Walentynki. Kim był św. Walenty? Skąd się wzięło święto zakochanych i jak obchodzi się walentynki na świecie?

Walentynki, zwane świętem zakochanych obchodzimy 14 lutego. Nazwa pochodzi od św. Walentego, chrześcijańskiego biskupa i męczennika. Żył on w III wieku w cesarstwie rzymskim za czasów panowania Klaudiusza II Gockiego. Dlaczego Walenty został skazany przez niego na śmierć? Otóż cesarz zakazał mężczyznom w wieku 18-37 zawierania małżeństw. Uważał bowiem, że legioniści nie posiadający rodzin są lepszymi żołnierzami.

Walenty potajemnie jednak udzielał im ślubów. Został za to wtrącony do więzienia. Tam zakochał się w córce jednego ze strażników. Była to kobieta niewidoma, która miała dzięki miłości do Walentego odzyskać wzrok. Cesarz Klaudiusz skazał Walentego na śmierć, a egzekucja miała zostać wykonana 14 lutego 269 r.

Święty Walenty to patron i orędownik ludzi umysłowo chorych, ale m.in. w Polsce, Stanach Zjednoczonych i Anglii uważa się go za patrona zakochanych.

Skąd wziął się zwyczaj obchodzenia walentynek? Tradycja świętowania walentynek w Europie Zachodniej i Południowej sięga średniowiecza.

Istnieje kilka teorii na temat pochodzenia święta. Choć na powstanie nazwy niewątpliwie miał wpływ Święty Walenty to samo święto nawiązuje prawdopodobnie do kilku tradycji znanych już w starożytnym Rzymie. Zbieżny pod względem terminu jest m.in. z - pochodzącym z Cesarstwa Rzymskiego zwyczajem poszukiwania wybranki poprzez losowanie jej imienia ze specjalnie przeznaczonej do tego urny.

Inni badacze wskazują, że Dzień Świętego Walentego może mieć swoje korzenie w starożytnych Luperkaliach obchodzonych 14-15 lutego ku czci Junony - rzymskiej bogini kobiet i małżeństwa - oraz boga przyrody Pana.

To, że Walentynki rozprzestrzeniły się na cały świat, jest z kolei zasługą brytyjskiego pisarza i poety sir Waltera Scotta (1771-1832). Właśnie w Anglii w XVI wieku została też wysłana pierwsza kartka walentynkowa - wysłał ją do swojej żony więziony w londyńskiej Tower Karol Orleański.

Dziś walentynki najhuczniej obchodzone są w Stanach Zjednoczonych. Amerykanie nie żałują pieniędzy ani na prezenty dla ukochanych, ani walentynkowe randki. W USA popularne jest wysyłanie kartek walentynkowych i oglądanie romantycznych filmów.

We Francji nie wysyła się kartek, a bukiet czerwonych róż. Walentynki są też okazją do zaproszenia ukochanej osoby na kolację czy do teatru.

W Czechach - gdzie Dzień Świętego Walentego obchodzony jest 14 lutego i 1 maja - zakochani tłumnie przybywają na most Karola w Pradze, gdzie zawieszają kłódki, mające być gwarancją wiecznej miłości.

W Japonii to kobiety obdarowują mężczyzn prezentami - i to nie tylko ukochanych, ale także znajomych. Aby nie doszło do nieporozumień, wprowadzono rozróżnienie na czekoladki giri-choko - dla kolegi oraz honmei-choko - dla partnera.

Tradycja obchodzenia Walentynek dotarła też do Polski - tak jak do całej Europy Północnej i Wschodniej - znacznie później niż do krajów zachodnich (razem z kultem św. Walentego), a popularność zyskała dopiero w latach 90. XX wieku. Dziś jest to jednak święto obchodzone tak samo hucznie, jak na Zachodzie.

Do najpopularniejszych w Polsce zwyczajów walentynkowych należy wysyłanie kartek z miłosnym wyznaniem, obdarowywanie ukochanej osoby prezentami i wspólne wyjście do kina lub na romantyczną kolację.

Najbardziej znanym miejscem kultu św. Walentego jest Bazylika w Terni, gdzie znajduje się relikwiarz z jego szczątkami oraz inskrypcją "Święty Walenty patron miłości". Co roku, w niedzielę poprzedzającą walentynki, bazylika jest odwiedzana przez zakochane pary nie tylko z Włoch, ale także z całego świata. Narzeczeni składają sobie tam przysięgi miłości, a małżeństwa świętują kolejne rocznice ślubu.

Co ciekawe, relikwie św. Walentego przechowywane są również w kościołach w Lublinie, Krakowie i Chełmnie. Co roku 14 lutego odbywają się tam uroczystości ku czci patrona zakochanych.

Nie wszyscy są zwolennikami obchodzenia w Polsce Walentynek. Dla niektórych jest to przejaw amerykanizacji społeczeństwa i wypierania rodzimych tradycji. Inni krytykują z kolei promowanie konsumpcjonizmu i komercyjny charakter święta, wykorzystywanego przez handlowców do zwiększenia sprzedaży w okresie pomiędzy Bożym Narodzeniem a Wielkanocą. Osoby niebędące w związkach zwracają uwagę na opresywny charakter święta i piętnowanie osób samotnych.

Według przeprowadzonych cztery lata temu badań "Walentynki 2019 według Polaków" 28 proc. Polaków uważa walentynki za święto kiczowate, podczas którego tracimy rozum i robimy się sentymentalni. Mimo to aż 59 proc. z nas deklaruje, że będzie je obchodzić.

lena