Trądzik hormonalny: przyczyny i sposoby leczenia. Jaki związek mają hormony z trądzikiem i jakie badania hormonalne trzeba wykonać?

Trądzik hormonalny to choroba związana z okresowymi zmianami stężenia hormonów w organizmie. Leczy się go farmakologicznie i konieczna jest wizyta u lekarza specjalisty.

Trądzik hormonalny, inaczej trądzik dorosłych, najczęściej pojawia się u osób po 25. roku życia. Na jego etiologię, wskazuje już sama nazwa - trądzik hormonalny (potocznie określany też jako trądzik po 30) to zmiany, które powstają w następstwie zachodzących w organizmie zmian hormonalnych.

Problem ten najczęściej dotyczy kobiet, co wynika z faktu, że niestabilność hormonalna częściej jest problemem żeńskim niż męskim. Nie znaczy to jednak, że trądzik dorosłych nie może dotknąć mężczyzn. Po prostu, w ich przypadku, tego typu zmiany występują rzadziej. Co warte podkreślenia, zmiany trądzikowe na tle hormonalnym mogą wystąpić nawet u tych osób, które w okresie dojrzewania nie zmagały się z problemem trądziku młodzieńczego.

Choroba ma charakter przewlekły, a w jej przebiegu dochodzi do występowania zaskórników, torbieli ropnych i wykwitów o charakterze krostkowo-grudkowym. Niektóre z tych zmian mogą być bolesne. Zmiany pojawiają się na brodzie, w obszarze ust i linii żuchwy. Mogą wystąpić też na szyi i plecach. W niektórych przypadkach (zależnie od podłoża problemu), zmiany mają postać zaczerwienienia, na którym z czasem pojawiają się piekące grudki, obejmujące czoło, nos i policzki.

Trądzik hormonalny jest następstwem zaburzeń występujących w obszarze gospodarki hormonalnej. Za występowanie zmian trądzikowych odpowiadają przede wszystkim androgeny - męskie hormony płciowe. Zdarza się jednak, że występujące zmiany trądzikowe są następstwem wzrostu poziomu estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Taki stan, może wystąpić z różnych przyczyn.

W przypadku kobiet, zmiany trądzikowe często pojawiają się przed miesiączką, w trakcie ciąży, w okresie laktacji i podczas menopauzy. Do wystąpienia trądziku hormonalnego mogą przyczynić się też schorzenia endokrynologiczne, w tym choroby tarczycy. W rzadszych przypadkach, zaburzenia gospodarki hormonalnej mają podłoże genetyczne.

Należy zaznaczyć, że zmiany trądzikowe mają związek z wydzielaniem sebum, więc do wystąpienia choroby może przyczynić się też prowadzony styl życia. Przewlekły stres, chroniczne przemęczenie, niezdrowa dieta - wszystko to może przyczynić się do nadmiernej produkcji łoju i w konsekwencji - do zatkania porów skóry. Dodatkowo, składniki niezdrowej diety (zwłaszcza obfitującej w żywność przetworzoną) przyczyniają się do zaostrzenia zmian trądzikowych.

Trądzik hormonalny daje charakterystyczne symptomy, należy jednak wiedzieć, że występujące objawy choroby nie są identyczne w każdym przypadku. Typ zmian skórnych zależy przede wszystkim od tego, w których obszarze hormonów wystąpiły zaburzenia. Z tego względu, trądzik hormonalny należy podzielić na androgenny i estrogenny.

Trądzik androgenny dotyczy kobiet i mężczyzn i jest najczęściej występującą odmianą trądziku hormonalnego. Jak wskazuje na to nazwa schorzenia, jest następstwem nieprawidłowego poziomu męskich hormonów płciowych. W tym przypadku, w okolicy ust i żuchwy, na szyi oraz na plecach pojawiają się dość duże grudki, krostki i zaskórniki, którym stosunkowo rzadko towarzyszy stan zapalny. Ponadto, w przebiegu trądziku androgennego dochodzi do szybkiego przetłuszczania włosów i do ich wzmożonego wypadania.

