Fatima Al Kaabi pokazała, jak być przedsiębiorczynią i wynalazczynią w świecie arabskim. Stała się twarzą Expo 2020 i klocków LEGO

Bycie przedsiębiorczynią w Zjednoczonych Emiratach Arabskich ma zupełnie inny wymiar niż prowadzenie własnej firmy w Polsce. Jeszcze parę lat temu za mieszkanie z mężczyzną przed ślubem kobieta w Dubaju mogła trafić do więzienia, podobnie jak turysta, który przywiózł ze sobą CBD (przepisy złagodzono dopiero pod koniec zeszłego roku). Świat biznesu i polityki zdominowany jest przez mężczyzn, ale coraz więcej kobiet idzie w ślady Fatimy Al Kaabi – młodej przedsiębiorczyni i wynalazczyni. Stała się ona ikoną niezależnych przesiębiorczych kobiet w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Już jako siedmiolatka dziewczynka przejawiała zainteresowanie innowacjami i wynalazkami. Na szczęście rodzice podzielali jej zapał i wspierali ją w rozwoju. Kupili jej w sklepie z zabawkami zestaw do robotyki, który stał się przyczynkiem do coraz bardziej kreatywnych zabaw.

Obecnie niespełna 20-letnia Fatima Al Kaabi może pochwalić się licznymi sukcesami z dziedziny sztucznej inteligencji (AI) i jest doświadczoną naukowczynią działającą w obszarze STEM (akronim ten powstał od pierwszych liter angielskich słów – science, technology, engineering i mathematics, które oznaczają kolejno: naukę, technologię, inżynierię i matematykę).

- Bycie wynalazczynią w Zjednoczonych Emiratach Arabskich jest bardzo ekscytujące. Nasz kraj mocno wspiera kobiety w różnych dziedzinach, zwłaszcza STEM. Jestem bardzo zaszczycona, że mam wsparcie i toruję drogę innym młodym dziewczętom oraz kobietom na Bliskim Wschodzie, zachęcając je, aby zajęły się STEM – mówi Stronie Kobiet Fatima Al Kaabi. – Początkowo natknęłam się na kilka przeszkód, ponieważ część ludzi z mojej społeczności nie wspierała dziewcząt w inżynierii, a barierę stanowił również brak programów STEM dla dziewcząt, ale na szczęście wszystko zmieniło się na lepsze w ciągu ostatnich 8 lat i mogłam się uczyć! – dodaje nasza rozmówczyni.

Fatima Al Kaabi zachęca dziewczynki i kobiety, aby nie bały się nowych wyzwań, uczestniczyły w programach mentoringowych i śmiało wkraczały do świata nowych technologii. Jak przyznaje, jako dziewczynka nie miała kobiet, na których mogłaby się wzorować i bezskutecznie szukała odpowiedniej dla siebie roli społecznej. Teraz prowadzi warsztaty dla uczennic i studentek. Ma nadzieję, że dzięki jej staraniom będzie im łatwiej.

- Wszyscy powinniśmy być wynalazcami. (...) Z mojej perspektywy wymyślanie polega na wychodzeniu z czymś nowym, odbiegającym od tego, co mamy na co dzień. Z czymś, czego nikt jeszcze nie widział. Nie musi to być wcale związane z dziedziną robotyzacji. Równie dobrze może to być każda inna dziedzina życia. (...) Wynalazki powstają po to, aby zadania, które mamy do wykonania, były prostsze lub mniej skomplikowane. (...) Inspirujące rzeczy są dookoła nas. (...) Bardzo łatwo można tworzyć wynalazki. Wystarczy tylko je przemyśleć i wpaść na odpowiedni pomysł – mówiła Al Kaabi podczas wystąpienia na TEDx Fujairah w 2017 roku.

Jej wynalazki często były bardzo proste. Gdy była dzieckiem, wraz z siostrami i kuzynami opracowała własny system komunikowania się przez walkie talkies. Jako 10-latka wymyśliła robota robiącego zdjęcia. Gdy w 2010 r. rodzice zabronili jej oglądać turniej o Puchar Zatoki Perskiej w Piłce Nożnej, wymyśliła mechaniczną cheerleaderkę. Za każdym razem, gdy zespół, któremu kibicowała, strzelił gola, maszyna śpiewała – wystarczyło wcisnąć odpowiedni przycisk. Wynalazkiem zainteresowała się nawet lokalna gazeta.

W wieku 13 lat Fatima udała się wraz z rodziną na pustynię. Na miejscu okazało się, że nie ma jak naładować telefonu. Zaprojektowała więc solarną torebkę, umożliwiającą ładowanie urządzeń mobilnych. Kiedy z kolei zmuszona była opuszczać zajęcia szkolne, stworzyła Teleporter – robota, który mógł pójść na lekcje zamiast niej. Aby jednak nie zachęcać rówieśników do wagarów, postanowiła przeznaczyć swój wynalazek dla dzieci chorych na raka, spędzających dużo czasu w szpitalu.

