„Rodzice 2022”: 39 proc. matek i ojców akceptuje swoje dzieci takimi, jakie są. A co z resztą? Dziewczynki mają w domu gorzej niż chłopcy

Choć akceptacja odgrywa ogromną rolę w rozwoju dziecka, bywa z tym różnie. Pokazują to wyniki badania zleconego przez Rzecznika Praw Dziecka (RPD). Miało ono pokazać, jakie postawy przyjmują polscy rodzice. Przeprowadzono je na próbie 1800 rodziców uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych w całej Polsce w czerwcu i lipcu 2022 r.

– Wyniki badania postaw rodzicielskich „Rodzice 2022” pokazują, że 39 proc. matek i ojców akceptuje swoje dzieci takimi, jakie są, tworząc dobry klimat do wzmacniania wzajemnych uczuć, ucząc dzieci ufności do ludzi i świata, a także zachęcając je do nawiązywania otwartych i spontanicznych pozytywnych relacji – czytamy w raporcie z badania. – Problemy z akceptacją wykazuje 24 proc. rodziców i częściej dotykają one córek (27 proc.) niż synów (21 proc.) – dodano.

Z badania wynika też, że 23 proc. rodziców nie daje dziecku autonomii i nadmiernie je kontroluje. Połowa rodziców uzyskuje wynik przeciętny, a 27 proc. daje dziecku dużą swobodę. Kontrolującym rodzicem częściej są ojcowie (28 proc.) niż matki (21 proc.). Nie zaobserwowano tu istotnych różnic w podejściu rodziców do synów i córek.

Niekonsekwencją w postępowaniu z dzieckiem – gdy zachowanie wobec dziecka zależy od zmienności nastrojów rodzica czy jego sytuacji osobistej lub zawodowej – cechuje się 29 proc. badanych, a 34 proc. przejawia pożądaną postawę. Częściej występuje ona wśród rodziców młodzieży ze szkół ponadpodstawowych. Odsetek niekonsekwentnych rodziców jest podobny wśród ojców i matek. Postawa ta przejawiana jest w równym stopniu wobec córek i synów.

Postawę nadmiernie ochraniającą, pozbawiającą dziecko poczucia niezależności i wiary w siebie, przejawiało 29 proc. rodziców, natomiast w sposób właściwy zachowywało się wobec swoich dzieci 31 proc. respondentów.

– Postawa nadmiernej ochrony rośnie wraz z wiekiem dziecka, co może być związane z trudnością zrozumienia dorastania i usamodzielniania się dzieci. Właściwą postawę częściej przejawiają matki, nie ma natomiast znaczących różnic w postawie wobec synów i córek – zaznaczono w opisie wyników badania.

Z analizy wynika, że 28 proc. rodziców stawia swoim dzieciom nadmierne wymagania, nie rozumiejąc ich potrzeb i realnych możliwości. Poprawne postawy w tym zakresie wykazuje 30 proc. badanych. Nadmierne wymagania stawiane są częściej dzieciom młodszym i chłopcom. Postawę właściwą częściej prezentują matki, u ojców przeważa wynik przeciętny.

– Ojcowie częściej niż matki nie potrafią w pełni zaakceptować swoich dzieci takimi, jakimi są, zbyt wiele od nich wymagając i odmawiając im autonomii. Pouczanie, pokazywanie, kto rządzi w domu, są ciągle zbyt często środkiem wychowawczym, który zastępuje rozmowy, tłumaczenie i próby zrozumienia problemów – podano.

Jak przypomina Biuro RPD w komunikacie na temat wyników badania, naukowcy wyróżniają pięć najważniejszych dla rozwoju dziecka typów postaw rodzicielskich, zarówno korzystnych, jak i niekorzystnych dla rozwoju pociechy.

1. Postawy pozytywne: akceptacja i autonomia – dają dziecku poczucie, że jest kochane takim, jakim jest, z jego wadami i zaletami. Dziecko jest chwalone i mobilizowane do podejmowania wyzwań, ma poczucie niezależności, ale też bezpieczeństwa.
2. Postawy negatywne: nadmierne wymagania, ochranianie i niekonsekwencja – sprawiają, że kontrola zastępuje zaufanie, a lęk przed rodzicem – bliskość. Prowadzi to do rozluźnienia więzi rodzinnych i trudności przystosowawczych, a w konsekwencji do zaburzenia naturalnych procesów rozwoju młodego człowieka.

– Od relacji rodziców z ich dzieckiem zależy cały jego rozwój. Cała jego przyszłość. Dominujące postawy rodzicielskie, a także to, czy mama i tata są w nich zgodni i konsekwentni, determinują rozwój tożsamości dziecka i jego samooceny. Badania pokazały, że rodzice mają w większości właściwe postawy rodzicielskie, lecz aż co czwarty rodzic w Polsce zbyt mocno ogranicza własne dziecko – albo nadopiekuńczością i brakiem zaufania, albo zbytnimi wymaganiami i niezrozumieniem jego możliwości i potrzeb – podkreśla Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak.

W świetle uzyskanych wyników Rada Ekspertów przy Rzeczniku Praw Dziecka rekomenduje większe zaangażowanie przedstawicieli różnych instytucji na rzecz promocji dobrego rodzicielstwa.

– Warto zastanowić się nad upowszechnieniem takich inicjatyw, jak szkoła dla rodziców, czy kursów doskonalących umiejętności i wiedzę potrzebną rodzicom w wychowaniu swoich dzieci – wskazano w komunikacie.

(PAP)
Danuta Starzyńska-Rosiecka
dsr/ joz/ mso