Belizariusz
ierownik Urzędu Stanu Cywilnego zwróciła się do Rady z następującą prośbą:
Zwracam się z uprzejmą prośbą o wydanie opinii o imieniu męskim Belizariusz, które nie figuruje w oficjalnym wykazie imion używanych w Polsce. Prośbę uzasadniam tym, że do kierownika Urzędu Stanu Cywilnego wpłynął wniosek o zmianę drugiego imienia z Grzegorz Jan na Grzegorz Belizariusz.
W uzasadnieniu wnioskodawca napisał, że będzie to uprawomocnienie stanu faktycznego, gdyż od wielu lat używa imienia Belizariusz, a nie Jan, a ponadto wskazane imię bardzo się mu podoba.
Do kwestii zawartych w liście ustosunkował się prof. dr hab. Walery Pisarek:
Imię Belizariusz, choć rzadkie, bywa używane jako imię męskie w różnych wersjach językowych w całej Europie od Rosji (por. Wielisarij) po Portugalię (por. Belizario). Uwzględnia je też wydany przez Ossolineum „Słownik imion” W. Janowowej, A. Skarbek, B. Zbijowskiej i J. Zbiniowskiej.
Imię to nosił w VI wieku szczęśliwy wódz bizantyńskiego cesarza Justyniana I Wielkiego. Dzięki zwycięskim wojnom prowadzonym przez Belizariusza Bizancjum weszło w okres świetności. Według amerykańskiego portalu „Behind the Name” Belizariusz mógł być Słowianinem, o czym miałoby świadczyć właśnie jego zlatynizowane imię o znaczeniu ‘biały książę’ (bieły + car). Ta etymologia imienia Belizariusz nie jest wprawdzie całkiem przekonywająca, ale nie ma to znaczenia dla naszej opinii.
Nie widzę podstaw do odmowy nadania w Polsce imienia Belizariusz osobie płci męskiej (nawet jako pierwszego imienia).
Atfosmera / Atmosfera
Kierownik USC zwróciła się do członków Rady z pytaniem o możliwość nadania dziecku imienia Atfosmera.
Do pytania ustosunkowała się sekretarz Rady,dr Katarzyna Kłosińska:
(...) nie jestem pewna, czy w piśmie, które Pani do nas przysłała, nie ma błędu. Czy naprawdę prosi Pani o opinię o imieniu ATFOSMERA? Jeśli tak, to opinia ta jest negatywna. Każdy, kto by się z nim zetknął, miałby kłopoty z jego zapisem i wymówieniem, co byłoby źródłem wielu przykrości dla jego nosicielki, która zresztą zapewne przez wielu byłaby uważana za osobę dziwną – ludzie mają bowiem tendencję do przypisywania cech nazw ich nosicielom.
Jeśli zaś do Pani listu wkradł się błąd i miała Pani na myśli imię ATMOSFERA, to opinia o nim także jest negatywna. Imię nie może bowiem być tożsame z rzeczownikiem pospolitym, a takim jest atmosfera.
Rada otrzymała podziękowanie z USC:
Dziękuję Pani za odpowiedź na moją korespondencję. Opinia RJP czasami działa „cuda” i rodzice odstępują od nadania dziecku kontrowersyjnego „imienia”. Tak stało się także w tym przypadku.
Na marginesie – w zapytaniu nie było błędu – rodzice chcieli nadać dziewczynce imię ATFOSMERA.
Wilczan
W liście nadesłanym do Rady zapytano o możliwość nadania dziecku imienia Wilczan:
Opinię przygotowała prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa:
(…) imienia Wilczan nie notują uznawane przez onomastów słowniki imion. Do roku 1994, jak podaje „Słownik imion współcześnie w Polsce używanych” wyd. przez Kazimierza Rymuta, imię Wilczan nie było nadane dziecku. Zapis takiej nazwy osobowej występuje w „Słowniku staropolskich nazw osobowych” w roku 1437, ale też autorzy owego słownika zamieszczają zapis Wilczan//Wilkan pod rokiem 1136. Podają dwie nazwy osobowe ze względu na niemożność właściwego odczytania (grafia staropolska). Profesor Maria Malec w „Imieniu w polskiej antroponimii i kulturze” (2001, s. 49) przytacza formacje z sufiksem -n: Wilkan, Goździan. Do tych formacji można zaliczyć również Wilczana. Autorka pisze: „Wymienione nazwy osobowe mogły występować w różnej funkcji – życzącej (nosiciele cech dodatnich), ochronnej (imiona chroniące, odstraszające), charakteryzującej (przezwiska)”. Zapisana w „Słowniku staropolskich nazw osobowych” złożona nazwa osobowa Wilkomir nie jest w pełni wiarygodna ze względu na zapis pochodzący z siedemnastowiecznej kopii. Są też w cytowanym wyżej słowniku niewątpliwe przezwiska: Wilcza Dupa, Wilcza Skora, Wilczy Gon.
W nazwach pospolitych wilk//wielk, poświadczony od XV wieku, kontynuuje pie. *uel ‘rwać, szarpać’, ‘ten, który rozrywa, szarpie zdobycz’. Odradzałabym imię Wilczan jako niespotykane, o hipotetycznym pierwotnym znaczeniu i funkcji. Może być ono przyczyną przezwisk dziecka w środowisku szkolnym i być tzw. imieniem ośmieszającym. Jednak decyzję o nadaniu imienia podejmuje Urząd Stanu Cywilnego.
Yossarian
Kierownik urzędu stanu cywilnego wystosował do Rady Języka Polskiego pismo z prośbą o opinię na temat imienia Yossarian.
Opinię przygotowała sekretarz Rady, dr hab. Katarzyna Kłosińska:
Yossarian to nazwisko wymyślone przez Josepha Hellera dla głównego bohatera jego powieści „Paragraf 22”. Nie możemy wydać pozytywnej opinii o nim jako o imieniu używanym w Polsce, gdyż jest zapisywane niezgodnie z polską ortografią – głoska „j” jest oddawana za pomocą litery „y”. Gdyby wnioskodawca zdecydował się na zapis Josarian (ew. Jossarian), uważam, że można by przychylić się do jego prośby.
