Powikłania po botoksie. Co najmniej 67 osób ofiarami zabiegu na otyłość. Zatrucie możliwe też po zastrzykach na zmarszczki – zobacz objawy

Leczenie otyłości metodami chirurgicznymi jest drogie i dostępne tylko przy odpowiednio wysokim BMI. Zamiast operacji bariatrycznych stosuje się też mniej inwazyjny zabieg, ale jak się okazuje, niebezpieczny dla zdrowia i życia. To wstrzyknięcie do ściany żołądka toksyny botulinowej typu A, czyli tzw. botoksu. Jest to najbardziej niebezpieczny typ śmiertelnie groźnej neurotoksyny nazywanej jadem kiełbasianym, która jest coraz szerzej wykorzystywana w medycynie.

Zabiegi tego typu wykonuje się zwłaszcza w prywatnych ośrodkach medycznych, a częstą destynacją dla osób chcących się im poddać jest Turcja. Ze względu na niskie ceny ludzie z całego świata jeżdżą tam także, by wstawiać sobie zęby czy poprawiać wygląd za pomocą medycyny estetycznej. Niestety, prowadzone tam procedury często stają się tematem doniesień o powikłaniach. Tak było niedawno w przypadku Brytyjki, która zmarła po założeniu opaski żołądkowej, które stanowi jeden z najbardziej popularnych sposobów leczenia otyłości.

Zobacz: Na czym polega operacja bariatryczna w leczeniu otyłości? Chirurg o metodach, wskazaniach i przeciwwskazaniach do zabiegu

Tylko między końcem lutego i 10 marca 2023 roku z dożołądkowym podaniem botoksu powiązano 67 przypadków botulizmu, czyli zatrucia jadem kiełbasianym. Jak podaje Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), 12 stwierdzono w Niemczech, po jednym w Austrii i Szwajcarii, oraz 53 w Turcji. Jak wynika z informacji dostępnych dla 63 z tych pacjentów, aż 60 z nich miało wykonywany zabieg w prywatnych szpitalach w Istambule, a pozostałe – w Izmirze.

Objawy zatrucia botuliną miały przebieg łagodny do ciężkiego, w tym kilku pacjentów wymagało hospitalizacji. Część ratowano na oddziale intensywnej terapii, podano także antytoksynę botulinową.

Botoks żołądkowy to bezinwazyjna metoda redukcji wagi, która polega na wstrzyknięciu toksyny botulinowej do mięśni tego narządu. Powoduje to ich rozluźnienie, a co za tym idzie – spowolnienie opróżniania żołądka i wydłużenie uczucia sytości, która pojawia się też szybciej po jedzeniu. To z kolei przekłada się na przyjmowanie mniejszych ilości pożywienia i chudnięcie w ciągu kilku kolejnych miesięcy.

Efekty odchudzania tą metodą nie są jednak spektakularne – redukcji wynosi zaledwie 5 proc. masy ciała, co w przypadku otyłości może nawet nie być zauważalne. O zmniejszeniu ryzyka zdrowotnego u takich osób mówi się dopiero w sytuacji utraty co najmniej 10 proc. wagi.

Procedura wstrzyknięcia toksyny botulinowej do żołądka jest skuteczna przez 3-4 miesiące i może być powtarzana co pół roku, co jest wymagane się w celu utrzymania jej skuteczności.

Wiele z takich zabiegów jest wykonywane właśnie w Turcji. Według danych z 2020 r. kraj ten znajdował się na 5. miejscu pod względem liczby zastrzyków dożołądkowych. W związku z ewidentnym ryzykiem powikłań, które mogą mieć śmiertelne skutki, ECDC odradza korzystanie z nich w tym kraju. Jak wynika ze śledztwa władz tureckich, użyte produkty z toksyną botulinową nie były przeznaczone do zastosowania w leczeniu otyłości.

