UNICEF: co miesiąc ponad 7 tys. nastolatków w Polsce próbuje popełnić samobójstwo

Coraz więcej ekspertów podkreśla, że pandemia ma negatywny wpływ na młodych ludzi. Według pani Olgi, wychowawczyni w jednym z warszawskich liceów, młodzież zachowuje się inaczej niż przed wybuchem epidemii. Trudniej jest dojść z nią do porozumienia i więcej czasu spędza w niewielkich grupach, zabiegając o uznanie wśród rówieśników. Nauczycielka podkreśla, że nastolatkom „buzują hormony”, a najbardziej zależy im na relacjach społecznych. Według naszej rozmówczyni zakaz spacerów i wychodzenia z domu przez nastolatków, obowiązujący na początku pandemii, negatywnie wpłynął na młodzież. Młodzi ludzie ciężko także znoszą naukę zdalną.

Także analiza zdrowia psychicznego dzieci w Europie, przygotowana przez UNICEF w ramach raportu „The State of the World’s Children 2021; On My Mind: promoting, protecting and caring for children’s mental health”, potwierdza, że stres związany z pandemią oraz nauka zdalna miały negatywne przełożenie na dobrostan młodych ludzi. Jesienią 2021 r. organizacja szacowała, że już 9 mln Europejczyków w wieku 10–19 lat ma zaburzenia psychiczne, z czego ponad połowę zaburzeń stanowią depresja i zaburzenia lękowe. W grupie nastolatków w wieku od 15 do 19 lat problem ten dotyka aż 19 proc. chłopców i 16 proc. dziewcząt.

Skalę zaburzeń psychicznych nastolatków tym trudniej jest zbadać, że wielu rodziców nie szuka dla swoich dzieci pomocy psychologa, a młodzież także często nie zgłasza się do specjalisty. W Polsce zaburzenia psychiczne zdiagnozowano u 409 tysięcy młodych ludzi, co stanowi 10,8 proc. wszystkich nastolatków w naszym kraju. Przez problemy psychiczne młodzieży Europa rokrocznie traci 50 miliardów euro – zakłada UNICEF.

„Niestety stan profilaktyki i dostępności specjalistycznych usług w zakresie zdrowia psychicznego jest w naszym kraju dramatyczny” – podkreślają eksperci UNICEF. Organizacja zachęca do podpisania się pod apelem o zwiększenie dostępności usług związanych ze zdrowiem psychicznym dla dzieci.

Z raportu Najwyższej Izby Kontroli, na który także powołuje się UNICEF, wynika, że 630 tys. dzieci i młodzieży w naszym kraju potrzebuje wsparcia psychologa lub psychiatry, z czego 843 osoby mają już na swoim koncie próby samobójcze. To i tak optymistyczne dane. Eksperci UNICEF są zdania, że nastolatków, którzy targnęli się na swoje życie, może być nawet 80–100 razy więcej. Oznacza to nawet 7 tys. prób samobójczych miesięcznie – statystyki obejmują polskich nastolatków.

Często to właśnie nauczyciel lub wychowawca jest osobą, która jako pierwsza dostrzega i artykułuje problem ucznia. W normalnych warunkach pracownik szkoły może porozmawiać z podopiecznym lub zalecić mu wizytę u szkolnego psychologa. Niestety, nauka w trybie zdalnym utrudniła kontakt z uczniami. Według pani Olgi wielu młodych ludzi zaczęło przejawiać lekceważący stosunek do nauki, a podczas lockdownu wychowawcom trudniej było nawiązywać relacje z takim nastolatkami. Efekt uboczny pandemii podkreślają także eksperci UNICEF.

– Pandemia COVID-19 sieje spustoszenie w życiu młodych ludzi. Uwypukliła także niektóre czynniki zagrażające naszemu zdrowiu psychicznemu: izolację, napięcia rodzinne czy utratę dochodów. Musimy zrobić wszystko w celu wzmocnienia i poprawy naszego stanu zdrowia oraz systemów społecznych, aby zapewnić każdemu dziecku szczęśliwe dzieciństwo – uważa cytowana przez UNICEF Matylda Maria Christina Ghislaine d'Udekem d'Acoz, królowa Belgów.

• Jeśli masz silne myśli samobójcze? Wydaje Ci się, że jesteś w sytuacji bez wyjścia? Są osoby, które mogą i chcą Ci pomóc. Zgłoś się do izby przyjęć najbliższego szpitala psychiatrycznego. Otrzymasz pomoc lekarską tego samego dnia.
• Jeśli masz kryzys, pomoc możesz uzyskać, dzwoniąc na bezpłatny telefon zaufania:
  dla dorosłych: 116 123 (czynny od poniedziałku do piątku w godz. 14.00–do 22.00) - połączenia są bezpłatne, a numer rekomenduje Biuro Prewencji Komendy Głównej Policji.
  Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży: 116111 – działa 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Możesz też napisać poufną wiadomość, wchodząc TUTAJ.
• Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka: 800 12 12 12 – bezpłatny i czynny całą dobę.
• Bezpłatny czat dla dzieci i młodzieży: brpd.gov.pl – wsparcie na żywo.
• Niebieska linia: 800 120 002 – czynna 24 godziny na dobę bezpłatna pomoc dla osób doświadczających przemocy.[/a]
• Aktualne dane dotyczące ośrodków pomocowych znajdziesz na stronie www.pokonackryzys.pl.
• W sytuacji zagrożenia życia zadzwoń na numer alarmowy 112.

UNICEF rekomenduje instytucjom europejskim i rządom poszczególnych państw pięć rodzajów działań, które mogą poprawić zaistniałą sytuację:

1. Wsparcie najbardziej potrzebujących grup w dostępie do opieki psychiatrycznej i poprawę infrastruktury regionalnej.
2. Włączenie dostępu do usług w zakresie zdrowia psychicznego do krajowych planów działania.
3. Szkolenia dla nauczycieli i personelu; tworzenie bezpiecznych przestrzeni dla dzieci do dyskusji. Unia Europejska powinna wspierać inicjatywę „bezpiecznego uczenia się”, aby położyć kres przemocy w szkołach.
4. Zainwestowanie odpowiednich środków w szkolenia dla pracowników ochrony zdrowia i pracowników socjalnych w zakresie zdrowia psychicznego dzieci-uchodźców i dzieci-migrantów.
5. Włączanie działań dotyczących zdrowia psychicznego do oficjalnej pomocy rozwojowej i programów pomocy humanitarnej.

Organizacja podkreśla, że nie bez znaczenia pozostaje także postawa rodziców, którzy powinni zadbać o wysoką jakość opieki nad dziećmi. Według ekspertów UNICEF należy troszczyć się o relacje młodzieży z rodzicami, a także wspierać „środki przyjazne rodzinie”.