9 powodów, dla których kobiety rodzą coraz mniej dzieci. Ekspertka wyjaśnia, dlaczego niektóre Polki rezygnują z macierzyństwa

Do niedawna o bezdzietności mówiono w kontekście bezpłodności. Jednak coraz więcej kobiet w Polsce świadomie nie chce mieć dzieci. Sprwdziliśmy, dlaczego podejmują taką decyzję.

Według Joanny Węglarz, psycholożki i specjalistki ds. psychologii klinicznej, wykładowczyni akademickiej i terapeutki EMDR ze Studia Psychologicznego, sytuacja kobiet i podejścia do macierzyństwa bardzo się zmieniła na przełomie ostatnich 30 lat:

Kobiety coraz później decydują się na dzieci, dziesięć lat temu średnio robiły to w wieku 23 lat, dziś bliżej trzydziestki. Jest to związane z wieloma zmianami społecznymi, ekonomicznymi, ale też mentalnymi. Jeszcze trzydzieści lat temu niezależnie od tego, czy kobieta kończyła studia czy też nie, wolała skupić się na prowadzeniu domu. Dlatego większość pań decydowała się na pierwsze dziecko między 20. a 24. rokiem życia. Dziś granica ta przesunęła się o 10 lat i jest to przedział wiekowy 30-34 lata.

Ekspertka wyjaśnia również, dlaczego kobiety decydują się na świadomą bezdzietność.

Jest wiele kobiet, które nie decydują się na dzieci wcale, jasno komunikując, że nie widzą się w roli matki. Dlaczego tak jest? Specjaliści mówią o kilku grupach przyczyn. Po pierwsze to względy ekonomiczno-społeczne: kobiety boją się utraty pracy lub pogorszenia jej warunków, czasem również sytuacja finansowa pary nie pozwala im planować powiększenia rodziny. Badania pokazują jednak również, że kobiety mogą również nie decydować się na potomstwo z uwagi na karierę zawodową czy możliwość awansu. Wiele kobiet spełnia się w pracy, czują się doceniane i daje im to tyle satysfakcji, że boją się porzucać to na rzecz nieznanej roli, w której trudno im powiedzieć, czy się odnajdą.

Do posiadania potomstwa nie zachęcają również liczne programy rządowe typu 500 plus, becikowe, wydłużony urlop macierzyński czy karta dużej rodziny. Polki decydują się na świadomą bezdzietność bez względu na to czy są samotne, czy w związkach partnerskich.

W Polsce dominuje powielany od lat schemat: ślub, dziecko, a potem kolejne potomstwo. Jakiekolwiek odstępstwo od tego modelu rodziny jest krytykowane. Z pewnością dlatego tak wiele kobiet obawia się mówić otwarcie, że nie chce mieć dzieci. Również mężczyźni deklarują, że nie planują potomstwa. Czasami jest to indywidualny wybór, a czasami jest to decyzja partnerów będących w związku. Istnieje jeszcze jedna istotna grupa kobiet, na którą zwraca uwagę ekspertka:

Grupa osób, o których nie możemy zapominać to osoby, które zmagają się z niepłodnością czy nawet bezpłodnością, ale trudno im o tym mówić, dlatego wolą przedstawiać sprawę tak, że jest to ich wybór i samodzielna decyzja, pomaga im to uniknąć współczujących spojrzeń i niezręcznych komentarzy.

Można wskazać kilka najczęściej spotykanych przyczyn rezygnacji z macierzyństwa. Zdaniem ekspertki są one następujące.

1. Strach przed ciążą i porodem
Strach przed ciążą i porodem wpływa na rezygnację z posiadania potomstwa. Przyszłe mamy boją się wielu rzeczy i sytuacji, jakie mogą je spotkać. W trakcie 9 miesięcy paniom może towarzyszyć mnóstwo dolegliwości i schorzeń, które czasem zagrażają im i ich nienarodzonemu dziecku. Poród również należy do sytuacji obarczonych ryzykiem. Taki lęk jest określany jako tokofobia.

