Infekcje intymne bez tabu. Jakie są ich najczęstsze przyczyny i objawy? Te symptomy powinny zaalarmować nie tylko kobiety w ciąży

Infekcje intymne dzielimy ze względu na patogen, który je wywołuje, na zakażenia: bakteryjne, grzybicze, pasożytnicze oraz wirusowe. Te bakteryjne wywoływane są przede wszystkim przez bakterie beztlenowe, do których zaliczane są m.in.:

• paciorkowce (Streptococcus),
• pałeczka okrężnicy (E. coli),
• Chlamydia trachomatis,
• Gardnerella vaginalis.

Z kolei grzybicze infekcje intymne są najczęściej powodowane obecnością drożdżaków z gatunków:

• Candida albicans,
• Candida krusei,
• Candida glabrata,
• Candida kefyr.

Natomiast za infekcje wirusowe odpowiedzialny jest m.in. wirus HSV-2 powodujący opryszczkę narządów płciowych. Pasożytem, który często infekuje kobiece narządy płciowe, jest rzęsistek pochwowy.

Grzybica pochwy (drożdżyca, kandydoza)

Kandydoza to infekcja intymna powodowana przez obecność grzybów w drogach płciowych, najczęściej drożdżaków Candida albicans. Wchodzą one w skład fizjologicznej mikroflory człowieka i nie są szkodliwe, o ile nie dojdzie do ich nadmiernego namnażania.

Za ich przerost odpowiadają m.in. niewłaściwa dieta bogata w cukry proste, stosowanie niektórych leków, w tym antybiotyków, obniżona odporność i zmiany hormonalne. Do najczęstszych objawów należą:

• świąd i pieczenie,
• pęcherze i grudki w okolicach intymnych,
• ból przy oddawaniu moczu.

Leczenie zaawansowanej lub nawracającej drożdżycy jest trudne i długie, wymaga zaangażowania ze strony pacjentki, która często musi wprowadzić duże zmiany w codziennej diecie. Dlatego warto rozpocząć terapię już od pierwszych objawów, co pozwoli uniknąć rozszerzenia się infekcji.

Chlamydioza

Chlamydioza to infekcja bakteryjna wywoływana przez gram-ujemna bakterię wewnątrzkomórkową – Chlamydię trachomatis. Do zakażenia najczęściej dochodzi poprzez stosunek płciowy, a dość rzadko – przez brak odpowiedniej higieny i wspólne używanie artykułów higienicznych. Może przebiegać bezobjawowo lub przejawiać się poprzez:

• upławy,
• ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
• częstomocz,
• bóle podbrzusza i krwawienia między miesiączkowe (rzadziej).

Nieleczona chlamydioza może prowadzić m.in. do zapalenia szyjki macicy lub cewki moczowej, niepłodności oraz do przedwczesnego porodu. Do niebezpiecznego zakażenia noworodka przez matkę, która jest nosicielką bakterii, może dojść podczas porodu naturalnego.

Rzęsistkowica

Rzęsistkowica, czyli trychomonadoza, to choroba pasożytnicza przenoszona drogą płciową i moczową. Za zakażenie odpowiedzialny jest pierwotniak z grupy wiciowców – rzęsistek pochwowy, który bytuje w drogach moczowych i płciowych człowieka.

Do przeniesienia patogenów dochodzi zazwyczaj podczas stosunku płciowego, ale sprzyja mu także używanie tych samych akcesoriów do mycia, wspólne kąpiele, niewłaściwa higiena oraz korzystanie z publicznych toalet, jacuzzi, basenów czy saun. Zakażenie rzęsistkiem może nie dawać żadnych objawów przez długi czas. To najczęstszych należą:

• żółto-zielone upławy o nieprzyjemnym zapachu,
• świąd i pieczenie okolic intymnych,
• ból podczas mikcji,
• ból w dole brzucha i podczas stosunku,
• zaburzenia miesiączkowania.

Brak leczenia może prowadzić do licznych powikłań, takich jak zapalenia pochwy i cewki moczowej oraz tworzenie się torbieli na narządach rodnych. U ciężarnych może prowadzić do przedwczesnego porodu.

