen uważności – może być najtrwalszym fundamentem naszej nowoczesnej tożsamości narodowej.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Kobiet codziennie.