Zaburzenia widzenia u dzieci w wieku szkolnym nie są rzadkością i mogą mieć wpływ na ich naukę. Zobacz, jak zadbać o wzrok najmłodszych

Wrzesień to czas powrotów do szkoły. Rodzice chcą przygotować swoje dzieci jak najlepiej do roku szkolnego – kompletują wyprawkę, szukają zajęć dodatkowych, dbają o zbilansowaną dietę i reorganizują życie rodzinne. A to wszystko po to, aby ich pociecha odnosiła sukcesy w nauce. Warto jednak pamiętać o jeszcze jednym bardzo ważnym elemencie. To dobry wzrok, który jest niezbędny, by dziecko czuło się w szkole komfortowo i mogło w pełni wykorzystać swój potencjał.

80 proc. informacji z otaczającej nas rzeczywistości dociera przez wzrok. W przypadku dzieci jest to szczególnie ważne, ponieważ to właśnie dzięki obserwacji uczą się, poznają świat i nawiązują relacje z rówieśnikami. Dlatego dobrze funkcjonujący wzrok ma istotny wpływ na umiejętności pisania, czytania, naukę matematyki czy sprawność ręki. Jeśli dziecko ma jakiekolwiek zaburzenia widzenia, będzie to oddziaływało na jego nieprawidłowe funkcjonowanie i rozwój.

Do zaburzeń widzenia u dzieci z pewnością przyczyniają się takie czynności, jak: praca wzrokowa z bliży – czytanie, pisanie i korzystanie z urządzeń cyfrowych. Badania pokazują, że prawie połowa (47 proc.) dzieci w wieku od 3 do 15 lat ma zdiagnozowaną wadę wzroku. Najczęściej (62 proc.) jest to krótkowzroczność. Dlatego każdy rodzic powinien zadbać, aby dziecko rozpoczynające naukę w szkole poszło do okulisty. Z pewnością lekarz rodzinny wystawi skierowanie do takiego specjalisty.

Zaburzenia widzenia u dzieci w wieku szkolnym nie są rzadkością, a po okresie nauki zdalnej są niestety diagnozowane coraz częściej i u coraz młodszych dzieci. Maluchy w wieku przedszkolnym czy wczesnoszkolnym mogą nie mieć świadomości, że ich wzrok szwankuje i mogą nie zgłaszać rodzicom żadnych problemów. Po prostu nie mają punktu odniesienia i nie wiedzą, że można widzieć lepiej.

– Wzrok to podstawowy zmysł, szczególnie ważny, kiedy zadaniem dziecka jest uczenie się. Nieskorygowana i niekontrolowana krótkowzroczność, poza zwiększonym ryzykiem wystąpienia poważnych chorób oczu w przyszłości, może także ograniczać potencjał naszego dziecka w mniej oczywisty sposób. Nieostre widzenie powoduje, że dziecko mruży oczy, zmuszając mięśnie oczu do większego wysiłku, co może powodować zmęczenie, rozdrażnienie, ból głowy i problemy z koncentracją. Skutkiem mogą być problemy z nauką, niechęć do uprawiania sportów, obniżenie nastroju i pogorszenie jakości kontaktu z rówieśnikami. Zdrowie oczu dziecka i wyraźne widzenie jest naprawdę nie do przecenienia – mówi Sylwia Kijewska, optometrystka, ekspert Hoya Lens Poland.

Badania przeprowadzone wśród nastolatków udowodniły, że w porównaniu z dobrze widzącymi rówieśnikami, osoby z zaburzeniami narządu wzroku, takimi jak krótkowzroczność, miały niższą samoocenę, gorsze wyniki w nauce i były mniej zadowolone ze swojego życia. Zdiagnozowana wada i korekcja wpłynęła na polepszenie wyników nauczania, co miało istotny wpływ również na stopnie w szkole.

Zdarza się, że dzieci i nastolatkowie, w obawie przed wizytą u specjalisty i noszeniem okularów korekcyjnych, nie zgłaszaja rodzicom swoich dolegliwości. W przypadku maluchów mogą one być nieświadome posiadanych problemów. Dlatego to na opiekunach spoczywa obowiązek monitorowania wzroku dziecka. Badanie u okulisty lub optomeryty powinno odbywać się regularnie, przynajmniej raz w roku (częściej natomiast, jeśli dziecko ma zdiagnozowaną wadę) tak, aby można było pomóc dzieciom w jak najwcześniejszym stadium rozwoju wady.

