Zdrada w związku dotyka każdego z partnerów! Jak żyć w takiej relacji i czy można wybaczyć niewierność?

Zdrada nie jest zjawiskiem, które można zdefiniować prosto i jednoznacznie. Ile osób, tyle definicji zdrady. Choć zjawisko zdrady nie musi dotyczyć związku i sfery seksualnej, najczęściej mówi się o nim właśnie w takim kontekście. I znów, nie w każdej parze zdrada jest tak samo rozumiana.

Coraz więcej i częściej mówi się o tak zwanej zdradzie emocjonalnej (lub psychicznej), która nie musi w żaden sposób wiązać się z fizycznością. Osobista definicja zdrady zależy od systemu wartości,  życia emocjonalnego i granic danej osoby. Od tych czynników zależy też, czy zdrada żony lub zdrada męża stanie się początkiem końca relacji.

Zdrada budzi wiele negatywnych, często bardzo intensywnych emocji. Wiąże się z poczuciem zazdrości, ale też zagubienia, zachwiania poczucia bezpieczeństwa. Osoba zdradzona może poczuć, że jej świat wali się i przestaje istnieć w dotychczasowej formie. Towarzyszy jej lęk, że partner odejdzie, a często także wściekłość w związku z zawiedzionym zaufaniem. Siłę tych emocji potęguje fakt, że związek romantyczny jest najbliższą z możliwych relacji, odsłaniającą wnętrze i uczucia człowieka. Kiedy w tej relacji pojawia się ktoś niepożądany, emocje sięgają zenitu. Cierpi poczucie wyjątkowości, samoocena, osoba zdradzona czuje się upokorzona.

Przeczytaj: Kogo kochał Napoleon? Miał dwie żony i wiele kochanek, a jedną z nich była Maria Walewska. Ich romans skrywał wiele tajemnic

Formą zdrady, o której mówi się i dyskutuje najczęściej, jest zdrada fizyczna. W najprostszym rozumieniu jest to stosunek seksualny, który jeden z partnerów odbył z osobą spoza związku. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że nie dla każdego zdrada zaczyna się w tym samym punkcie. Momentem przekroczenia granicy może być nacechowany seksualnie flirt, wymiana pikantnych wiadomości, wchodzenie na czaty randkowe, założenie konta na portalu randkowym, pocałunek, zbyt intymne przytulenie, rozmowa o seksie, a nawet oglądanie pornografii. Zdradą fizyczną można nazwać przekroczenie granic intymności, choć jak widać na przykładzie pornografii, nie musi się ono odbyć nawet z realną, żywą osobą.

To cię zainteresuje: Te zachowania świadczą, że jesteś w toksycznym związku. Psycholog radzi, jak zakończyć taką relację

Do tej kategorii zdrady niektórzy zaliczają także fantazje seksualne dotyczące innych osób. Fantazjowanie stanowi naturalny, ludzki odruch i element życia wewnętrznego każdej osoby zainteresowanej seksem. Jednak dla wielu osób świadomość, że partner lub partnerka fantazjują o kimś "trzecim" jest bardzo niekomfortowa i budzi poczucie zazdrości.

Nieco inną formą zdrady jest zdrada emocjonalna. Wiąże się ona z zaangażowaniem psychicznym i żywieniem silnych uczuć do osoby trzeciej. Zdrada emocjonalna współwystępuje nieraz ze zdradą fizyczną czy fantazjami seksualnymi, lecz wcale nie muszą one wystąpić.  Osoba zdradzana w ten sposób czuje, że utraciła wyłączność na zaangażowanie uczuciowe drugiej strony. Pojawia się lęk o przyszłość i poczucie opuszczenia.

Ogólna dostępność i popularność mediów społecznościowych oraz komunikacji przez internet sprawia, że do puli działań "zdradliwych" w związku coraz częściej zalicza się wymienianie komentarzy, lajki czy komplementy pod adresem innych osób, padające właśnie w mediach społecznościowych. Nawet nadmierne zainteresowanie czyimś profilem, zdjęciami, zamieszczanymi przez niego treściami może być postrzegne w kategoriach emocjonalnej zdrady. To niezwykle emocjonalny temat, w którym trudno o jakikolwiek obiektywizm.