Opryszczka narządów płciowych

Opryszczka narządów płciowych wywoływana jest przez wirusa HSV-2. Jego nosiciel nie musi wykazywać żadnych symptomów klinicznych. Zakażenie wirusem można przechodzić bezobjawowo, ale może mieć też przebieg ostry. Zazwyczaj dochodzi do niego po przez stosunek płciowy lub używanie wspólnych produktów higienicznych – mydeł i ręczników. Do charakterystycznych objawów opryszczki należą:

• świąd i pieczenie w pierwszej fazie infekcji,
• bolesne, pękające pęcherzyki wypełnione płynem.

Opryszczka jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, gdyż rozwój infekcji może prowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu, rozwoju wad płodowych, zakażenia płodu, a nawet do jego obumarcia. Ciężarne, u których stwierdzono obecność wirusa, są kwalifikowane do przeprowadzenia cięcia cesarskiego.

Bakteryjna waginoza
Waginoza bakteryjna (BV), nazywana inaczej bakteryjnym zakażeniem pochwy, należy do infekcji autogennych i wynika z zachwiania równowagi w naturalnej florze bakteryjnej miejsc intymnych.

Do infekcji dochodzi, kiedy miejsce bakterii z rodzaju Lactobacillus, które dominują w prawidłowym środowisku pochwy, zajmują beztlenowce, głównie Gardnerella vaginalis. Prowadzi to do wzrostu pH pochwy z poniżej 4,5 do nawet 7. Jej rozwojowi sprzyjają m.in. zmiany partnerów seksualnych, spadek odporności, stosowanie antybiotyków i niewłaściwa higiena (zwłaszcza z użyciem mydła w kostce). Waginoza bakteryjna może przebiegać bezobjawowo, ale może też dawać niepokojące objawy:

• upławy o specyficznym, rybim zapachu,
• białawo-szara wydzielina z pochwy,
• świąd i pieczenie w okolicy sromu.

Choć ponad połowa kobiet przechodzi waginozę bezobjawowo, nie należy jej lekceważyć. Nieleczona może prowadzić do poważnych komplikacji u kobiet ciężarnych, a także zwiększyć ryzyko zarażenia się jedną z chorób przenoszonych drogą płciową.

Jeśli zauważysz niepokojące objawy, zgłoś się do ginekologa, który wykona odpowiednie badania i dobierze właściwe leczenie. Możesz wspomagać się również nasiadówkami, czyli kąpielami w wyciągach roślinnych, ale pamiętaj, że to tylko środek wspomagający leczenie infekcji intymnych, który nie zastąpi terapii farmakologicznej zleconej przez specjalistę.

Nie zawsze dyskomfort odczuwany w okolicach intymnych związany jest z rozwijającą się infekcją. Często za pieczeniem, świądem lub bólem stoi alergia. Reakcję uczuleniową mogą wywołać kosmetyki używane do higieny intymnej oraz lubrykanty, a także środki piorące oraz bielizna wykonana z syntetycznych materiałów.

Innym powodem podrażnień okolic intymnych może być przesuszenie błony śluzowej, do którego może dojść z powodu odwodnienia organizmu, ale także np. podczas częstych wizyt na basenie z chlorowaną wodą. Może prowadzić do niego także używanie tamponów, w szczególności w ostatnich dniach miesiączki, kiedy ilość wydzieliny w pochwie jest zdecydowanie mniejsza. Jest to także dolegliwość typowa dla okresu po menopauzie, gdy z powodu spadku produkcji estrogenów zmniejsza się nawilżenie pochwy.

Do podrażnień pochwy i jej okolic może dojść zwłaszcza podczas stosunku. Kobiece narządy płciowe są wówczas narażone na otarcia i mikrourazy. Jeśli używana jest prezerwatywa, można ona zwiększać ryzyko wystąpienia podrażnień, a także powodować reakcje alergiczne u osób uczulonych na lateks. Osobom nadwrażliwym polecane są wyroby nielateksowe.

Często przyczyną dyskomfortu jest także zmniejszona liczba pałeczek kwasu mlekowego, a to najczęściej jest spowodowane antybiotykoterapią. Wpływa to na zmianę pH w pochwie, które powinno wynosić 5,5 lub mniej. W takich sytuacjach wato sięgnąć po preparaty dostępne w aptekach bez recepty, które przywrócą równowagę flory bakteryjnej.