Karmienie piersią krok po kroku, czyli jak karmić piersią, co ile karmić noworodka oraz jak łagodnie zakończyć karmienie piersią

Karmienie piersią zaczyna się już w szpitalu, tuż po porodzie. Przystawienie malucha po raz pierwszy jest całkowicie naturalne i odbywa się w pozycji dogodnej dla matki i dziecka. W pierwszym przystawieniu do piersi pomaga pielęgniarka położna, w związku z czym ciężarna nie musi się niczego obawiać. Położna ją poinstruuje jakie są pozycje do karmienia i jak przystawiać dziecko do piersi.

Leżący na brzuchu swojej mamy maluszek w ciągu pierwszej godziny lub dwóch od porodu zaczyna potrząsać główką i ruszać ustami, by przystawić go do piersi. Położna, która przyjmowała poród, może wtedy pomóc mamie nałożyć dziecko prawidłowo na pierś. Przy kolejnych karmieniach pomoc będzie potrzebna o wiele rzadziej, ponieważ przyzwyczai się ona do nowej sytuacji i wybierze najodpowiedniejsze dla siebie pozycje do karmienia.

Jak rozpoznać, że to już czas na karmienie piersią?
O tym, że naszego maluszka trzeba nakarmić, może świadczyć kilka różnych oznak w jego zachowaniu. Za sygnały głodu można uznać:

• nadmierne pobudzenie,
• otwieranie buzi i wysuwanie na zewnątrz języka,
• płacz lub kwilenie,
• rozbiegane spojrzenie,
• wkładanie rączek do buzi i ssanie ich.

To, że przyszedł czas na karmienie widać także w wyglądzie piersi karmiącej mamy – gdy nadchodzi pora karmienia, wypełniają się one mlekiem i pęcznieją.

Dziecko, które jest głodne, najczęściej jest nerwowe i dopiero po przystawieniu do piersi odzyskuje spokój.

Z początku wyżej wymienione oznaki głodu mogą być trudne do rozpoznania, ale z czasem jego mama zaczyna lepiej odczytywać zachowanie swojej pociechy i karmić malucha zgodnie z jego potrzebami.

Karmienie piersią noworodka i niemowlaka można wykonywać w wielu różnych pozycjach – na siedząco lub na leżąco, a nawet na stojąco. Najlepiej karmić maluszka w miejscu, gdzie mama czuje się swobodnie i wygodnie, np. na łóżku lub kanapie. Do pomocy przy karmieniu piersią można użyć poduszki lub specjalnego rogala (specjalna poduszka do karmienia). Jak wyglądają poszczególne pozycje do karmienia dziecka? Podpowiadamy poniżej.

• Karmienie piersią na siedząco można wykonać klasycznie, z dzieckiem ułożonym w pozycji „brzuszek do brzucha” lub w pozycji „spod pachy”. Pierwsza pozycja karmienia piersią wymaga, by podłożyć pod plecy poduszkę lub użyć specjalnej poduszki do karmienia. Druga pozycja polega na ułożeniu dziecka w pozycji „bioderko do biodra” i podtrzymaniu jego główki. Nóżki malucha spoczywają w tej pozycji pod pachą mamy, stąd też jej nazwa. Inna pozycja do karmienia to pozycja leżąca.
• Karmienie piersią w pozycji leżącej wymaga ustabilizowania pozycji dziecka. W tym celu należy podeprzeć jego plecki kocykiem lub pieluszką. W trakcie karmienia w pozycji leżącej dziecko powinno być zwrócone do mamy „brzuszkiem do brzucha”. Mama powinna zadbać także o wygodne podparcie dla swojego ciała – najlepiej położyć się bokiem i oprzeć ramię na łóżku, a pod głowę wsadzić wysoką poduszkę. Taka pozycja będzie wygodna, zwłaszcza podczas karmienia dziecka nocą.
• Wiele mam decyduje się na karmienie w pozycji półleżącej – jest ona wskazana w szczególności wtedy, gdy inne pozycje się nie sprawdzają i niemowlę nie może chwycić piersi. Mama może podłożyć pod plecy poduszkę, by było jej wygodnie. Ma także dobry widok na swojego maluszka podczas karmienia, co dodatkowo potęguje poczucie bliskości z dzieckiem.
• Pozycja siedząca, inaczej zwana także uchwytem rugby to pozycja, która dobrze sprawdza się do karmienia piersią noworodka. Warto użyć w tym celu specjalnej poduszki, na której noworodek wygodnie się oprze i będzie miał latwy dostęp do piersi.
• Pozycja wyprostowana, czyli tzw. uchwyt koala to pozycja, w ramach której dziecko siedzi okrakiem na biodrze lub udzie mamy. W ten sposób można karmić także noworodki pod warunkiem, że dobrze będą podparte plecy. Jednak ta opcja jest lepsza już dla starszych dzieci, które już samodzielnie siedzą. Pozycja jest wygodna i zapewnia mamie oraz maluchowi odpowiednie poczucie bliskości. Nadaje się także do stosowania w miejscach publicznych.
• Karmienie piersią w chuście to wygodna pozycja do karmienia, dzięki której mama może połączyć karmienie piersią noworodka z wykonywaniem drobnych domowych obowiązków lub pracą. Wystarczy założyć specjalną chustę i umieścić w niej malucha, by móc go szybko i wygodnie nakarmić. Pozycja ta jest zalecana do karmienia piersią starszych dzieci.

