Zmiany w wykonywaniu cytologii – ginekolodzy zalecają dokładniejszą od klasycznej cytologię na podłożu płynnym

Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) pod kierownictwem prezesa prof. dr hab. Mariusza Zimmera przedstawił algorytm w postaci zmodyfikowanego schematu postępowania w diagnostyce raka szyjki macicy. Główna zmiana polega na proponowaniu każdej pacjentce wykonania zamiast cytologii klasycznej czyli tzw. szkiełkowej, cytologii na podłożu płynnym (LBC). Badanie to nie jest refundowane, ale daje dużo dokładniejsze wyniki. Eksperci zaznaczają również, że będą się starać o jego refundację.

Zobacz: Diagnozę o raku szyjki macicy codziennie 10 Polek, a można mu zapobiegać

We wstępie do schematu postępowania w screeningu Raka Szyjki Macicy czytamy:

– W Polsce niestety nie została w wystarczającym stopniu rozpowszechniona cytologia na podłożu płynnym (LBC), która umożliwia jednoczasowe wykonywanie badania cytologicznego i badania wirusologicznego. W dalszym ciągu przeważają w Polsce badania cytologiczne oparte na cytologii klasycznej – tzw. szkiełkowej, która nie ma możliwości jednoczesnej oceny obecności DNA wirusów HPV.

Czytaj także: Nowy lek na raka szyjki macicy nadzieją dla chorych. Wydłuża życie pacjentek z zaawansowanym nowotworem

Cytologia klasyczna jest w stanie wykryć wirusa HPV, ale nie ma możliwości oceny jego typu, a jak podkreśla PTGiP, tylko tzw. przetrwałe (czyli nieprzemijające samoistnie) zakażenie tym wirusem powoduje rozwój zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy.

Czytaj także: Masz 60 lat, więc już nie musisz chodzić do ginekologa? To błąd. Zrób za darmo badanie USG, test na HPV i cytologię w mobilnym gabinecie

Z powodu braku refundacji cytologii płynnej eksperci podkreślają potrzebę wykonywania również cytologii klasycznej, która choć mniej precyzyjna, jest jednak odpowiednim narzędziem pozwalającym wykryć wszelkie nieprawidłowości. Jednak w przypadku zakażenia wirusem HPV pacjentka i tak będzie musiała wykonać cytologię po raz drugi właśnie na podłożu płynnym.

Cytologia jest podstawowym badaniem profilaktycznym pozwalającym na wykrycie raka szyjki macicy oraz zmian przedrakowych. Badanie polega na pobraniu specjalną szczoteczką wymazu z tarczy i szyjki macicy, jest bezbolesne i szybkie.

Czytaj także: Rewolucja w zapisach do lekarza. Rusza e-rejestracja. Do specjalisty i na badania na NFZ zapiszesz się przez internet

Cytologia wykrywa wszelkie nieprawidłowe komórki w obrębie szyjki macicy, zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe, także zakażenia wirusem HPV, które jest główną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy. Jednak za rozwój nowotworu odpowiedzialne są tylko niektóre onkogenne typy tego wirusa, głównie typy 16 i 18, a także 31, 33, 45. Dlatego w przypadku wykrycia wirusa HPV konieczne jest wykonanie kolejnego badania określającego dokładnie jego typ i klasyfikującego go do określonej grupy: wysoko- lub niskoonkogennej.

Cytologię powinny wykonywać wszystkie kobiety w wieku rozrodczym co roku, a jeśli wynik kolejnych 3 wymazów jest prawidłowy, to badanie przeprowadza się co 2-3 lata.

Podczas cytologii klasycznej pobrany z ujścia szyjki macicy materiał umieszczany jest na suchym szkiełku i w tej postaci dostarczany do laboratorium w celu oceny mikroskopowej przez diagnostę laboratoryjnego.

Sprawdź także: Położne to przewodniczki w zdrowiu kobiet. Dadzą ci profesjonalne wsparcie nie tylko w czasie ciąży. Jaka jest ich rola?

Cytologia płynna (LBC) różni się od klasycznej tym, że materiał znajdujący się na szczoteczce umieszczany jest wraz z nią w pojemniku ze specjalnym płynem i w tej postaci trafia do laboratorium. Tam jest on umieszczany na filtrze, za pomocą którego zostaje oczyszczony z elementów mogących zakłócać prawidłowy odczyt wyniku takich jak śluz czy krwinki czerwone. Ta metoda zabezpiecza wymaz przed wysychaniem, a oczyszczenie jej pozwala na otrzymanie precyzyjnego wyniku wykluczającego jego nieprawidłową interpretację.

Cytologia płynna pozwala także na równoczesne przeprowadzenie podstawowego badania cytologicznego wykrywającego nieprawidłowe komórki w obrębie szyjki macicy, a dodatkowo w przypadku wykrycia komórek wirusa HPV wyodrębnienie jego DNA z tej samej próbki i określenie jego onkogenności, bez konieczności ponownego udawania się pacjentki do gabinetu w celu wykonania drugiego badania, jak ma to miejsce w przypadku cytologii klasycznej.

Schemat postępowania w screeningu Raka Szyjki Macicy został opracowany przez PTGiP w celu ujednolicenia postępowania diagnostycznego w profilaktyce raka szyjki macicy. Jak podkreślają eksperci jest on dostosowany do aktualnej sytuacji organizacyjnej i możliwości diagnostycznych w naszym kraju na każdym poziomie opieki ginekologicznej: od poradni w małych miejscowościach aż do specjalistycznych ośrodków akademickich. Specjaliści zdają sobie jednak sprawę z tego, że brak refundacji może utrudniać dostęp do cytologii płynnej wielu pacjentkom, dlatego podkreślają, że będą się starać o refundację tego badania.

Źródło:
Schemat postępowania w screeningu Raka Szyjki Macicy (RSM)– Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) - Wersja XII 2021 PTGiP