Kobiety w Iranie dostały zakaz występowania w reklamach telewizyjnych. Kontrowersyjna decyzja po emisji spotu promującego lody

Ministerstwo kultury Iranu wysłało list do szkół artystycznych i filmowych oraz do agencji reklamowych, w którym zakazano pokazywania kobiet w reklamach. A to wszystko z powodu obowiązującego tam prawa o czystości, które ma rzekomo chronić przed instrumentalnym wykorzystywaniem ludzi. Prawo to jest jednak swobodnie interpretowane przez kolejne rządy w zależności od politycznych i religijnych poglądów władz.

W reklamie lodów wyemitowanej w telewizji pokazana jest kobieta, która zachwyca się smakołykiem w samochodzie. Główna bohaterka na głowie ma luźno nałożoną czerwoną chustę, która nie zasłania jej twarzy.

Spot został uznany przez irańskie władze za kontrowersyjny. Dodatkowo złożono pozew przeciwko firmie „Domino”, w którym napisane jest, że reklama „obraża wartości kobiet”, prowadzi do „promocji niemoralności” w społeczeństwie i „jest sprzeczna z zasadami przyzwoitości publicznej”. Tym samym widoczność kobiet w irańskich mediach stanie się jeszcze mniejsza niż przedtem.

Prawo w Iranie oparte jest na zasadach islamu, które jasno określa prawa kobiet, to, jak się one powinny zachowywać, jakie mają obowiązki i jaki strój je obowiązuje. To właśnie ta ostatnia kwestia, czyli nakaz noszenia hidżabu sprawiła, że rządzący skrytykowali reklamę. Hidżab jest obowiązkowym elementem garderoby od czasów rewolucji islamskiej w 1979 r. Ma zasłaniać włosy, uszy, szyję i trzeba go nosić w obecności dorosłych mężczyzn, którzy nie są ich najbliższymi krewnymi. Obowiązkowi muszą podporządkować się już dziewczynki, które skończyły dziewięć lat.

Wiele kobiet nie przestrzega noszenia hidżabu i dlatego 5 lipca 2022 roku nakaz został bardzo zaostrzony. Aktualnie obywatelki Iranu muszą nosić chusty zakrywające włosy, szyję i ramiona, a policja zatrzymuje osoby, które nie przestrzegają tego zarządzenia. Coraz więcej mieszkanek Iranu protestuje przeciwko drakońskim przepisom. 12 lipca władze tego kraju zarządziły „Dzień Hidżabu” – w odpowiedzi na to wiele kobiet przyłączyło się do kampanii „No2Hijab” i wyszło na ulicę bez obowiązkowych nakryć głowy. Wrzucały również do sieci swoje zdjęcia pokazujące je w miejscach publicznych bez chust. Inicjatorką tej akcji była dziennikarka i działaczka na rzecz praw kobiet i praw człowieka Masih Alinejad. Jest ona również założycielką ruchu „My Stealthy Freedom” („Moja ukryta wolność”), która od wielu lat żyje na emigracji.

Kobiety w Iranie są dyskryminowane pod wieloma względami, zarówno w prawie, jak i w praktyce. Nie są chronione przed przemocą (domową również), gwałtami małżeńskimi oraz wczesnymi i wymuszonymi małżeństwami. Karane są za brak hidżabu – kontroluje się to w szkołach, na uczelniach, w urzędach i bankach, a także w szpitalach i na ulicach. Kobiety, które próbują z tym walczyć, są wtrącane do więzienia. Przykładem tego jest 25-letnia Yasaman Aryani, która w 8 marca 2019 roku (Dzień Kobiet) rozdawała ulotki o prawach kobiet na świecie na jednej ze stacji metra w Teheranie bez nakrycia głowy. Skazano ją na 16 lat więzienia.

Irańskie organizacje na rzecz praw kobiet należą do najprężniej rozwijających się inicjatyw kobiecych na Bliskim Wschodzie. W 2014 blisko 3,6 miliona kobiet było na różne sposoby karane za nieprzestrzeganie obowiązku noszenia nakrycia głowy.

To, jak bardzo kobiety w Iranie są dyskryminowane, pokazuje najnowszy raport Fundacji Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) „Gender Gap Report 2022”. W tym zestawieniu na 146 miejsc Iran zajmuje pozycję 143. W strukturach irańskiej władzy praktycznie nie ma kobiet. Nie przysługuje im prawo zostawania przywódczyniami religijnymi, nie wolno im kandydować na stanowisko prezydenta, nie ma też dla nich miejsca w sądownictwie czy w Radzie Ekspertów, Kuratorów i Arbitrów. Obecnie na 290 członków irańskiego parlamentu tylko 16 to kobiety, wszystkie bardzo religijne i wierne Islamskiej Republice Iranu.

Zródło:
Global Gender Gap Report 2022, Raport Fundacji Światowego Forum Ekonomicznego (WEF)