Czas założyć balkonowy warzywnik. Sprawdź, jakie warzywa posadzić na balkonie. Polecam 10 najlepszych roślin

Na balkonie możemy uprawiać nie tylko kwiaty, ale także warzywa. I warto to robić, z co najmniej kilku powodów. Przede wszystkim smak takich warzyw przeważnie różni się od tych kupnych (szczególnie pochodzących z marketów), a jest bardziej zbliżony do tego, co często pamiętamy z dzieciństwa.

Wynika to m.in. z faktu, że ogórki, pomidory, paprykę itp. zrywamy w pełni dojrzałe, tuż przez zjedzeniem. W przypadku warzyw, które trafiają do sprzedaży, to się raczej nie zdarza.
Poza tym mamy wpływ na to, czym nawozimy rośliny i czego używamy do ochrony przed chorobami i szkodnikami, jeśli pojawi się taka konieczność. Dzięki temu nasze warzywa z balkonu mogą być naprawdę ekologiczne.

Nie bez znaczenia jest również fakt, że te rośliny są po prostu ładne i mogą być ozdobą balkonu na równi z kwiatami. Jest jednak kilka zasad, których trzeba przestrzegać, uprawiając warzywa na balkonie. Nie wszystkie też nadają się do tego równie dobrze.

Większość roślin, które można uprawiać na balkonach, lubi słońce i ciepło. Dlatego najbardziej polecane są balkony o wystawie południowej, wschodniej i zachodniej, natomiast niewiele zdziałamy na balkonie wychodzącym na północ.
Ważną i dość oczywistą kwestią jest to, że balkon nie powinien znajdować się przy ruchliwej ulicy, bo wtedy nasze warzywa nie będą miały wiele wspólnego ze zdrowiem i ekologią.

Warzywa na balkonie powinno się sadzić w dużych donicach. Mogą one być pojedyncze, dla poszczególnych roślin, lub możemy zainwestować w większe skrzynie i sadzić warzywa po kilka. Ogólnie na najbardziej wymagające ogórki czy pomidory powinno przypadać co najmniej 5 litrów podłoża na roślinę, pozostałe mogą mieć mniej.
Donice koniecznie muszą mieć odpływ, a na ich dnie powinna znaleźć się warstwa drenażu. Zadbajmy też o podstawki, żeby woda nie ściekała na balkony poniżej.

Bardzo ważną kwestią jest podłoże. Warzywa mają przeważnie spore potrzeby pokarmowe, a pojemność donic jest ograniczona. Dlatego trzeba zadbać o jakość podłoża, które musi być żyzne i przepuszczalne. Obecnie można kupić gotowe podłoża dla warzyw. Alternatywą jest ziemia uniwersalna, którą zmieszamy z kompostem i suszonym obornikiem. Wszystko kupimy w sklepie ogrodniczym, a wiosną i na początku lata – nawet w niektórych supermarketach. Nie obawiajmy się użycia suchego, granulowanego obornika – nie śmierdzi (choć trochę zależy to od marki). Przestrzegajmy dawek zalecanych przez producenta.

Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym w przypadku uprawy warzyw na balkonie jest regularne podlewanie. Te rośliny potrzebują stale wilgotnej ziemi, ale nie może ona być mokra. Warzywa najlepiej podlewać rano, a w razie potrzeby – również wieczorem. Najlepiej, by woda była odstana i letnia (wystarczy napełniać konewkę zaraz po tym, jak skończymy podlewać – do czasu kolejnego nawadniania woda będzie odpowiednia).
Na balkonie najczęściej nie musimy odchwaszczać upraw, choć może się zdarzyć, że jakieś nasiona zostaną przywiane i wykiełkują. Jednak to pojedyncze przypadki.

Jeśli chcemy zbierać dobre plony, musimy zadbać o zasilanie podłoża, szczególnie dla roślin, które rosną i plonują długo (papryka, ogórki, pomidory). Jest całkiem sporo naturalnych i odżywczych nawozów naturalnych, które możemy wykorzystać na balkonie. Podstawowym jest biohumus, wygodny w użytkowaniu (dodaje się go do wody podczas podlewania), ale wybór jest większy. Dowiedz się więcej: jak i czym nawozić warzywa uprawiane na balkonie? Zobacz, jak przygotować lub kupić nawozy ekologiczne.

Można także polecić roztwory z drożdży, które i wzbogacają ziemię, i ograniczają występowanie chorób grzybowych.

