Spis treści
Gdy media społecznościowe stają się nałogiem
Wielu uczniów nie radzi sobie z uzależnieniem od mediów społecznościowych. Rzecznik Praw Dziecka postanowił sprawdzić, jak wygląda życie polskich uczniów w dobie internetu. W tym celu zlecił „Ogólnopolskie badanie iakości życia dzieci i młodzieży w Polsce”, którego wyniki poznaliśmy na początku tego roku.
Badanie zostało przeprowadzone na ogólnopolskiej grupie 5800 uczniów w czerwcu 2021 roku przez firmę Danae. Dotyczyło jakości życia dzieci i młodzieży, a uczestniczyli w nim uczniowie klas drugich szkół podstawowych (nazywani dalej dziećmi), uczniowie klas szóstych szkół podstawowych (nazywani dalej nastolatkami) oraz uczniowie klas drugich szkół ponadpodstawowych (nazywani dalej młodzieżą). Uzależnienie od internetu wymagające pomocy stwierdzono aż u 13% dzieci, 11% nastolatków i 15% młodzieży.
– Badanie pokazuje, że dzieci i młodzież często nie radzą sobie z próbami ograniczenia czasu poświęcanego na media społecznościowe. Czują się źle, gdy są poza siecią, a korzystanie z social mediów jest ich sposobem na poprawę samopoczucia. To objawy uzależnienia. Musimy pomóc im rozwijać alternatywne formy spędzania czasu, uczyć organizacji czasu wolnego i zachęcić do budowania zdrowych relacji w świecie realnym – podkreśla Rzecznik Praw Dziecka, Mikołaj Pawlak.
Rzecznik Praw Dziecka zaprezentował w połowie maja br. wyniki badania podczas posiedzenia senackiej Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Mikołaj Pawlak podkreślał, że co 7. dziecko w Polsce „odczuwa niezadowolenie ze swojego życia w stopniu zagrażającym jego zdrowiu psychicznemu”. Jak dodał, połowa starszych dziewcząt i chłopców z dużych miast nie akceptuje samych siebie.
Ile czasu uczniowie spędzają w internecie?
Niepokojące są również dane dotyczące ilości czasu spędzanego w internecie przez najmłodszych. Okazuje się, że ta rośnie wraz z wiekiem. Zaledwie co 8. uczeń drugiej klasy podstawówki nie korzystał z internetu w czasie wolnym (12%), gdy lekcje online dobiegły końca. Jednocześnie po zakończeniu nauki zdalnej komputer wyłączyło jedynie 2% szóstoklasistów i tylko 1% uczniów klas drugich ze szkół ponadpodstawowych.
Wykazano też, że 62% najmłodszych uczestników badania przebywało w sieci mniej niż 2 godziny dziennie. Wśród nastolatków odsetek ten wynosił już 27%, a wśród młodzieży – 11%. Ponad połowa szóstoklasistów (55%) na surfowanie po internecie i mediach społecznościowych poza zajęciami szkolnymi poświęcała od 1 do 4 godzin dziennie. Taką postawę przyjmowała też jedna trzecia nastolatków (34%). Jeszcze gorzej wypadła młodzież uczęszczająca do szkół ponadpodstawowych. W tym przypadku 56% uczniów potrafi wygospodarować na aktywność w internecie od 2 do 6 godzin dziennie.
Badanie pokazało, że część młodych ludzi poświęca na internet nawet 8 godzin dziennie. Wśród najmłodszych takie osoby stanowiły 4% respondentów, wśród szóstoklasistów 10%, a wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych jeszcze więcej, bo aż 16% badanych.
Czy uczniowie chcą ograniczyć korzystanie z internetu?
Prawdopodobnie część nieletnich zdaje sobie sprawę z tego, że spędza zbyt dużo czasu online, ale nie potrafi zmienić tego stanu rzeczy. Bezskuteczne próby ograniczenia czasu spędzanego w mediach społecznościowych podejmował jeden na trzech uczniów z klas drugich szkoły podstawowej (32%), a 27% osób z tej grupy potwierdziło, że korzysta z social mediów, aby lepiej się poczuć.
Starsi uczniowie mają jeszcze większy problem z „odłączeniem” się od sieci: co drugi uczeń szkoły ponadpodstawowej przyznał, że spędza czas online, aby lepiej się poczuć (51%), 1 na 4 osoby z tej grupy bezskutecznie próbowała ograniczyć czas spędzany w mediach społecznościowych (26%), niemal drugie tyle (24%) z powodu bycia online zaczęło zaniedbywać inne zajęcia, oraz taka sama grupa osób wchodziła z powodu swojego nałogu w sytuacje konfliktowe z domownikami (24%).
Eksperci zwracają także uwagę na fakt, że duża część rodziców w ogóle nie zdaje sobie sprawy z ilości czasu spędzanego przez ich dzieci w social mediach. To może świadczyć o tym, że nie mają kontroli nad swoimi latoroślami. Rada Ekspertów przy Rzeczniku Praw Dziecka zaleca, aby rodzice pokazywali dzieciom właściwe wzorce odpoczynku, zachęcali je do budowania zdrowych relacji w świecie rzeczywistym i stawiali na „alternatywne formy spędzania czasu dla dzieci i młodzieży”. Podkreśla także, że należy zrealizować kampanię społeczną nagłaśniającą problem uzależnienia młodych ludzi od mediów społecznościowych.
Gdzie szukać pomocy?
Warto dodać, że Rzecznik Praw Dziecka prowadzi infolinię, pod którą nieletni mogą dzwonić w razie problemów. Jest ona dostępna pod numerem 800 12 12 12 zarówno w języku polskim, jak i ukraińskim. Dzieci i młodzież mają także do swojej dyspozycji czat, działający na stronie Rzecznika Praw Dziecka. Jednak w przypadku uzależnienia od mediów społecznościowych najlepiej jest poszukać pomocy psychologa.
Pomysł na wspólny czas z dzieckiem
