Tabletka „dzień po” bez recepty dla nastolatków już wkrótce? Sprawdź, jak działa pigułka po stosunku i kiedy można ją zastosować

Tabletki „dzień po” od lipca 2017 roku w Polsce można kupić wyłącznie na receptę, którą może wypisać lekarz ginekolog lub lekarz rodzinny. 22 lutego br. sejm uchwalił nowelizację Prawa farmaceutycznego, w której zawarte jest uchylenie tego przepisu. Dzięki temu zostanie przywrócona możliwość kupna zawierającej octan uliprystalu tabletki „dzień po” bez recepty. Lek ten należy do tzw. antykoncepcji awaryjnej, która ma na celu uniemożliwienie zapłodnienia przez blokowanie lub opóźnianie owulacji.

Taki zapis umożliwia stosowanie bezpośrednio decyzji Komisji Europejskiej o produktach leczniczych dopuszczonych do obrotu w Unii Europejskiej. Polska jednak chce wprowadzić ograniczenie jakim jest dostępność tabletki od 15. roku życia, czego nie ma w dyrektywie unijnej. Podyktowane jest to tym, że w polskim prawie obcowanie z małoletnim poniżej 15. roku życia jest karalne.

Czytaj też: Pigułka „dzień po”: możliwość odmowy farmaceuty, młody wiek pacjentek i inne kontrowersje

Minister zdrowia Izabela Leszczyna podkreśliła, że resort zdrowia opracowuje także wytyczne dla farmaceutów, którzy będą musieli sprawdzać wiek na podstawie legitymacji szkolnej. Projekt nowelizacji trafi teraz do Senatu. Jeśli zostanie przyjęty przepisy mogą wejść w życie już 1 kwietnia br.

Tabletka „dzień po” stosowana jest jako antykoncepcja awaryjna w przypadku, gdy wszystkie inne metody antykoncepcji zawiodą. Chroni ona kobietę przed niechcianą ciążą, ale nie jest standardową metodą antykoncepcyjną i nie powinno się jej stosować zbyt często. Taka pigułka zawiera duże ilości hormonów hamujących lub opóźniających owulację i w ten sposób uniemożliwiających zapłodnienie. W pigułkach dzień po stosowane są głównie:

• lewonorgestrel – tabletki zawierające ten składnik są skuteczne do 72 godzin po stosunku,
• octan uliprystalu – można je zastosować nawet do 120 godzin po stosunku.

Tabletka „dzień po” ma wysoką skuteczność w zapobieganiu ciąży, bo wynosi ona aż 98 proc. w przypadku zastosowania jej w ciągu 24 godzin od stosunku. Nie są jednak obojętne dla zdrowia, ponieważ mogą wywołać działania niepożądane w postaci bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów i zaburzeń cyklu miesiączkowego. Z tego względu, a także dlatego, że zawierają one dużo większą dawkę hormonów niż standardowe tabletki antykoncepcyjne, powinny być stosowana tylko sporadycznie, a przed jej przyjęciem należy wykonać badania ginekologiczne i skonsultować ich wyniki z lekarzem.

Pigułka tego typu stosowana jest doraźnie, najlepiej jednorazowo i w sytuacji awaryjnej, gdy zawiedzie zastosowana w czasie stosunku metoda antykoncepcyjna, a więc w następujących sytuacjach:

• stosunek seksualny bez zabezpieczenia,
• zsunięcie się lub pęknięcie prezerwatywy w czasie stosunku,
• pominięcie przyjęcia przez kobietę tabletki antykoncepcyjnej,
• stosunek przerywany w czasie dni płodnych,
• wypadnięcie z macicy wkładki wewnątrzmacicznej,
• oderwanie się plastra antykoncepcyjnego,
• stosunek w wyniku gwałtu.

Należy pamiętać, że tabletka „dzień po” to nie tabletka wczesnoporonna. Oznacza to, że nie powoduje ona poronienia. Hamuje jedynie owulację oraz uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka w jamie macicy zmieniając strukturę błony śluzowej macicy. Uniemożliwia więc zapłodnienie komórki jajowej. Jeśli jednak doszło do zapłodnienia i zagnieżdżenia się zarodka nie jest w stanie zaszkodzić rozwijającemu się płodowi. Nie przerywa więc już istniejącej ciąży. Dlatego, aby była skuteczna, należy ją przyjąć jak najszybciej po stosunku.

Cena tabletki „dzień po” jest dość wysoka i waha się od 40 zł do 130 zł. W opakowaniu znajduje się tylko jedna pigułka, którą należy przyjąć według zaleceń lekarza. Na czas jej zastosowania nie ma wpływu dzień cyklu. Po jej przyjęciu najlepiej jest zostać w domu i obserwować swoją reakcję, a w razie wystąpienia jakichkolwiek niepożądanych objawów skonsultować się z lekarzem. Natomiast jeśli do 3 godzin po jej zastosowaniu nastąpią wymioty konieczne jest przyjęcie drugiej dawki.