O tym, że karmimy dziecko piersią w prawidłowy sposób, świadczy zachowanie maluszka. Najlepszą wskazówką jest spokój dziecka oraz regularny ruch żuchwy, któremu towarzyszy wyraźny głos połykania. To oznacza, że noworodek pobiera pokarm.

Po nakarmieniu malucha mama powinna odczuć, że jej piersi zostały opróżnione. To także świadczy o tym, że dziecko jest najedzone. Jeśli natomiast maluch w trakcie karmienia piersią jest niespokojny, wypycha język, kąsa, zamiast ssać i cmoka lub mu się ulewa, może to świadczyć o nieprawidłowej technice karmienia.

Jak prawidłowo podać dziecku pierś? Przed karmieniem piersią należy dokładnie umyć ręce wodą i mydłem. Ważne jest jednak, by nie myć częściej niż raz w ciągu doby samych piersi. Aby podać dziecku prawidłowo pierś, należy zdjąć bluzkę oraz biustonosz, a następnie podtrzymać pierś od spodu czterema palcami. Dłoń powinna przyjąć kształt litery C lub U, a palce nie powinny zachodzić na ciemną obwódkę piersi – to rejon, do którego powinny przylegać usteczka malucha.

Wiele młodych mam zastanawia się, co ile karmić noworodka. Karmienie piersią noworodka w jego pierwszych tygodniach życia powinno się odbywać około 8 – 12 razy na dobę, z czego przynajmniej jedno karmienie powinno się odbywać w nocy.

Każdorazowo, gdy zaobserwujemy u maluszka oznaki głodu, należy przystawić je do piersi, to tzw. karmienie na żądanie. Jeśli malec dużo śpi, należy go budzić na posiłek, tak, by otrzymał on tyle substancji odżywczych, ile potrzebuje do prawidłowego rozwoju. Przerwa od karmienia nie powinna być dłuższa niż 4 godziny, dlatego najlepiej zaplanować przerwy w karmieniu właśnie na nocną porę.

Długość karmienia piersią może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka. Może ona trwać od kilku do nawet kilkudziesięciu minut, dlatego bardzo ważne jest, by karmiąca mama zadbała o wygodę na czas karmienia oraz wzięła ze sobą do miejsca karmienia wszystkie potrzebne rzeczy.

Do kiedy karmić piersią? Lekarze zalecają, by karmić malucha w sposób naturalny do osiągnięcia 6 miesiąca życia. Przez te kilka pierwszych miesięcy nie należy dawać dziecku do picia wody, herbat, ani też podawać żywności uzupełniającej. Pierwsze niemleczne produkty mogą być podawane maluchowi jedynie do posmakowania, a wszelkie zmiany związane z dietą należy wprowadzać w konsultacji z lekarzem pediatrą.

Wiele mam zastanawia się, jak zakończyć karmienie piersią. Jeśli proces karmienia nie kończy się w sposób naturalny i maluch nie chce być karmiony inaczej, niż z piersi, należy spróbować odstawić go od piersi. Odstawienie może mieć charakter częściowy, planowany lub nagły.