Może się zdarzyć, że nasze warzywa padną ofiarą jakichś szkodników lub chorób. Jednak mamy spore szanse, aby się przed tym uchronić. Ponieważ balkonowy „areał” najczęściej nie jest duży, mamy możliwość „przypilnowania” roślin. Starajmy się je regularnie oglądać, czy nie pojawiają się jakieś niepokojące objawy lub na przykład mszyce. Uwaga: Podlewając rośliny, nie moczmy ich liści, bo to sprzyja rozwojowi chorób grzybowych (to szczególnie ważne dla ogórków i pomidorów oraz papryki). Im wcześniej zauważymy szkodniki lub chorobę, tym łatwej będzie je zwalczyć. W zwalczaniu chorób szczególnie pomocne będą wspomniane wyżej preparaty z drożdży, ale także cebuli i czosnku, a na mszyce pomoże też m.in. oprysk octu czy sody.

Warto pamiętać o tym, że wiele warzyw botanicznie jest… owocami. Należą do nich m.in. papryka, ogórki, pomidory, strączki fasoli. Żeby powstały, kwiaty muszą zostać zapylone, a z tym na balkonie bywa problem. Rozwiązaniem jest sadzenie z warzywami kwiatów, które przyciągną owady. Można też samemu zapylić kwiaty, używając miękkiego pędzelka do przeniesienia pyłku. W przypadku ogórków warto rozejrzeć się za tzw. odmianami partenokarpicznymi, które nie potrzebują zapylenia.

Większość warzyw doniczkowych uprawia się z przygotowanych wcześniej rozsad. Od lutego do kwietnia (w zależności od gatunku) wysiewa się ich nasiona w domu (muszą mieć ciepło i jasno), a na balkonie sadzi po 15 maja. Jednak w praktyce gotowe sadzonki można kupić w maju i czerwcu w sklepach ogrodniczych, bywają też na bazarach. To dobre rozwiązanie. Taką roślinę wystarczy przesadzić do przygotowanego podłoża. O tym, które warzywa można posiać bezpośrednio do balkonowej skrzynki, a które uprawia się z rozsady, piszemy przy poszczególnych gatunkach.

W uprawie balkonowej nie sprawdzą się rośliny, które osiągają duże rozmiary, mają długi okres wegetacyjny lub bardzo głębokie korzenie. Ale i tak mamy spory wybór warzyw. Oto 10 takich, które naprawdę warto mieć.

Zaskakująco dobrze w uprawie doniczkowej udaje się fasolka szparagowa. Rośnie ona szybko i szybko zaczyna wydawać smaczne strączki, które w dodatku mogą mieć różne kolory (zielone, ale też żółte i ciemnofioletowe, można pomieszać różne odmiany), co na balkonie wygląda szczególnie atrakcyjnie. Na balkon najlepiej wybierać odmiany karłowe – ich pędy i tak osiągną kilkadziesiąt centymetrów długości i będą potrzebowały kratki, siatki lub sznurków, żeby się piąć. Nasiona fasolki szparagowej możemy siać bezpośrednio do doniczek na balkonach od połowy maja do końca czerwca. Warto przeznaczyć na nią dwie skrzynki – do jednej nasiona posiać jak najwcześniej, do drugiej nieco później, dzięki czemu wydłużymy czas zbiorów.

Na balkonie bez problemu wyrośnie też koperek. Jego świeże pędy będzie można zbierać przez całe lato, jeśli tylko będziemy go sukcesywnie siać (najlepiej przeznaczmy pod niego dwie doniczki i posiejmy w różnych terminach). Nasiona sieje się bezpośrednio do doniczek na balkonie, od połowy kwietnia do połowy sierpnia. Koperek można też posiać w doniczce z pomidorami.

Na balkonach dobrze udają się też ogórki, zarówno gruntowe, jak i sałatkowe. Jednak ich pędy trzeba prowadzić jak pnącza, na podporach (mogą to być sznurki, barierki, kratki). Ogórki szybko rosną i długo plonują. Najlepiej uprawiać je z rozsady. Sadzonki powinny się znaleźć na balkonie od połowy maja do połowy czerwca.

