Zapisz dziecko na bezpłatne leczenie uzależnienia od smartfona. Ekspertka wyjaśnia, po czym rozpoznać problem

Ministerstwo Zdrowia dostrzegło narastający problem uzależnienia dzieci od smartfonów , które wraz z Narodowym Funduszem Zdrowia uruchomiło pilotażowy program, mający na celu walkę z tym uzależnieniem. W ramach pilotażu rodzice mogą wysłać dziecko na NFZ do jednej z 10 placówek terapeutycznych w różnych miastach Polski. Pilotażowy program rozpoczął się 23 grudnia 2021 roku, a zakończy się 23 czerwca 2022 roku.

W grudniu ur. pomoc dzieciom i młodzieży uzależnionej od smartfonów zaczęła świadczyć warszawska poradnia przy ul. Madalińskiego 13 w Warszawie. Wsparcie można także otrzymać w ośrodku ETAP z Białegostoku. Ze strony pacjent.gov.pl można dowiedzieć się, że do inicjatywy dołączy także 8 innych placówek przyjmujących na NFZ w różnych częściach Polski.

Bezpłatną terapię e-uzależnień oferują lub będą oferować:

• Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Mokotów,
• ETAP Ośrodek Profilaktyki i Terapii dla Młodzieży i Dorosłych w Białymstoku,
• Centrum Medyczne MULTIMED Tadeusz Jucyk Spółka Jawna w Koninie,
• Centrum Neuropsychiatrii „Neuromed” Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej we Wrocławiu,
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Profilaktyczno-Społeczna „NZOZ PPS” w Szczecinie,
• Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii Oddział Terenowy w Zielonej Górze,
• Stowarzyszenie MONAR Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień w Jeleniej Górze,
• Stowarzyszenie MONAR w Warszawie, w którego strukturze funkcjonuje Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii w Łodzi,
• Śląska Fundacja Błękitny Krzyż w Bielsku-Białej,
• Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Toruniu.

Terapia oferowana w ramach pilotażowego programu skierowana jest do: dzieci, które nie rozpoczęły jeszcze nauki w szkole, do dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, uczęszczających do podstawówki lub szkoły ponadpodstawowej, a także do rodziców. Takie podejście umożliwia otrzymanie kompleksowej pomocy przez wszystkich domowników.

Ze strony pacjent.gov.pl wynika, że leczenie obejmuje takie formy wsparcia, jak:

• porada lekarska diagnostyczna,
• porada lekarska terapeutyczna,
• porada lekarska,
• porada psychologiczna-diagnostyczna,
• porada psychologiczna,
• sesja psychoterapii indywidualnej,
• sesja psychoterapii rodzinnej,
• sesja psychoterapii grupowej,
• sesja psychoedukacyjna.

Aby dziecko mogło skorzystać z leczenia, należy zgłosić się bezpośrednio do placówki realizującej program. Co ważne, rodzic nie potrzebuje skierowania od lekarza. Pierwsza porada lub wizyta może odbyć się już w ciągu 7 dni roboczych od zgłoszenia – informuje Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia. Trzeba jednak liczyć się z tym, że leczenie dziecka wymaga czasu i może przekroczyć okres 12 tygodni – napisano na pacjent.gov.pl.

Rodzice, których dzieci nie zakwalifikują się do programu, mogą szukać pomocy u prywatnego psychologa dziecięcego. Warto także zasięgnąć opinii szkolnego psychologa lub pedagoga.

W pandemii wzrosło uzależnienie dzieci od smartfonów – alarmuje ekspertka z Centrum Terapii Dialog. Ograniczony kontakt z rówieśnikami, nauka zdalna oraz utrudniony dostęp do różnych form aktywności fizycznej sprawiły, że młodzi ludzie częściej niż dotychczas zaczęli szukać rozrywki w internecie.

– Zjawisko uzależnienia od internetu i urządzeń mobilnych w tym momencie jest bardzo nasilone. Obserwujemy głównie uzależnienie od telefonów, w których możemy teraz zrobić dosłownie wszystko. Taki trend zauważyliśmy w naszych gabinetach – mówi Stronie Kobiet Magdalena Kieraga, psycholog i psychoterapeuta dzieci i młodzieży z Centrum Terapii Dialog. – Rodzice bardzo często zgłaszają się do nas z poczuciem, że uzależnienie ich dzieci od telefonów jest dużo większe niż w momencie, gdy uczniowie wychodzili na dwór i do szkoły, a także prowadzili normalne „pozaszkolne” i „pozadomowe” życie – dodaje ekspertka.