Zdrada nie musi oznaczać seksu z inną osobą. W jej definicji mogą zawrzeć się przeróżne inne działania, a nawet intencje czy myśli. Definicja zdrady nie powinna jednak być zbyt szeroka. Gdy jedna strona w związku nie potrafi zaakceptować żadnej interakcji drugiej strony z osobą trzecią, a w każdym geście, słowie czy spojrzeniu dopatruje się najgorszych intencji, być może oznacza to problem z nadmierną zazdrością i brakiem poczucia bezpieczeństwa w związku. Taki problem często dezorganizuje życie po zdradzie. Zdradzony partner, choć deklaratywnie wybacza i chce podjąć się ratowania związku, emocjonalnie nie radzi sobie z tą sytuacją. Czuje tak silny lęk przed byciem ponownie zdradzonym, że cały czas kontroluje drugą stronę i stara się dostrzec najmniejszy objaw nowej zdrady lub jej intencji.

Jeśli podobne odczucia pojawiają się w jednym z partnerów przez dłuższy czas, choć realnie nie ma podstaw do ich istnienia, warto przemyśleć indywidualną terapię psychologiczną lub terapię par. Być może problemem są nie prowokujące zachowania drugiej strony, ale własne schematy myślowe, emocje, rany z przeszłości. Przepracowanie ich pod okiem dobrego psychoterapeuty pozwala poczuć się lepiej w związku i nie dostrzegać już wszędzie zdrady lub ryzyka zdrady.

Zdrada miewa także formę "kontrolowaną". Zdrada kontrolowana to sytuacja, w której partnerzy tworzący związek umawiają się na wyjątek od obowiązujących reguł. Wskutek tej umowy obie strony mają prawo nawiązać relację z osobą trzecią - zwykle chodzi tutaj o jednorazowy kontakt seksualny. Pary podejmują decyzję o takim eksperymencie z różnych powodów. Czasem jest to chęć zmiany, urozmaicenia, nowych doznań. Niektórzy mają mniejszą niż inni potrzebę tworzenia relacji seksualnej z tylko jedną osobą.

Dla innych myśl o partnerze uprawiającym seks z inną osobą jest zwyczajnie podniecająca. Nawet rozmowy, planowanie, opowiadanie o szczegółach tej przygody może stać się elementem erotycznej gry. W niektórych przypadkach namiętność pomiędzy partnerami przestała istnieć, ale pozostała silna więź emocjonalna, miłość, przyjaźń. Zgoda na erotyczne przygody poza związkiem stanowi sposób na to, by każde z partnerów mogło realizować swoje potrzeby seksualne bez rozstania.

Zjawisko zdrady kontrolowanej, choć w wielu przypadkach bywa wyzwalające, niesie ze sobą spore ryzyko. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że obie strony muszą wyrazić na taki układ świadomą, dobrowolną zgodę. Jeśli jedna ze stron nalega, a druga czuje się w jakiś sposób zmuszona lub szantażowana, należy mówić nie o zdradzie kontrolowanej, a o psychicznej przemocy. Niektórzy traktują zgodę na zdradę kontrolowaną jako sposób na to, by nie być zdradzanym w tajemnicy. Wolą mieć choćby pozorną kontrolę nad tym, kiedy i z kim uprawia seks ich partner lub partnerka, choć wciąż przysparza im to negatywnych odczuć - lęku, zazdrości, upokorzenia. Istnieje także ryzyko, że choć obie strony zgodzą się na zdradę kontrolowaną, jedna z nich po fakcie poczuje się z tym bardzo źle. Czasem trudno jest przewidzieć własne reakcje w tak nietypowych sytuacjach.

Zdradą kontrolowaną nie jest życie w związku poliamorycznym. To wciąż nietypowa, choć coraz szerzej znana forma relacji, którą tworzą więcej niż dwie osoby. Istnieje mnóstwo konfiguracji i możliwości w zakresie poliamorii, nie jest to jednak temat bezpośrednio poruszający problem zdrady.

Zdrada wywołuje ogromne emocje nie tylko wtedy, gdy do niej dochodzi. Wiele osób zastanawia się, jak można rozpoznać fakt, że ich partner czy partnerka myślą o zdradzie, rozważają ją, planują, czy wręcz już jej dokonali. Powstały liczne listy zachowań czy wypowiedzi, które powinny być alarmujące. Niejeden mąż zastanawia się, jak wygląda typowe zachowanie żony po zdradzie, a wiele kobiet spędza sporo czasu rozważając potencjalne zachowanie męża, który zdradza.

Nie da się stworzyć listy czy testu, który pozwoliłby odkryć zdradę poprzez odhaczanie punktu po punkcie. W wielu przypadkach zachowanie partnera, który zdradził lub bierze to pod uwagę faktycznie ulega zmianie. Mąż czy żona mogą oddalić się emocjonalnie, częściej unikać rozmów i kontaktu. W wielu przypadkach nietrudno jest też dostrzec, że partner czy partnerka coś ukrywają - zwłaszcza, gdy związek nie jest świeży i trwa od wielu lat.

