Sposoby na bezsenność – jakie są objawy i przyczyny bezsenności?

Bezsenność jest to stan wynikający z zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego, polegający na trudnościach w zasypianiu, zbyt wczesnym budzeniu się czy niedostatecznej jakości snu. Lekarze są zgodni, że bezsenność jest poważną chorobą utrudniającą wejście w naturalny stan fizjologiczny, przez co może skutkować w ekstremalnych przypadkach wyczerpaniem organizmu.

Bezsenność, czyli problemy ze snem

Obecnie jak pokazują badania, problem bezsenności dotyczy nawet do 30% ludności na świecie, a w ciągu roku na złą jakość snu, brak ciągłości snu czy trudności z zaśnięciem skarży się około 20% populacji. Zazwyczaj przy objawach bezsenności występuje więcej niż jeden i są one uzależnione od wieku ze względu na możliwe rozwinięte już schorzenia somatyczne, uzależnienie od alkoholu czy silnych leków. Zaburzenia snu nie są niestety obce także w Polsce - szacuje się, że bezsenność dotyczy ponad 30% polskiego społeczeństwa, zwłaszcza osób po 65 roku życia. Według międzynarodowego systemu nozologicznego ICD-10 bezsenność można stwierdzić, jeżeli problemy ze snem zachodzą od trzech dni lub więcej nocy w ciągu tygodnia licząc od pełnego miesiąca.

Somnologia będącą dziedziną zajmującą się fizjologią snu wymienia dwa rodzaje bezsenności:

• przygodną,
• przewlekłą. 

Bezsenność przygodna to również tzw. krótkotrwała bezsenność, która jest najłagodniejszą formą choroby związanej z zaburzeniami snu trwającą krócej niż 4 tygodnie. Szybki przebieg jest podyktowany nieco innymi przyczynami niż w porównaniu do bezsenności przewlekłej, ponieważ zaburzenia są spowodowane najczęściej obecnymi problemami, czy przeżyciami. Wśród najczęstszych przyczyn jest wymieniana praca zmianowa, śmierć bliskiej osoby czy nagły stres.

Drugim znacznie poważniejszym rodzajem zaburzeń snu jest bezsenność przewlekła charakteryzująca się zaburzeniami snu trwającymi powyżej 4 tygodni. Ta forma bezsenności jest wywoływana poważniejszymi długofalowymi przyczynami takich jak depresja, stany lękowe, uzależnienie od alkoholu czy chorobami somatycznymi.

Jakie są objawy bezsenności?

Osoby skarżące się na bezsenność mają następujące objawy:

• trudność w zasypianiu,
• trudność w utrzymaniu snu,
• zbyt wczesne budzenie się.

Warto także zwrócić uwagę na symptomy towarzyszące:

• ból głowy,
• niemożność zaśnięcia pomimo uczucia zmęczenia,
• płytkość snu,
• ciągłe zmęczenie,
• rozdrażnienie,
• rozkojarzenie.

Omawiając oznaki bezsenności, warto zwrócić uwagę, że pozornie te niegroźne tj. zmęczenie czy rozdrażnienie mogą negatywnie wpłynąć na podejmowane decyzje, zaburzoną ocenę rzeczywiści, które w rezultacie mogą powodować kolejne daleko idące objawy tj. zaburzenia odżywiania, ataki paniki, bóle w klatce piersiowej, biegunki czy problemy z pamięcią. Tak mocno idące symptomy osoby z zaburzeniami snu w rezultacie mogą skutecznie utrudniać funkcjonowanie w codziennym życiu, stwarzać nie tylko niebezpieczne sytuacje tj. wypadki podczas prowadzenia pojazdów mechanicznych, ale i w szerszej perspektywie może doprowadzić do depresji i wyniszczenia organizmu.

Jakie są przyczyny bezsenności?

O tym, jak złożoną chorobą jest bezsenność, pokazują nie tylko objawy, ale również przyczyny. Identyfikując czynniki powodujące powstanie zaburzeń snu, należy wyróżnić dwa rodzaje:

• wewnętrzne,
• zewnętrzne. 

Przyczyny wewnętrzne mają bezpośredni związek ze stanem zarówno fizycznym, jak i psychicznym organizmu, który mogą przyczynić się do powstania i pogłębienia zaburzenia snu. Wśród przyczyn zaliczymy zarówno te mogące nie stanowić problemu w wyleczeniu jak złą dietę, brak aktywności fizycznej, nieregularny tryb życia, jak i poważne o podłożu psychicznym tj. depresja, stany lękowe czy zaburzenia somatyczne. 

Drugą grupę stanowią przyczyny wynikające ze środowiska zewnętrznego, niezależne od nas, do których zaliczamy problemy występujące w życiu negatywnie i gwałtownie oddziaływające na funkcjonowanie organizmu. Jednak w odróżnieniu od przyczyn wewnętrznych, te w zależności od długości występowania problemu lub umiejętności jego eliminacji, pozwalają zazwyczaj na szybkie wyjście z zaburzeń snu. 

Identyfikacja przyczyn bezsenności wewnętrznych lub zewnętrznych u pacjenta jest kluczowym aspektem w jej leczeniu.

Jednak lekarze nie są zgodni w kwestii, kiedy należy interweniować w przypadku wystąpienia choroby. W związku z tym przyjęło się, że leczenie bezsenności jest konieczne, gdy objawy uniemożliwiają funkcjonowanie w codziennym życiu.

Czy bezsenność jest uleczalna?

Bezsenność jest chorobą jak najbardziej uleczalną, jednak należy pamiętać, że są możliwe jej nawroty. Proces leczenia bezsenności skupia się na dwóch formach leczenia tj. psychologicznym polegającym na eliminacji przyczyny powodującej zaburzenia snu, a także farmakologicznym.  Jednak zanim zostanie określony proces leczenia przez specjalistę, warto odwiedzić lekarza pierwszego kontaktu, który może pomóc w przypadku krótkotrwałych problemów ze snem w wyniku m.in. problemów rodzinnych.

W przypadku zdiagnozowania poważniejszych objawów lekarz kieruje pacjenta do Poradni Leczenia Zaburzeń Snu. Po zdiagnozowaniu typu bezsenności na podstawie przeprowadzonego wywiadu specjalista pomaga pacjentowi wyeliminować potencjalne przyczyny bezsenności rozmową lub proponując pomoc psychologa, a także przepisuje odpowiednio dobre leki. To, jakie zostaną przepisane lekarstwa, zależy przede wszystkim od objawów oraz potrzeb pacjenta. Obecnie w procesie leczenia najpowszechniejszymi lekami są te o charakterze nasennym, mające na celu uspokoić ciało, a także przywrócić osobie chorej równowagę psychiczną.  

Dlaczego nie mogę zasnąć?