Zdrowie, uroda, a nawet nastrój kobiety zależą od hormonów

Na straży kobiecego zdrowia stoją hormony. To one decydują o kondycji jej organizmu. Mają największy wpływ na jej urodę, w tym na stan skóry, włosów i paznokci.

- Od hormonów zależą nasze zdrowie i nastrój, a także nasz wygląd - twierdzi dr n. med. Krystyna Mizan-Gross, specjalista w zakresie endokrynologii i medycyny nuklearnej z Katedry i Zakładu Medycyny Nuklearnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. - To, że przed miesiączką wiele kobiet staje się nieznośnych dla otoczenia, że w czasie ciąży wyraźnie poprawiają się cera i włosy, że w momentach zdenerwowania błyszczą oczy i pocą się ręce, zawdzięczamy właśnie hormonom.

Gra hormonalna w kobiecym organizmie toczy się nieustannie. I regularnie - w rytm cyklu miesięcznego. Jako dziewczyna przechodzi „pierwszą burzę” hormonalną - w okresie dojrzewania, drugą - gdy zachodzi w ciążę i rodzi dzieci, trzecią - w okresie przekwitania. Zmiany te mają wpływ na cały organizm kobiety, ale w szczególny sposób wpływają na wygląd i urodę. A mówiąc o wyglądzie, zawsze zaczyna się od wagi ciała, która w istotny sposób może zależeć od różnych hormonów.

Decydują estrogeny

O naszym wyglądzie i urodzie decyduje nie tylko waga ciała, niezmiernie ważny jest stan skóry, która w bardzo widoczny sposób podlega wpływowi różnych hormonów, o czym po raz pierwszy przekonujemy się w okresie dojrzewania.

Trądzik młodzieńczy i łojotok to wyraz gwałtownego w tym okresie wzrostu ilości hormonów płciowych - tłumaczy dr Mizan-Gross. - Poza okresem dojrzewania, ten wpływ hormonów płciowych na skórę widać najwyraźniej u kobiet w ciąży, a następnie w okresie przekwitania. Hormony płciowe żeńskie - estrogeny i progesteron - decydują o prawidłowym odżywieniu i nawodnieniu skóry.

Gdy ich brakuje, robią się zmarszczki

Odpowiadają za jej grubość, elastyczność i napięcie, prawidłowe nawilżenie, a nawet za jej odporność czy zdolność do gojenia się ran. O estrogenach mówi się, że pilnują kobiecej urody, co potwierdzają niekorzystne zmiany w wyglądzie skóry w okresie przekwitania. Od około 45 roku życia, gdy jajniki produkują coraz mniej estrogenów, skóra staje się cienka i sucha, wiotczeje, pojawiają się także coraz liczniejsze i coraz głębsze zmarszczki, związane z ubytkiem włókien kolagenowych. Proces ten nieubłaganie postępuje i można jedynie zwolnić tempo tych niekorzystnych zmian, stosując hormonalną terapię zastępczą, czyli uzupełniając niedobór estrogenów. Innym rozwiązaniem są operacje plastyczne, które mogą poprawiać wygląd, niestety, nie na długo.

O ile estrogeny mają świetny wpływ na skórę, o tyle progesteron - inny hormon płciowy produkowany przez jajniki - działa mniej korzystnie, pobudza bowiem nadmiernie gruczoły łojowe i potowe - działa podobnie jak androgeny, czyli męskie hormony płciowe. Przy nadmiarze androgenów u kobiet zwykle pojawia się trądzik.

Pękające pięty

Oprócz jajników, o kondycji naszej skóry decyduje także tarczyca i jej hormony. Mają one wpływ na elastyczność oraz prawidłowe nawilżenie i ciepłotę skóry. Gdy brakuje hormonów tarczycy, czyli u osób z niedoczynnością, skóra staje się bardzo sucha, łuszcząca się, chłodna, z ciemnymi zrogowaceniami na łokciach („objaw brudnych łokci” ) i pękającymi piętami. Często występują też obrzęki.

Z kolei u osób z nadczynnością tarczycy skóra jest delikatna, ciepła i wilgotna, wręcz aksamitna, a dłonie zawsze są mokre od potu i bardzo ciepłe.

Kolejnym hormonem wpływającymi na stan skóry jest kortyzol. Jego nadmiar niekorzystnie wpływa na wygląd skóry - przetłuszcza się, pojawia się nadmiar drobnych, często pękających naczyń krwionośnych, wywołujących zaczerwienienie, bardzo często występuje trądzik.