• Odstawienie planowane to metoda, która pozwala na stopniowe odzwyczajenie malucha od pobierania pokarmu z piersi. Karmiąca powinna opuszczać stopniowo karmienia i wprowadzać do diety dziecka modyfikowane mleko oraz inne źródła pożywienia.
• Odstawienie częściowe polega na tym, że eliminuje się tylko te karmienia, które są najbardziej męczące dla karmiącej mamy, a pozostawia te, które są ważne dla dziecka (np. karmienia nocne).
• Do odstawienia nagłego dochodzi najczęściej wbrew wyraźnej woli karmiącej kobiety. Może ono wynikać z konieczności uczęszczania do pracy lub z problemów zdrowotnych. Takie odstawienie nie jest łatwe ani dla malucha, ani dla karmiącej mamy, na szczęście dochodzi do niego sporadycznie. Zazwyczaj proces odstawiania malucha od piersi jest stopniowy.

Karmienie piersią noworodka wiąże się z wieloma korzyściami, które odnosi zarówno mama, jak i jej maluszek. Najważniejsze zalety karmienia piersią to możliwość zbudowania trwałej i pięknej relacji ze swoim dzieckiem, zaspokojenie aktualnych potrzeb malucha oraz wzmocnienie jego układu immunologicznego.

Zalety karmienia piersią – korzyści dla dziecka

• Karmienie piersią dostarcza niezbędnych składników odżywczych. Pokarm, który produkuje karmiąca kobieta, zawiera wszystkie niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka substancje odżywcze. Zawarte w kobiecym mleku wielonienasycone kwasy tłuszczowe wpływają pozytywnie na rozwój układu nerwowego maluszka, w tym także przede wszystkim na jego mózg. Karmiony piersią, nie potrzebuje żadnych innych pokarmów, by się nasycić.
• Karmienie piersią przyczynia się do budowania odporności malucha. Mleko wyssane z piersi matki zawiera drogocenne przeciwciała oraz aktywne kultury bakterii, które chronią dziecko przed chorobami. Badania dowiodły, że dzieci, które są karmione mlekiem kobiecym, rzadziej chorują, są także skuteczniej chronione przez zakażeniami i zapaleniami. Dzięki zawartym w produkowanym przez matkę pokarmie substancjom układ odpornościowy malucha oraz różnego rodzaju naturalne bariery ochronne (np. mikroflora jelitowa) mogą się rozwijać.
• Karmienie piersią wiąże się z mniejszym ryzykiem nadwagi i otyłości. Dzieci, które w wieku niemowlęcym były karmione naturalnie, są mniej narażone na problemy z masą ciała w wieku szkolnym. Karmienie piersią wpływa na prawidłowy przyrost masy ciała, a także stymuluje wzrost.
• Karmienie piersią zaspokaja potrzeby emocjonalne dziecka. W trakcie karmienia maluch ma zapewniony bliski kontakt z ciałem swojej mamy. Ta bliskość, a także wydzielane przez karmiącą hormony (oksytocyna) wpływa pozytywnie na obojga. Dzięki karmieniu dziecka z piersi budujemy z nim głęboką więź emocjonalną, zapewniamy mu także bezpieczeństwo i kojący spokój, co wpływa pozytywnie na jego psychikę i późniejsze relacje z ludźmi w dorosłym życiu.

Zalety z karmienia piersią – korzyści dla mamy

• Korzyści dla mamy, które wynikają z karmienia dziecka w sposób naturalny to:
• Mniejsze ryzyko krwawień poporodowych.
• Ochrona przed chorobami nowotworowymi, w tym między innymi rakiem piersi oraz rakiem jajnika – badania dowiodły, że kobiety karmiące piersią są mniej narażone na zachorowanie na choroby nowotworowe, wynika to ze zmniejszenia ilości cykli owulacyjnych, dzięki czemu ryzyko mutacji komórek jest niższe.
• Ochrona przed depresją poporodową – wydzielane podczas karmienia piersią hormony odpowiadają za dobre samopoczucie kobiety.
• Ochrona przed osteoporozą – po zakończeniu karmienia piersią dochodzi do remineralizacji masy kostnej, na wyższym poziomie niż przed zajściem w ciążę.
• Szybszy powrót do formy po porodzie.
• Wygoda – w trakcie karmienia w sposób naturalny piersią nie trzeba się martwić o podgrzewanie pokarmu, a także sterylizowanie butelek.

Karmienie piersią noworodka wiąże się z kilkoma wadami. Jedną z nich jest konieczność bycia w ciągłej gotowości. Noworodki i niemowlęta powinny być bowiem karmione na żądanie, czyli zawsze wtedy, gdy są głodne. Ponieważ żołądek małego człowieczka jest niewielki, a jego organizm szybko przetwarza dostarczony pokarm, należy go karmić nie rzadziej niż co 4 godziny. Dla mamy oznacza to często nieprzespane noce, a nawet wycieńczenie organizmu!