Pewnym dowodem na zdradę mogą być zdjęcia, wiadomości tekstowe, zasłyszana rozmowa. Lepiej jest jednak nie osądzać drugiej strony kategorycznie na podstawie takich zachowań jak nagły wzrost starań (dawno niewidziane kwiaty, zaproszenie na wspólne wyjście) czy jednorazowa, ukradkowa rozmowa telefoniczna. W takim przypadku pierwszym lekiem na niepewność powinna stać się szczera rozmowa.

Zdrada dezorganizuje życie pary i sprawia, że niełatwo jest wrócić do poprzedniego trybu oraz relacji. Życie po zdradzie w małżeństwie bardzo często kończy się rozwodem. Udowodniona zdrada jednej ze stron stanowi podstawę do rozwodu z orzeczeniem o winie. Niektórzy, podejrzewając że małżonek ich zdradza, decydują się na tak radykalne kroki jak usługi prywatnego detektywa - dostarczają one nie tylko wiedzy i pewności, ale także dowodów do sądu. Niełatwe jest życie po zdradzie - wybaczyć czy odejść? To pytanie zadaje sobie prawdopodobnie większość osób które odkryły, że są zdradzane.

Zdrada nie musi każdorazowo skończyć się rozwodem lub rozstaniem. Niektóre pary podejmują się przepracowania tego problemu i porozumienia. Szczera, spokojna rozmowa ratuje niejedno małżeństwo czy związek. Oczywiście po pogodzeniu się i wybaczaniu zdrady konieczny jest czas, by stopniowo odbudować zaufanie. Ludzie podejmują decyzję o daniu sobie drugiej szansy z wielu powodów. Pierwszym z nich jest wciąż istniejąca, mimo zranienia, miłość do partnera czy partnerki. Ważnym argumentem za "spróbowaniem od nowa" jest także wspólna stabilizacja finansowa i życiowa, wspólne wychowywanie dzieci, posiadany dom.

Czasem zdrada jest tylko jednym wydarzeniem w wieloletniej historii związku, które nigdy potem się już nie powtarza - dlatego być może warto dać sobie szansę. Wreszcie niektóre pary mimo zaistnienia zdrady czują silne przywiązanie do złożonej sobie przysięgi i wierzą, że powinny pozostać razem na dobre i na złe.

Jeśli negatywne emocje, żal, pretensje i obawy są zbyt wielkie, by para poradziła sobie z nimi samodzielnie, dobrym pomysłem jest udanie się na terapię dla par. Warunkiem uczestnictwa w sesjach terapeutycznych jest zakończenie romansu. Profesjonalny terapeuta nie podejmuje się nigdy prowadzenia terapii par, gdy jedna z osób ma czynny romans. Po zerwaniu nieakceptowanych relacji można przystąpić do procesu terapeutycznego, który pomoże spokojnie i szczerze omówić zaistniałe problemy, poradzić sobie z emocjami.

Nie zawsze nadrzędnym celem terapii par jest pozostanie w związku. Czasami w procesie terapeutycznym para dochodzi do wniosku, że najlepszą decyzją będzie rozstanie. Terapeuta pomaga obu osobom poradzić sobie z tą decyzją, podjąć ją i  przeprowadzić rozwód czy rozstanie pokojowo, bez destrukcyjnych emocji, kłótni i zemsty.

Zdrada to problem, który spędza sen z powiek niejednej kobiecie i niejednemu mężczyźnie. Oczywiście istnieją sposoby, by zmniejszyć jej prawdopodobieństwo. Nie należy jednak "zapobiegać zdradzie" przez chorobliwą zazdrość, zachowania kontrolujące, śledzenie i nadzorowanie partnera czy partnerki. Nie istnieją też żadne sztuczki które sprawią, że partner "nigdy nie spojrzy na inną", lub partnerka "będzie chciała tylko ciebie".

Kluczem i fundamentem w procesie budowania stabilnego związku jest szczerość, rozmowa, bliskość emocjonalna. Warto dyskutować o zdradzie nie tylko wtedy, gdy pojawia się jej podejrzenie. Przede wszystkim, trzeba podjąć ten temat gdy tylko związek stanie się faktem. Warto mówić z partnerem o tym, gdzie leżą nasze granice, co byłoby nie do przyjęcia, co wywołałoby złe emocje. Wzajemny szacunek, wiedza o sobie i zaufanie to jedyny skuteczny sposób zapobiegania zdradzie.