Objawy niedoboru witaminy C widać na skórze. Co jeszcze wskazuje na niski poziom wit. C? Zobacz, jakie ma on konsekwencje i jak go uzupełnić

Witamina C, czyli kwas askorbinowy i jego pochodne, to nie tylko antyoksydant – związek chroniący przed utlenianiem. W organizmie ma szerokie działanie, ponieważ dotyczy ono tłuszczów, białek, węglowodanów i budujących geny kwasów nukleinowych.

Witamina C jest też kluczowa w regeneracji antyoksydantów rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witamina E oraz prowitamina A. Odpowiedni poziom wit. C pomaga więc zachować właściwe stężenie związków chroniących m.in. mózg, naczynia ścian krwionośnych i błony wszystkich komórek w ustroju.

Niezmiernie istotny jest udział witaminy C w syntezie głównego białka budującego skórę, jakim jest kolagen, a także hormonów. Gdy jest jej za mało, wszystkie te funkcje są upośledzone, a skutki zaczynają manifestować się w postaci objawów. Na początkowym etapie można ich nie zauważyć, przypisując problemom inne źródła. Warto wtedy zastanowić się, czy spożywamy odpowiednie ilości wit. C z dietą.

Skutki niedoboru witaminy C to zaburzenie ważnych procesów organizmie, takich jak: regeneracja skóry i tkanki łącznej, przyswajanie żelaza i wapnia, przemiany kwasów tłuszczowych i cholesterolu, ochrona naczyń krwionośnych, obrona przed toksycznymi związkami, stanem zapalnym i patogenami.

Wczesne, a dalej także późniejsze objawy niedoboru witaminy C, mogą obejmować:

• przewlekłe zmęczenie,
• obniżenie nastroju i rozdrażnienie,
• spadek apetytu,
• suchość i szorstkość skóry,
• tzw. gęsia skórka na ciele – rogowacenie okołomieszkowe skóry (keratosis pilaris), które polega na nagromadzeniu naskórka w okolicy porów skóry, obejmuje zwłaszcza ramiona, uda i pośladki,
• szary odcień i matowy wygląd cery, a rozwijać się może już po 3 miesiącach niedostatecznego spożycia witaminy C,
• cienie pod oczami (sińce) w wyniku niedotlenieniem tkanek spowodowanego niskim poziomem żelaza,
• łatwe powstawanie siniaków w związku z pękaniem naczynek krwionośnych,
• czerwone kropki na ciele – tzw. truskawkowe nogi czy regularnie rozmieszczone plamki w innych rejonach skóry mogą być objawem osłabienia i pękania naczyń krwionośnych w mieszkach włosowych,
• osłabione, cienkie i łamliwe paznokcie,
• powstawanie i pogłębianie się bruzd, zmarszczek i linii na twarzy,
• powolne gojenie się ran i nawet drobnych uszkodzeń skóry, a także ich odnawianie się,
• bóle mięśni,
• ból i opuchlizna stawów, przy której może wystąpić też krwawienie i zaczerwienienie,
• osłabienie kości, które zwiększa ryzyko złamania i sprzyja rozwojowi osteoporozy,
• krwawienie dziąseł, ich opuchlizna i ból,
• częstsze zakażenia, w tym oddechowe,
• chroniczny stan zapalny, który sprzyja m.in. odkładaniu płytki miażdżycowej i zaburzeniom krążenia krwi,
• niewyjaśniony przyrost masy ciała,
• zwiększenie ilości tłuszczu brzusznego, nawet u osób z prawidłowym BMI,
• paznokcie łyżeczkowate (z wklęsłą płytką) i zmiany w ich obrębie w postaci czerwonych kropek lub linii, co wynika z anemii,
• zniekształcenie struktury włosów, które zaczynają mieć nietypowy skręt i mogą przypominać korkociąg, z powodu uszkodzenia łatwo się łamią i wypadają,
• problemy wynikające z niedokrwistości, takie jak m.in. bladość skóry, szybkie męczenie się i zadyszka podczas wysiłku.