– Mrużenie oczu przy spoglądaniu w dal, przybliżanie się do ekranu komputera lub telewizora, łzawienie i pocieranie oczu czy bóle głowy to sygnały, na które należy zwrócić szczególną uwagę. Nie powinniśmy też ignorować problemów z pisaniem lub czytaniem na wstępnym etapie nauki dziecka. Frustracja i niepowodzenia w szkole mogą bowiem wynikać nie z lenistwa czy rozkojarzenia dziecka, lecz być efektem postępującej u niego krótkowzroczności – dodaje Sylwia Kijewska.

Podczas pierwszego badania wzroku okulistya sprawdzi stan zdrowia oczu i zweryfikuje ewentualną wadę. Kontrolę może także przeprowadzić optomerysta, który w czasie wizyty dokona analizy ostrości widzenia, wykona niezbędne badania sprawności wzroku, a w razie potrzeby skieruje młodego pacjenta na badania okulistyczne. Podczas wizyty specjalista przeprowadzi komputerowe badanie oczu, kontrolę refrakcji oraz widzenia obuocznego. Taka wizyta jest dla dziecka bezbolesna i oprócz przeprowadzonego badania komputerowego, weryfikowane są również różnego rodzaju funkcje wzrokowe.

Jeśli krótkowzroczność, dalekowzroczność lub astygmatyzm występuje u jednego z rodziców, istnieje spore ryzyko, że dziecko odziedziczy wadę. Dlatego nie warto unikać konsultacji związanych ze wzrokiem nawet u najmłodszych.

Profilaktyka, jak w każdej dziedzinie medycyny, jest najważniejsza. O wiele łatwiej jest zapobiegać pewnym chorobom i schorzeniom niż je leczyć. Tak jest również w przypadku zaburzeń widzenia. Warto również utrwalić dzieciom dobre nawyki. Szczególnie zwróćmy uwagę na czas, który dzieci spędzają na pracy wzrokowej w bliży, takiej jak czytanie, odrabianie prac domowych lub siedzenie przed komputerem. Oczywiście, bardzo trudno będzie o to zadbać, kiedy dziecko jest w szkole, ale w domu warto wprowadzić zasadę 20-20-20. Polega ona robieniu przerw podczas czytania, pisania czy korzystania z urządzeń cyfrowych. Dlatego co 20 minut przez 20 sekund należy rozluźniać wzrok, patrząc na odległość 20 stóp, czyli 5-6 metrów. Po szkole, jak tylko się da, warto ograniczyć dziecku kontakt z ekranem komputera czy telefonem na rzecz aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Bardzo ważna jest też kwestia odpowiedniej odległości oczu od ekranu urządzenia elektronicznego.

Niestety, zarówno praca w bardzo bliskich odległościach, jak i niewielki rozmiar ekranu skłaniają do przybliżania urządzenia do oczu, a to może doprowadzać do wzrostu wady wzroku z jednej strony i wystąpienia zaburzeń widzenia obuocznego z drugiej. Warto również zadbać o miejsce do nauki i dostosować fotel do biurka tak, aby podczas odrabiania lekcji przez dziecko lub zajęć online oczy ucznia znajdowały się na wysokości górnej krawędzi monitora.

Równie istotne jest też dobre oświetlenie miejsca pracy dziecka - jego natężenie oraz barwa. Pamiętajmy, że korzystne dla oczu dziecka będzie naturalne światło dzienne. Nie wystarczy postawić biurka przy oknie, trzeba również zachęcić najmłodszych do spędzania jak największej ilości czasu na świeżym powietrzu.

Na początek roku szkolnego przygotowaliśmy poradnik dla rodziców. Przez cały wrzesień publikować będziemy materiały, które przybliżą najważniejsze tematy, o których rozmawiają rodzice. Znajdziecie głosy ekspertów, komentarze pedagogów i badania na temat szkoły, zajęć pozalekcyjnych, komunikacji na linii dziecko - rodzic - szkoła. Zapraszamy!