Precz z przemocą ze względu na płeć! Tak pomagają Ewa Chodakowska i organizacje pozarządowe

Na czym polega 16 Dni Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć?
Przełom listopada i grudnia to okres międzynarodowej kampanii społecznej, 16 Dni Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć. Od 25 listopada, kiedy to wypada Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet do 10 grudnia, kiedy obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, w Polsce i na świecie trwa akcja edukowania społeczeństwa na temat przemocy domowej.

Z okazji 16 Dni Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć organizacje kobiece z całego świata realizują kampanie społeczne i edukacyjne. Poprzez swoje działania starają się uwrażliwić społeczeństwo, jak i osoby żyjące w przemocowych relacjach, na różne aspekty i przejawy przemocy ze względu na płeć. Kalendarz wydarzeń odbywających się w ramach inicjatywy można znaleźć pod adresem kampania16dni.pl.

W akcję 16 Dni Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć zaangażowała się m.in. Ewa Chodakowska. Blogerka zamieściła na swoim profilu na Instagramie czarno-białe zdjęcie z wyciągniętą do przodu dłonią, na której widnieje napis „Stop”. Jak pisze influencerka:

„(...) Kobiety stanowią 90% dorosłych ofiar przemocy w rodzinie, ale nie otrzymują kompleksowej pomocy – ich zeznania bywają podważane, a otoczenie często usprawiedliwia sprawcę.

(...) Źródłem przemocy jest akceptacja dla hierarchicznej struktury społeczeństwa – w ramach tej struktury funkcjonują osoby, które wierzą, że mają prawo stosować przemoc wobec pozostałych członków swojej rodziny, czyli wykorzystują pozycję władzy.

Najbardziej powszechną formą przemocy wobec kobiet w Polsce jest przemoc w rodzinie.

Przemoc wobec kobiet jest przejawem nierównych stosunków władzy między kobietami a mężczyznami na przestrzeni wieków, które doprowadziły do dominacji mężczyzn nad kobietami i dyskryminacji kobiet, a także uniemożliwiły pełen rozwój kobiet.

Uwaga: przemoc w rodzinie to sytuacja, w której występuje sprawca i ofiara; to nie konflikt, spór czy kłótnia dwóch równych sobie stron.

Za stosowaną przemoc odpowiada wyłącznie sprawca‼️”

4 osoby szukające pomocy Niebieskiej Linii na 5 stanowią kobiety
Przemocowych zachowań przeważnie doświadczają kobiety – podkreślają przedstawiciele Niebieskiej Linii, na którą mogą zgłaszać się ofiary przemocy domowej z całej Polski. W 2020 r. 78% osób dzwoniących na Niebieską Linię stanowiły kobiety, ale warto zaznaczyć, że pomocy szukało także wielu mężczyzn.

W pandemii zjawisko przemocy domowej nasiliło się. Od pięciu lat rośnie liczba rozmów przeprowadzanych z konsultantami Niebieskiej Linii, a w 2020 r. telefonów było rekordowo dużo. W 2016 r. miało miejsce 10 844 konsultacji z pracownikami Niebieskiej Linii. Tymczasem w 2020 r. liczba dzwoniących była już dwukrotnie wyższa – odbyto wówczas 23 857 rozmów.

Kobiety często czują się zniechęcone do składania zeznań
Warto pamiętać, że ofiar przemocy domowej jest dużo więcej, ale nie zawsze zgłaszają one czyny popełniane przez ich oprawców, przeważnie bliskie im osoby. Wynika to z poczucia wstydu, bezsilności, ale i z obawy o utratę środków do życia czy los dzieci.

Dodatkową barierę stanowi sposób traktowania ofiar przemocy na policji. Kobiety, które się tam zgłaszają, często rezygnują ze składania zeznań ze względu na skomplikowane procedury, konieczność zrobienia obdukcji i przekraczanie ich strefy komfortu przez funkcjonariuszy.