2. Lęk przed zmianą trybu życia
Rodzicielstwo bardzo dużo zmienia w życiu kobiety i w jej podejściu do świata. Posiadanie dziecka przez wiele z nich jest utożsamiane z przekreśleniem swoich marzeń i możliwości rozwoju, edukacji czy zrobienia karierę. Dlatego wiele kobiet podejmuje decyzję o niezachodzeniu w ciążę.

Decyzja o tym, by nie posiadać dziecka może wiązać się również w czynnikami psychologiczno-osobowościowymi, które sprawiają, że w obecnych czasach kobietom łatwiej jest skupić się na sobie i swoich potrzebach zamiast realizować czyjeś oczekiwania. Wcześniej nawet jeśli miały poczucie, że nie nadają się do roli matki, presja społeczna niejednokrotnie sprawiała, że się na macierzyństwo decydowały. Dziś łatwiej jest kobiecie wybrać to, czego sama by chciała – dodaje psycholog.

3. Aborcja stała się praktycznie niedopuszczalna w Polsce
W związku zaostrzeniem prawa aborcyjnego w Polsce wiele kobiet może odczuwać strach przed zajściem w ciążę. Chodzi tu nie tylko o możliwość wyboru i decydowania o swoim ciele, ale również o urodzenie dziecka ciężko chorego, późniejszą opiekę nad nim i wychowywanie.

4. Brak instynktu macierzyńskiego i niechęć do dzieci
Brak instynktu macierzyńskiego to jeden z powodów bezdzietności. Wiele kobiet nie ma dzieci, bo ich nie lubi i ma świadomość, że ten stan się nie zmieni. Rodzicielstwo nie przyniesie im szczęścia i chcą się skupić w życiu na czymś innym.

5. Gorsza sytuacja zawodowa matek
Sytuacja matek na rynku pracy jest znacznie gorsza niż sytuacja ojców. Niskie zarobki, niestabilna sytuacja zawodowa, umowy na czas określony oraz lęk o zatrudnienie nie wpływają pozytywnie na chęć posiadania potomstwa. Każdy odpowiedzialny człowiek chce zapewnić swojemu dziecku dobre warunki życia, a to bez odpowiedniej pracy nie jest możliwe.

6. Strach przed samotnym wychowywaniem dziecka
Obecne związki między kobietą i mężczyzną nie są już tak stabilne jak kiedyś. Partnerom łatwiej jest podjąć decyzję o rozstaniu, nawet jeśli pojawiło się w ich życiu dziecko. Wiele kobiet odczuwa lęk przed samotnym wychowywaniem dziecka i przez to nie chce mieć potomstwa.

7. Brak odpowiedniego partnera
Pomimo tego, że brak stałego partnera nie wyklucza posiadania potomstwa, to wiele kobiet świadomie nie chce decydować się na samotne rodzicielstwo. Nawet jeśli już są z kimś w związku, to może być on na tyle niepewny, że decyzja o urodzeniu dziecka jest odkładana w czasie.

8. Strach przed opieką i wychowywaniem dziecka
Opieka nad dzieckiem i jego wychowanie to duże wyzwanie i odpowiedzialność. To od rodzica zależy, jak ukształtuje małego człowieka i na kogo on wyrośnie. Obawa przed porażką może być tak duża, że wiele kobiet nie chce decydować się na posiadanie dzieci.

Pamiętajmy, że zmienił się również model rodziny, kiedyś wiele pokoleń mieszkało w jednym domu lub mieszkaniu, babcie i ciocie bardzo często wspierały w wychowaniu młode mamy, ponieważ nie skupiały się na swojej karierze czy hobby. Na dodatek młodzi ludzie często szybko chcą się usamodzielnić czy wyprowadzić, niekiedy bardzo daleko od swoich rodziców. Co również sprawia, że myślenie o wychowaniu potomstwa może wydawać się przytłaczające. – dodaje Joanna Węglarz.

9. Nierówny podział obowiązków rodzicielskich
To na kobiety spada obowiązek opieki nad noworodkiem, karmienia go piersią i bycia z nim przez pierwsze miesiące życia. To one również zazwyczaj idą na urlop macierzyński i wychowawczy, co wpływa negatywnie na ich zawodowe kariery i rozwój.