Dowiedz się więcej: Jak uprawiać ogórki na balkonie. Sprawdź, jak je sadzić i czego potrzebują

Ciekawym i mało znanym warzywem, które można uprawiać na balkonie jest cucamelon, czyli ogórek meksykański. Jest on spokrewniony m.in. ogórkami, a także arbuzami i melonami. W smaku przypomina mieszankę wszystkich trzech, natomiast z wyglądu, z zewnątrz – maleńkie arbuzy (ok. 3 cm długości). Ta roślina jest pnączem o dość długich (2-3 m), ale delikatnych pędach, trzeba więc zapewnić podpory. Wymaga ciepła, słońca i żyznej ziemi. Uprawia się ją z rozsady, ale ta jest trudna do kupienia. W tym przypadku trzeba ją przygotować samemu – w kwietniu nasiona siejemy do doniczki w domu, a po połowie maja przesadzamy na balkon.

Papryka to kolejna roślina, która świetnie udaje się na balkonach. Szczególnie dobrze rosną odmiany o małych owocach (typu chili), ale możemy się również pokusić o „pełnowymiarowe” papryki, ostre i słodkie. Te rośliny uprawia się z rozsady, a sadzi na balkonach od połowy maja do ok. połowy czerwca.

Na balkonie warto też mieć pietruszkę naciową, szczególnie smaczne, aromatyczne i dekoracyjne odmiany o kędzierzawych liściach. Taka pietruszka bardzo dobrze rośnie w doniczkach i nie tworzy palowego korzenia. Można są posiać samemu (już w marcu-kwietniu), jednak dość długo musielibyśmy czekać na zbiory. Dlatego lepiej kupić sadzonki. Najczęściej pietruszka na rozsadę posiana jest gęsto, przy przesadzaniu można ją nieco rozdzielić, a rozrośnie się.

Na balkonie najlepiej udają się pomidory koktajlowe. Uprawia się je z rozsad, które sadzi się po połowie maja i na początku czerwca. Pomidory różnią się wielkością roślin, a także kolorami – mogą być żółte, pomarańczowe, niemal czarne oraz oczywiście – czerwone. Wymagają sporo, żyznej ziemi i słońca. Mogą owocować do jesieni.

Na balkonie można uprawiać różne odmiany sałaty liściastej, najlepiej wybierać takie, które nie zawiązują główek (te są bardziej wymagające). Sałatę można siać do balkonowych doniczek już w kwietniu, można ją też uprawiać z rozsady. Zbierzemy ją w maju-czerwcu. Natomiast ważne jest to, żeby sałaty nie siać w czerwcu i lipcu! Posiana w tym czasie przede wszystkim wytworzy pęd kwiatowy i zakwitnie, a nie dostarczy liści. Świeżą sałatą z balkonu będziemy mogli cieszyć się znów wczesną jesienią, bo będzie ją można też posiać lub posadzić w sierpniu. Sałata może rosnąć w lekkim cieniu, wystarcza jej typowa balkonowa skrzynka.

Z balkonu możemy też mieć świeże liście rukoli (rokiety siewnej). Jest ona łatwa w uprawie, wystarczy ją posiać. Woli chłód od upału i rośnie pomimo niskich temperatur, znosi też częściowe zacienienie. Poza tym rośnie szybko – pierwsze listki gotowe do zbioru są już po ok. trzech tygodniach od siewu. Warto jednak pamiętać o tym, żeby rukolę siać w kwietniu lub na początku maja, a potem zrobić przerwę. Ponownie sieje się ją od sierpnia. Posiana w czerwcu i lipcu przede wszystkim zakwitnie, a liści zbierzemy niewiele.

Na balkonie bez trudu uzyskamy też szczypiorek z cebuli. Wystarczy cebule wsadzić częściowo do ziemi (nie powinno zakopywać się całej) i od czasu do czasu podlewać. Po „wyeksploatowaniu” danej cebuli można wymienić ją na nową.

Dowiedz się więcej: Jaka jest różnica między cienkim i grubym szczypiorkiem, dymką i zieloną cebulką

Na balkonie możemy mieć nie tylko liście cebuli, ale też prawdziwy szczypiorek – ten o wąskich liściach. To zupełnie inna roślina, będąca odmianą czosnku (oficjalna nazwa to czosnek szczypiorek). Jego sadzonki najlepiej kupić i przesadzić do doniczki. Liście „cienkiego” szczypiorku odrastają po ścięciu, jest też wieloletni (jednak jeśli chcemy go przezimować, doniczkę będzie trzeba zabezpieczyć przed mrozem). Może rosnąć w słońcu lub półcieniu.