Prof. Janas-Kozik o uczniach w pandemii: Powrót do szkół był bardzo dużym stresem. Lockdown pokazał jaka jest szkoła, a jaka być powinna

W jakiej formie psychicznej są dzieci po roku zdalnej nauki?

Bardzo różnej. Generalnie powrót do szkoły po tak długim okresie zdalnej nauki był bardzo trudny dla wszystkich uczniów. Właściwie każdy rodzic musiał w domu odbyć na ten temat rozmowę z dzieckiem. Spróbować ugłaskać jego lęk. To naturalna reakcja, dzieci na prawie rok wypadły z roli uczniów. Dorosłemu też trudno jest wrócić do pracy po dłuższej przerwie. Z drugiej strony pokazało, jaka jest szkoła, a jaka powinna być. Dzieciom towarzyszyły obawy o to, co zastaną, czy sobie poradzą po powrocie, czy będą sprawdziany. Niezwykle trudny był to moment zwłaszcza dla dzieci lękowych, lękowo-depresyjnych czy ze spektrum autyzmu, które już wcześniej miały kłopot z nawiązywaniem relacji społecznych. Ich model postępowania zmienił się przez ten rok. Dla nich powrót do znanych warunków, ale po tak długiej przerwie, był bardzo trudny. Niestety w tym czasie na naszym oddziale pacjentów znów przybyło.

Z jakimi najczęściej zaburzeniami trafiają dzieci i młodzież na oddział?

Generalnie w drugiej i trzeciej fazie pandemii wzrosła ilość zaburzeń adaptacyjnych wśród dzieci i młodzieży. Nasiliły się zaburzenia lękowe i lękowo-depresyjne, przejawy cyberprzemocy, w tym także ze strony rówieśników czy zaburzenia odżywiania prowadzące do anoreksji, która wciąż zbiera wśród nieletnich największą śmiertelność spośród wszystkich zaburzeń psychicznych.

Jak pomóc dzieciom zrzucić bagaż doświadczeń lockdownu?

Sądzę, że sami rodzice mogą nie dać rady. Potrzebna jest dobra współpraca ze szkołą. Fundacja Szkoła z Klasą przeprowadziła bardzo ciekawe badania ankietowe wśród nauczycieli i nauczycielek. Specjaliści zwrócili w nich uwagę na to, że powinni mieć możliwość nieco mniej czasu przeznaczać na realizację podstawy programowej, a więcej na nawiązywanie relacji z uczniami. Szkoła to drugie miejsce, w którym dziecko spędza najwięcej czasu w ciągu dnia. Powinno być też miejscem, do którego chętnie chodzi, nie tylko z uwagi na spotkanie rówieśników, ale też z poczucia, że są tam dorośli, na których może liczyć. Dlatego radziłabym mniej oceniania i krytykowania, a więcej otwartości i nawiązywania współpracy na linii rodzice-nauczyciele. Rodzice i nauczyciele powinni być partnerami, bo zarówno jednym, jak i drugim chodzi o jedno, dobro dziecka.

W końcu wakacje. Ma pani jakieś wskazówki dla rodziców na ten czas?
Wierzę, że rodzice wiedzą, czego ich dziecku potrzeba. Chcę też powiedzieć, że wystarczy jeśli jesteśmy dość dobrymi rodzicami. Nie ma ideałów. Nie dążmy do perfekcjonizmu na tym polu, bo to zawsze zakrawa o jakąś patologię.