W późniejszym wieku Fatima zainteresowała się sztuczną inteligencją (AI). Opracowała takie projekty, jak: inteligentna kierownica samochodowa, które powstrzymuje kierowców przed pisaniem w trakcie prowadzenie auta, robot do robienia zdjęć uczestnikom konferencji czy pas wibrujący, informujący osoby niedosłyszące o tym, że ktoś mówi. 

- Potrzebujemy lepszej reprezentacji kobiet w obszarze AI – mówi Fatima Alkaabi w rozmowie z assembly.malala.org. – W przyszłości sztuczna inteligencja będzie odgrywać ważną rolę. Aby działała na naszą korzyść, potrzebujemy perspektywy dziewcząt i kobiet. Jesteśmy potrzebne do tworzenia rzeczy, które odpowiadają na nasze potrzeby jako społeczeństwa. Bez naszego wkładu wiele potrzeb kobiet może zostać zignorowanych lub niedoszacowanych – kontynuuje wynalazczyni.

W trakcie studiów Fatima uczestniczyła w ponad 22 zajęciach i wydarzeniach studenckich, stworzyła platformę społecznościową związaną z innowacjami i kreatywnością dla mieszkańców Abu Zabi (stolicy Zjednoczonych Emiratów Arabskich), a w 2016 r. uzyskała uznawany na całym świecie certyfikat z zakresu szkoleń i doradztwa peer-to-peer (użytkownik-użytkownik).

Al Kaabi postanowiła zdobyć wykształcenie wyższe, studiując inżynierię komputerową w Instytucie Politechnicznym Wirginii oraz na Uniwersytecie Stanowym w Stanach Zjednoczonych. W 2015 roku otrzymała tytuł najmłodszej przedsiębiorczyni w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Został on nadany przez jego wysokość szejka Mohammada Bin Rashid Al Maktouma, wiceprezydenta i premiera ZEA oraz przez władcę Dubaju. W tym samym roku Fatima Al Kaabi znalazła się w rankingu 10 najlepszych wynalazców i innowatorów w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Wynalazczyni inspiruje inne nastolatki i kobiety w świecie arabskim. Wygłasza prelekcje w szkołach i na uniwersytetach, prowadzi warsztaty, a także ma na swoim koncie TED talki. Dotarła ze swoją wiedzą do ponad 3000 studentów z regionu, jak można się dowiedzieć ze strony Lego.com.

Fatima może pochwalić się licznymi sukcesami z czasów studenckich. Zajęła m.in. pierwsze miejsce w Olimpiadzie Robotycznej w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (2014). Ponadto zdobyła cenne nagrody, m.in. Nagrodę Abu Dhabi, nagrodę Hamdan Bin Rashid Al Maktoom Award za wybitne osiągnięcia akademickie, Sheikha Fatima bint Mubarak International Award dla arabskiej młodzieży (2017) oraz pierwszą nagrodę w Draw the future of Abu Dhabi 2030.

Działania, jakie podejmuje Al Kaabi, nie idą na marne. Z raportu „Times Higher Education” z 2018 r. wynika, że w Zjednoczonych Emiratach Arabskich ​​przedmioty z obszaru STEM studiuje więcej kobiet niż mężczyzn. Może mieć to związek z działaniami rządu, który dba m.in. o to, aby kobiece wzorce znajdowały się w podręcznikach naukowych.

W 2021 r. świat przypomniał sobie o Fatimie za sprawą Wystawy Światowej Expo 2020 w Dubaju. Kobieta pojawiła się w nagraniu do piosenki wykonanej przez Hussaina Al Jassmi, „This is our time”, promującym wydarzenie. Tym samym stała się niejako twarzą Wystawy Światowej. 

Pasję Fatimy do nauki podziela jej młodsza siostra, 8-letnia Shaikha. Wraz z Fatimą wzięła udział w kampanii społecznej Ready for Girls, realizowanej przez firmę Lego. Inicjatywa ta ma na celu budowanie dobrych wzorców do naśladowania dla dziewczynek, pobudzanie ich kreatywności i innowacyjności. W ramach przedsięwzięcia siostry zaprojektowały wspólnie łazik kosmiczny. Prototyp, który zbudowały z klocków Lego, zostanie zaprezentowany w Centrum Kosmicznym im. Mohammeda Bin Rashida, odpowiadającym za emiracki program kosmiczny.

Lego zrealizowało także badanie na temat kreatywności, jej percepcji przez dzieci i rodziców oraz zaangażowania dziewczynek w innowacje. (W badaniu uczestniczyli mieszkańcy Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Czech, Chin, Japonii, Rosji i Polski.) Analiza wykazała, że współczesne dziewczynki czują się coraz pewniej, a także chętnie angażują się we wszelkiego rodzaju zabawy i zajęcia twórcze, jednak w miarę starzenia się powstrzymują się i ograniczają swoje działania ze względu na związane z płcią stereotypy zakorzenione w społeczeństwie.