Trądzik estrogenny początkowo objawia się jako zaczerwienienie, występujące na policzkach, nosie, czole i na brodzie. Z czasem, na zaczerwienionych obszarach pojawiają się czerwone krosty lub grudki, które mogą powodować świąd i/lub uczucie pieczenia. Jeżeli choroba przejdzie w zaawansowane stadium, na skórze mogą pojawić się nacieki zapalne.

W przypadku wystąpienia objawów trądziku hormonalnego nie należy zwlekać z wizytą u dermatologa. Lekarz zleci wykonanie badań endokrynologicznych, które pozwolą ustalić podłoże problemu. Testy, które należy wykonać, to:

• testosteron całkowity,
• testosteron wolny,
• dehydroepiandrosteron (DHEA),
• hormony tarczycy,
• prolaktynę,
• hormon folikulotropowy (FSH),
• hormon luteotropowy (LH),
• insulinę.

Jeżeli lekarz podejrzewa, że trądzik może być objawem schorzenia endokrynologicznego, konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych badań.

Trądzik hormonalny można skutecznie leczyć, należy jednak zaznaczyć, że terapia może trwać nawet kilka miesięcy. W leczeniu zmian trądzikowych o podłożu hormonalnym stosowane są zarówno preparaty doustne (ogólne), jak i miejscowe.

W ramach leczenia ogólnego przyjmowane są antybiotyki i retinoidy, czyli pochodne witaminy A. W trakcie trwania terapii należy bezwzględnie unikać opalania. Skórę trzeba chronić przed promieniowaniem słonecznym, stosując w tym celu kosmetyki z filtrem. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić przyjmowanie doustnych tabletek antykoncepcyjnych.

Leczenie miejscowe trądziku hormonalnego polega na smarowaniu zmienionego chorobowo obszaru maściami i kremami z antybiotykiem.

Należy zaznaczyć, że w każdym przypadku, leczenie jest dobierane indywidualnie. Jeżeli trądzik towarzyszy schorzeniom endokrynologicznym, konieczne jest też wdrożenie leczenia choroby podstawowej.

W trakcie trwania terapii należy zmienić prowadzony styl życia. Wrogiem są sytuacje stresowe i krótki, nieregularny sen. Warto też wdrożyć odpowiednią dietę, eliminującą produkty o wysokim indeksie glikemicznym. W trakcie leczenia trądziku hormonalnego warto też ograniczyć spożycie mleka i przetworów mlecznych.

Trądzik hormonalny będzie leczony tym skuteczniej, im bardziej zadbamy o pielęgnację cery. Podstawą jest niedopuszczanie do namnażania bakterii. Skórę należy myć preparatami dedykowanymi cerze wrażliwej oraz płynami micelarnymi. Nie należy używać mydeł oraz środków zawierających alkohol. Raz w tygodniu, warto użyć preparatu do cery trądzikowej, który zawiera cząsteczki peelingujące.

Zmiany trądzikowe mogą ulec zaostrzeniu pod wpływem stosowania niewłaściwie dobranych kosmetyków. Powinny one być pozbawione olejków mineralnych. Im prostszy skład, tym lepiej dla skóry.

A co z makijażem? Zmiany trądzikowe są wyjątkowo nieestetyczne, więc chęć ukrycia ich pod warstwą makijażu jest całkowicie zrozumiała. Takie działanie jest dozwolone, ale pod jednym warunkiem - nie należy używać tradycyjnych kosmetyków, które mogą tylko zaszkodzić, zwłaszcza gdy zmianom trądzikowym towarzyszy stan zapalny. Lepiej użyć kosmetyków naturalnych, które działają matująco i antybakteryjnie. Warto pamiętać, że odpowiednie są wyłącznie środki, które pozytywnie przeszły testy dermatologiczne.

Jak walczyć z trądzikiem u dorosłych? Radzi dermatolog