Trądzik jest jednym z najczęściej występujących problemów dermatologicznych o podłożu hormonalnym. O ile trądzik młodzieńczy występujący w okresie dojrzewania najczęściej mija samoistnie lub wymaga leczenia dermatologicznego i zabiegów kosmetycznych, o tyle trądzik pojawiający się u osób dorosłych jest objawem świadczącym o konieczności wizyty u endokrynologa.

Jak uniknąć łysienia
Badania statystyczne przeprowadzone wśród kobiet wykazały, że co druga dorosła Polka ma problemy związane z nadmiernym wypadaniem włosów. Przyczyn może być wiele: stres, złe odżywianie, nerwowy i nieregularny tryb życia, odchudzanie się, zanieczyszczenie środowiska, niektóre choroby i leki, ale także zaburzenia hormonalne.

Najczęstszą endokrynologiczną przyczyną nadmiernego wypadania włosów i ich wyraźnego przerzedzenia jest niedoczynność tarczycy - przekonuje endokrynolog. - To, obok wzrostu wagi ciała, najważniejszy objaw skłaniający kobiety do zgłoszenia się do lekarza. Oprócz tego, że włosy wypadają, stają się cienkie, suche, matowe i łamliwe. Wypadanie może mieć charakter uogólniony, prowadzący do wyraźnego przerzedzenia się włosów na całej głowie, lub może występować w postaci tzw. łysienia plackowatego, gdy na skórze głowy pojawiają się miejsca całkowicie pozbawione włosów. Pocieszający jest fakt, że po wyrównaniu niedoborów hormonów tarczycy stan włosów wyraźnie się poprawia.

Drugą częstą przyczyną wypadania włosów i łysienia u kobiet jest nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Wywołuje on łysienie androgenowe typu męskiego (okolice skroni, tzw. zakola oraz czubek głowy), któremu towarzyszy zwykle nadmierne przetłuszczanie się włosów. Nadmiar androgenów u kobiet występuje w przypadku niektórych chorób nadnerczy i jajników.

Nadmiar androgenów

Androgeny mają nie tylko wpływ na łysienie u kobiet, ale i u mężczyzn. Dowodem na to jest fakt, że mężczyźni, którzy byli kastrowani przed okresem dojrzewania, nigdy nie łysieją.

Niedobór żeńskich hormonów płciowych - estrogenów - związany z przekwitaniem, także niekorzystnie wpływa na stan włosów - stają się suche, matowe i cienkie oraz wyraźnie się przerzedzają.

Problemem może być także pojawianie się u kobiet dodatkowego owłosienia na twarzy (nad górną wargą, na brodzie i policzkach) oraz na brzuchu i klatce piersiowej, czyli w miejscach typowych dla występowania owłosienia u mężczyzn.

Objaw ten nazywa się hirsutyzmem i może mieć podłoże hormonalne - wyjaśnia dr Krystyna Mizan-Gross.

Hormonami odpowiedzialnymi za hirsutyzm mogą być męskie hormony płciowe występujące w nadmiarze u kobiet z niektórymi chorobami nadnerczy i jajników oraz nadmiar prolaktyny. Nieprawidłowe owłosienie związane z zaburzeniami endokrynologicznymi można skutecznie leczyć. Niestety, w większości przypadków przyczyną jest tzw. hirsutyzm idiopatyczny, którego podłoże jest na razie nieznane, nie ma więc możliwości skutecznego leczenia - pozostają jedynie zabiegi kosmetyczne.

Jak wynika z przedstawionych tu informacji, wpływ hormonów na nasz wygląd jest ogromny. Istnieje wiele schorzeń endokrynologicznych, polegających na zaburzeniach hormonalnych związanych z ich nadmiarem lub niedoborem, które mogą w bardzo widoczny sposób pogorszyć naszą urodę. Na szczęście, większość z nich można skutecznie leczyć i poprawiać wygląd naszej sylwetki, stan skóry i włosów. Dlatego jeśli zaczynamy mieć problem z utrzymaniem właściwej wagi ciała, pogorszyła się cera, nadmiernie wypadają włosy lub przeciwnie - pojawił się niechciany wąsik czy włosy na brodzie, policzkach czy tułowiu, należy skontaktować się z endokrynologiem - warto!

Kroplówki witaminowe. Jakie są ich plusy, a jakie minusy?