Inne wady karmienia piersią to zmiany w wyglądzie piersi. W ciąży wzrasta gwałtownie masa kobiecego ciała, w wyniku czego dochodzi do nadmiernego rozciągnięcia skóry i powstania rozstępów. Te nieestetyczne zmiany skórne mogą się pojawiać także na piersiach!

Karmienie piersią noworodka wiąże się także ze zwiększonym ryzykiem nadmiernych i niekontrolowanych wypływów. Będąc w miejscu publicznym, karmiąca może więc zaliczyć nieprzyjemny incydent, kiedy to z jej piersi wypłynie samoistnie pokarm i zabrudzi ubrania.

Istnieją sytuacje, w których mama nie powinna karmić piersią, ze względów zdrowotnych. Przeciwwskazania do karmienia noworodka piersią to:

• AIDS,
• częste zapalenia piersi,
• choroby psychiczne,
• genetycznie uwarunkowane choroby, np. nietolerancja laktozy lub galaktozemia wrodzona,
• gruźlica,
• silne bóle piersi,
• skłonność do powstawania przekrwień w obrębie sutków.

Czasem zdarza się, że dziecko nie może być karmione piersią. Wtedy podstawą żywienia niemowlaka jest tzw. mleko modyfikowane. To specjalnie skomponowane preparaty, które zastępują pokarm produkowany przez matkę i dostarczają maluchowi niezbędnych substancji odżywczych. Wyróżniamy mleko modyfikowane początkowe oraz mleko modyfikowane następne – stosuje się je w odmiennych etapach życia niemowlęcia.

Natomiast jeśli mama nie może karmić swojego maluszka piersią dlatego, że jest on uczulony na zawarte w nim białka, lekarz może polecić zmodyfikowane mleko typu HA. To mleko, które powstało w wyniku hydrolizy białek mleka krowiego i jest hipoalergiczne oraz łatwo przyswajalne przez rozwijający się organizm. Zastosowanie mleka typu HA minimalizuje ryzyko wystąpienia u malucha alergii, jednak jego wybór należy przedyskutować z lekarzem.

Inne możliwe problemy, które mogą wystąpić podczas karmienia piersią to:

• Ból w trakcie karmienia – najczęstszą przyczyną bólu jest nieprawidłowe przystawienie do piersi, pomóc rozwiązać ten problem może zmiana pozycji karmienia. W ekstremalnych przypadkach zalecana jest konsultacja ze specjalistą od karmienia piersią.
• Nadmierna produkcja mleka – jeśli kobiecy organizm produkuje zbyt dużo mleka, mama może je odprowadzać ręcznie przed każdą sesją karmienia. Dzięki temu wypływ mleka będzie mniejszy i dziecko będzie mogło komfortowo i w swoim tempie pobierać pokarm.
• Samoczynne wycieki mleka – samoczynne wypływy są zupełnie normalne u karmiących matek. Zjawisko to ustępuje po kilku tygodniach od rozpoczęcia karmienia, aby sobie z nim poradzić, można użyć specjalnych osłon zbierających lub wkładek laktacyjnych.
• Trudności w złapaniu piersi – mamy, które mają wklęsłe brodawki, mogą zauważyć, że ich maluch ma trudności z prawidłowym uchwyceniem piersi.
• Zbyt duża żarłoczność dziecka i ssanie piersi więcej niż 12 razy na dobę – jeśli bobas chce ssać pierś zbyt często, może to świadczyć o tym, że nie karmimy go prawidłowo i nie otrzymuje on potrzebnej ilości substancji odżywczych. Zarówno zbyt częste ssanie piersi, jak i zbyt wolne przybieranie na wadze (mimo prawidłowego karmienia) może świadczyć o kryzysie laktacyjnym. To rzadka sytuacja, w której mama nie posiada wystarczającej ilości mleka do nakarmienia swojego malucha.

PAMIĘTAJ: jeśli zaobserwowałaś u siebie jakiekolwiek problemy z karmieniem piersią, warto zgłosić się do specjalisty od karmienia piersią lub konsultanta laktacyjnego. To osoba, która właściwie zdiagnozuje Twój problem i pomoże znaleźć najlepsze rozwiązanie, by karmienie przebiegało poprawnie.

Przyszłe mamy pytają o karmienie piersią. Eksperci: karmienie piersią to korzyści dla mamy i dziecka