– Byłam na policji, aby zgłosić pobicie. Policjant nie przyjął ode mnie zeznania. Czułam się ogromnie skrępowana i zawstydzona, kiedy pytał mnie o szczegóły zdarzenia w obecności innych petentów. Nie zadbał o jakikolwiek komfort rozmowy. Poinstruował jedynie, że aby zgłosić pobicie, muszę mieć kartę informacyjną ze szpitala, gdyż sprawa dotyczy obrażeń ciała, które utrzymują się krócej niż tydzień i dopiero z nią mogę założyć sprawę cywilną, jeśli chcę coś wyegzekwować – mówi Stronie Kobiet Edyta, która została pobita przez swojego partnera kilka miesięcy po tym, jak przeprowadziła się do niego z innego miasta. – Najgorsze było to, że w korytarzu stali inni ludzie, a funkcjonariusz pytał przez mikrofon, czy biła mnie jedna osoba czy więcej. Strasznie mi było wstyd. Nie chcę iść do szpitala, ponieważ to dla mnie dodatkowy stres. Nie mam teraz do tego kompletnie głowy. Żałuję tylko, że nie uchronię następnych kobiet, które z dużym prawdopodobieństwem może spotkać to samo – dodaje nasza rozmówczyni.

Edyta poszła na policję po drugim pobiciu. W żadnej innej relacji nie miała wcześniej do czynienia z przemocą domową. Za pierwszym razem impulsywną reakcję partner usprawiedliwił nadmiarem alkoholu. Usłyszała zapewnienia, że takie zachowanie nigdy więcej się nie powtórzy. Za drugim razem podjęła jednak bardzo trudną decyzję. Odeszła od chłopaka i wróciła do rodzinnej miejscowości, chociaż rozwiązanie to wiązało się dla niej z utratą pracy.

Dlaczego tak ważna jest Konwencja stambulska?
W działania w ramach 16 Dni Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć włączyło się m.in. Centrum Praw Kobiet, które w ramach inicjatywy zapowiedziało działania edukacyjne, związane z Konwencją stambulską, czyli Konwencją o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, opracowaną przez Radę Europy. Chociaż prezydent Bronisław Komorowski ratyfikował Konwencję 13 kwietnia 2015 roku, to w świetle wydarzeń z ostatnich lat wiele organizacji kobiecych i związanych z prawami człowieka obawia się wypowiedzenia jej przez Polskę. Centrum Praw Kobiet ostrzega, że taki scenariusz może mieć bardzo poważne konsekwencje dla Polek. Wśród nich CPK wymienia:

• brak potrzebnej zmiany definicji gwałtu (tak, aby każdy stosunek bez zgody był uważany za gwałt),
• rezygnację z wprowadzenia pojęcia przemocy ekonomicznej do prawa zgodnie z wymogami Konwencji,
• niewypracowanie i brak procedur szacowania ryzyka i postępowania, kiedy istnieje zagrożenie zabójstwem lub poważnym uszkodzeniem ciała,
• brak sieci ośrodków interwencyjnych dla ofiar gwałtu,
• brak możliwości rozbudowy sieci specjalistycznych schronisk dla kobiet i ich dzieci doświadczających przemocy domowej,
• brak szkoleń dla służb dotyczące postępowania z ofiarami przemoc,
• niemożność rozszerzenia przepisów o natychmiastowej izolacji sprawcy przemocy o zakaz kontaktu,
• brak powiązania przemocy z nierównym statusem kobiet i mężczyzn,
• bierność w zapobieganiu przemocy.

W ramach 16 Dni Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć Centrum Praw Kobiet zrealizowało kampanię Przemoc To Nie Tradycja. Zorganizowało też spotkanie z przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce, poświęcone przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet oraz uroczyste rozstrzygnięcie XII edycji konkursu o Wyróżnienie Białej Wstążki. Ponadto przygotowało kampanię informacyjną dotyczącą Konwencji stambulskiej w mediach społecznościowych.

– Tradycja to ważna część tożsamości społeczeństwa. Nie można jednak podchodzić do niej bezkrytycznie. Tradycja oparta na nierówności społecznej i dyskryminacji nie zasługuje na bycie kultywowaną i przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Dlatego w tym roku Centrum Praw Kobiet wykorzystując estetykę i elementy kultury ludowej stawia wyraźną granicę: tradycja – tak, przemoc – nie. Bo strukturalna dyskryminacja kobiet, która wciąż pozostaje faktem, nie może być kontynuowana ani uważana za część kultury. Chcemy, aby nową tradycją stała się równość płci, partnerstwo i życie wolne od przemocy – mówi cytowana w komunikacie prasowym Urszula Nowakowska, prezeska Fundacji Centrum Praw Kobiet.