Rozpoznanie uzależnienia od smartfona i internetu nie sprawia rodzicom tyle kłopotu, co zauważenie innych uzależnień. Przede wszystkim niepokojący może być czas, jaki dziecko spędza ze smartfonem w ręku. Jednak najbardziej alarmujące powinno być zachowanie dziecka, które straci dostęp do urządzenia mobilnego.

– Z mojej praktyki wynika, że rodzice bardzo szybko rozpoznają u swoich dzieci uzależnienie od urządzeń mobilnych. Jego głównym symptomem jest ciągłe rozdrażnienie, gdy dziecko nie ma telefonu przy sobie lub nie jest w stałym kontakcie online z innymi. W momencie, gdy dostęp dziecka do telefonu zostaje ograniczony, np. podczas lekcji, młodemu człowiekowi towarzyszy zdenerwowanie i niepokój. Warto dodać, że bardzo często dzieci nie zgadzają się na takie restrykcje i reagują buntem – wyjaśnia Magdalena Kieraga z Centrum Terapii Dialog.

Aby lepiej zrozumieć, co dzieje się z dzieckiem, warto zaobserwować, w jakim celu korzysta ono ze smartfona. Czy posługuje się urządzeniem w celu nauki, a może ma objawy FOMO (od ang. „fear of missing out”), czyli tzw. strachu przed pominięciem? Osoba doświadczająca FOMO boi się, że przegapi w internecie coś ważnego.

– Dzieci uzależnione od smartfonów mają bardzo dużą potrzebę, wręcz poczucie przymusu ciągłego sprawdzania, czy coś nowego pojawiło się w sieci. Przeglądają aktualności i sprawdzają, czy ktoś do nich napisał lub wstawił nowe zdjęcia na swoim profilu w mediach społecznościowych. Mają poczucie, że nieustannie muszą „być na oczach innych” i chcą ciągle dotykać swojego telefonu. Nie są w stanie rozstać się z nim nawet na chwilę. Te sygnały uważam za najbardziej niepokojące. Mogą świadczyć o tym, że dziecko jest już uzależnione od urządzenia lub zmierza w tę stronę – ostrzega Magdalena Kieraga.

Ekspertka podkreśla, jak ważną rolę w profilaktyce e-uzależnień odgrywają rodzice. To oni uczą dziecka korzystania z urządzeń mobilnych, oni też powinni od najmłodszych lat wyznaczać mu granice. W tym przypadku bardzo ważną rolę odgrywają wzorce, które dziecko wynosi z domu.

– Przede wszystkim potrzebna jest prewencja. Należy uczyć dziecko od najmłodszych lat rozsądnego korzystania z telefonu, komputera i mediów społecznościowych: ze wszystkiego, co może zagrażać mu w przyszłości. Mówimy tutaj o uzależnieniu behawioralnym, z którego oczywiście można wyjść, ale prowadzi do tego bardzo długa droga, wymagająca terapii uzależnień – tłumaczy Magdalena Kieraga.

Trudno jest określić jednoznacznie, ile może potrwać leczenie e-uzależnienia. Specjaliści każdy przypadek traktują indywidualnie. Jednak w opinii ekspertki z Centrum Terapii Dialog bardziej podatne na leczenie są młodsze dzieci.

– Czas trwania terapii uzależnień jest skorelowany z konkretnym pacjentem. Młodsze dzieci całkiem nieźle radzą sobie w warunkach terapii. Ich psychika jest mobilna, co daje możliwość wpłynięcia na dziecko i oduczenia go nałogowego korzystania ze smartfona. Można przekierować uwagę dziecka na coś innego, np. na inne zainteresowania czy rówieśników. W przypadku starszych dzieci terapia wymaga bardzo dużego wyczucia. Silnie uzależniona młodzież potrafi reagować dużą agresją, skierowaną przede wszystkim w stronę rodziców oraz innych dzieci – zaznacza Magdalena Kieraga.

Więcej informacji na temat e-uzależnień można znaleźć w bezpłatnym Poradniku „Klikam z głową”. Publikacja skierowana do rodziców i nauczycieli została udostępniona do pobrania w formacie pdf na stronie Kuratorium Oświaty w Kielcach.