Witaminę C należy spożywać każdego dnia z jedzeniem. Głównym jej źródłem są owoce, zwłaszcza kwaśne, choć nie tylko cytryna i inne cytrusy, kiwi czy ananas. Jeszcze więcej tego składnika zawierają owoce jagodowe, a prym wiodą czarne oraz inne porzeczki. W sezonie (i poza nim, w postaci mrożonek) warto sięgać także po truskawki, maliny.

Czytaj także: Herbata ze świerku na przeziębienie i kaszel. Wykorzystaj igły ze świątecznej choinki. Jak przygotować herbatę świerkową? Wypróbuj przepis

W drugiej kolejności witaminę C zapewniają w diecie to niektóre warzywa, szczególnie papryka, natka pietruszki czy inne zioła oraz zielone liście i kwiaty (jest nim np. brokuł). Jeżeli produkty te występują w menu sporadycznie, może to być przyczyną rozwijania się objawów niedostatku witaminy C w organizmie.

Ponieważ witamina C jest wrażliwa na utlenianie pod wpływem czynników zewnętrznych, bogate w nią produkty trzeba jeść na surowo, ze skórką (pod nią jest najwięcej cennych związków), pokrojone dopiero przed jedzeniem i najlepiej za pomocą noża, który nie jest wykonany ze stali, tylko z materiału ceramicznego. To sprawi, że jej straty wit. C będą najmniejsze.

Warto przy tym sięgać po spożywcze źródła witaminy C, bo w ten sposób nie można jej przedawkować, a działanie tego składnika wzmacnia szereg innych, zbawiennych dla zdrowia przeciwutleniaczy. Dopiero, gdy jej braki są duże, a czasu mało, można sięgnąć po suplement diety, jednak zawierający mniej niż tysiąc miligramów tego składnika. Nadmierne spożycie szkodzi nerkom i może prowadzić do rozwoju kamicy nerkowej. Objawy przedawkowania witaminy C, możliwego już przy dwukrotnie większych dawkach, dotyczą natomiast układu pokarmowego i obejmują m.in. zgagę, mdłości, wymioty, wzdęcia, bóle brzucha i biegunkę.

Większe dawki witaminy C nie oznaczają jej większego wchłaniania w organizmie – wręcz przeciwnie! Gdy spożywamy 30-180 mg wit. C na dobę, przyswajamy 70-90 proc. tej ilości. Gdy jednak przekracza ona 1000 mg, połowa jest wypłukiwana z moczem!

Jako witamina związana z odtruwaniem organizmu i redukcją stanu zapalnego, kwas askorbinowy jest zużywany w organizmie w zwiększonych ilościach pod wpływem różnych czynników. Jest nim na pewno palenie tytoniu, przy którym zalecana dzienna dawka 60-90 mg dla osób dorosłych (zależnie od wieku i płci) powinna zostać zwiększona o 35 mg.

Zwiększone zapotrzebowanie na wit. C dotyczy nie tylko czynnych, ale też biernych palaczy, jak również osób nadużywających alkoholu, sięgających po narkotyki, a także narażonych na ekstremalny wysiłek fizyczny czy niską temperaturę.

Niedobory witaminy C mogą też towarzyszyć stanom organizmu i schorzeniom, jak również leczeniu farmakologicznemu. Narażone na niego są osoby starsze, z chorobami jelit, zespołem złego wchłaniania, nowotworem czy z niewydolnością nerek. Poziom witaminy C w organizmie można sprawdzić za pomocą badania krwi, które nie jest refundowane przez NFZ, a jego cena w prywatnej placówce wynosi 150-200 zł.

CZY WIESZ, CO MA WIĘCEJ WITAMINY C NIŻ INNE PRODUKTY? SPRAWDŹ TO W NASZYM QUIZIE!