Botoks działa skutecznie i bezpiecznie tylko w sytuacjach, jeśli jest podawany w odpowiednich dawkach przez lekarza z kwalifikacjami do takiego leczenia. Podawanie zbyt dużych ilości i zbyt często grozi wystąpieniem poważnych działań niepożądanych. Choć toksyczna dawka botuliny jest nawet kilka tysięcy razy mniejsza, niż ta stosowana w zabiegach, powikłania wcale nie są rzadkie.

Należy pamiętać, że otulina jest najsilniejszą toksyną znaną nauce, którą produkują bakterie Clostridium botulinum. To najbardziej śmiercionośny organizm w Księdze Guinnessa. Obliczono, że całą ludzkość mogłaby zabić nawet ilość równa 450 g. Bakteria wytwarza przetrwalniki, które są odporne m.in. na ogrzewanie, a rozwija się w zakażonych nią przetworach, które nie są kwaśne – głównie mięsnych, warzywnych i rybnych.

Czytaj też: Tym możesz się zatruć! Zobacz najbardziej niebezpieczne produkty. To one najczęściej powodują zatrucia pokarmowe, a także ich powikłania

Botoks to obiegowa nazwa toksyny botulinowej typu A, stosowanej w procedurach medycyny, w tym tej estetycznej. Pochodzi od nazwy handlowej jednego z dostępnych na rynku preparatów. Jego działanie polega na blokowaniu przewodzenia impulsów nerwowych do mięśni, w które został wstrzyknięty, co przeciwdziała ich skurczom.

Botulina podana do skóry czy mięśni stosuje się nie tylko do likwidowania zmarszczek, ale też leczenia problemów medycznych takich, jak nadpotliwość, wypadanie włosów, nietrzymanie moczu, bruksizm, przewlekłe migreny, zez czy spastyczność mięśni.

Podanie zbyt dużej ilości botoksu czy wstrzyknięcie go nieznacznie poniżej właściwego miejsca prowadzi do jego rozprzestrzeniania się w organizmie (co następuje też jednak z czasem po każdej procedurze).

Symptomy botulizmu to m.in. osłabienie mięśni i zmęczenie. Niepokojące objawy po zabiegach estetycznych to zwłaszcza:

• opadające powieki,
• rozszerzenie źrenic i światłowstręt,
• zez zbieżny i podwójne widzenie,
• trudności w przełykaniu,
• niewyraźna mowa,
• zaburzenia połykania,
• suchość w ustach,
• zawroty głowy,
• spadek ciśnienia krwi,
• zahamowanie perystaltyki jelit i zaparcia,
• zaburzenia oddawania moczu,
• krwiomocz,
• objawy grypopodobne
• zaburzenia autoimmunologiczne.

Po interwencjach leczniczych mogą pojawiać się też znacznie groźniejsze komplikacje, które wskazują na przedawkowanie botuliny i wiotkie porażenie mięśni znajdujących się poza obszarem jej podawania. Są to np. porażenie kończyn czy problemy z oddychaniem, które mogą prowadzić m.in. do zachłyśnięcia czy niewydolności oddechowej, co prowadzi do uduszenia się. Wystąpić też może stan przypominający śpiączkę, jednak bez utraty świadomości.

Oznaki przedawkowania mogą pojawić się kilka dni po wstrzyknięciu. W przypadku ich zaobserwowania trzeba niezwłocznie zgłosić się po pomoc medyczną.

Sprawdź też: Podawanie tych produktów małemu dziecku może zagrażać jego zdrowiu. Sprawdź czarną listę produktów i wyeliminuj je z diety malucha

Źródła:
Botulism Cases Linked to Intragastric Injections for Obesity Medscape
Safety of Botulinum Toxin Type A: A Systematic Review and Meta-Analysis Current Medical Research and Opinion
Botulizm (zatrucie jadem kiełbasianym) - informacje ogólne Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny
Toksyna botulinowa w medycynie i kosmetologii – dwustuletnia historia i nowe perspektywy Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej
Toksyna botulinowa typu A. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gdzie Po Lek