1 grudnia Fundacja Itaka wznowiła działanie bezpłatnej infolinii dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym. Wsparcie udzielane jest bezpłatnie, całodobowo i przez 7 dni w tygodniu.

10 grudnia 2021 r. powstały także: nowa infolinia i czat dla osób doświadczających przemocy domowej, świadków takich zachowań oraz ludzi chcących przestać stosować przemoc. Linia Pomocy Sexed.pl to nowe miejsce, do którego można zgłosić się po radę.

Gdzie szukać pomocy – telefony zaufania i kontakty dla ofiar przemocy
Osoby, które doświadczają przemocy domowej, mogą skorzystać z bezpłatnych konsultacji Niebieskiej Linii, Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy Domowej (porady udzielane są wyłącznie telefonicznie, mailowo lub listownie) i Linii Pomocy Sexed.pl, która oferuje także kontakt na czacie.

Linia Pomocy Sexed.pl (czynna od poniedziałku do piątku w godz. 16.00– 20.00):
tel. 720 720 020
Czat Sexed.pl: Sexed.pl

Niebieska Linia:
tel. 800 120 002,
mail: niebieskalinia@niebieskalinia.info,
adres korespondencyjny: Al. Jerozolimskie 155 02-326 Warszawa.

Centrum Wsparcia dla Osób w kryzysie psychicznym
Linia zapewnia całodobowe, bezpłatne wsparcie dla osób doświadczających kryzysu psychicznego. Dyżury pełnią psychologowie Fudnacji Itaka.
tel. 800 702 222

Centrum Praw Kobiet:
Całodobowy, ogólnopolski telefon interwencyjny:
tel. 600 070 717

Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia (schronienie dla kobiet i dzieci) w Warszawie:
tel. 600 070 717

Krakowski Ośrodek Siostrzeństwa (schronienie dla kobiet i dzieci) w Krakowie:
tel. 780 079 988

Porady mailowe:
prawne: porady.prawne@cpk.org.pl
psychologiczne: porady.psychologiczne@cpk.org.pl
socjalne: pomoc@cpk.org.pl

Kontakty do biur Centrum Praw Kobiet:
Warszawa
Godziny pracy sekretariatu: poniedziałek i piątek 9.00-17.00, wtorek, środa i czwartek 9.00-19.50
tel. 509 790 232
e-mail: sekretariat@cpk.org.pl

Gdańsk
Godziny pracy sekretariatu: od poniedziałku do piątku 10.00-18.00
tel. 604 590 117
e-mail: cpk_gdansk@cpk.org.pl

Kraków
Godziny pracy sekretariatu: od poniedziałku do piątku 10.00-18.00
tel. 780 079 988
e-mail: cpk_krakow@cpk.org.pl

Łódź
Godziny pracy sekretariatu: od poniedziałku do piątku 9.00-17.00
tel. (42) 633 34 11 / 736 608 493
e-mail: cpk_lodz@cpk.org.pl

Poznań
Godziny pracy sekretariatu: poniedziałek – piątek: 10.00-18.00
tel. 511 660 128
e-mail: cpk_poznan@cpk.org.pl

Toruń
Godziny pracy sekretariatu: poniedziałek – czwartek 10.00-18.00 oraz piątek 10.00-14.00
tel. 511 405 702
e-mail: cpk_torun@cpk.org.pl

Wrocław
Godziny pracy sekretariatu: od poniedziałku do czwartku w godzinach od 10.00 do 18.00 oraz w piątek w godzinach od 10.00 do 14.00
tel. (71) 358 08 74
e-mail: cpk_wroclaw@cpk.org.pl

Żyrardów
tel.. 882-512-900
e-mail: cpk_zyrardow@cpk.org.pl

Pomoc Psychologiczna udzielana przez Centrum Zdrowia Psychicznego: czp.org.pl w zakładce „Pomoc”.

Osoby potrzebujące pomocy psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry mogą zgłosić się na konsultacje ze specjalistami, udzielane bezpłatnie w ramach pilotażowego programu Centrum Zdrowia Psychicznego. W ramach projektu CPZ mają miejsce spotkania ze specjalistami w punktach koordynacyjno-zgłoszeniowych na terenie Polski. Mapa miejsc, w których świadczona jest pomoc, znajduje się na stronie czp.org.pl w zakładce „Pomoc”. Warto także zapisać się na wizytę u psychologa lub psychiatry w placówce NFZ lub w prywatnej przychodni.