Stres w obliczu wojny – jak sobie z nim radzić? Te sposoby pomogą złagodzić niepokój i uporać się z zespołem lęku uogólnionego

Tragiczne wydarzenia, jakie rozgrywają się na Ukrainie po wtargnięciu na jej teren wojsk rosyjskich, nie są obojętne dla nikogo. Cały świat solidaryzuje się z cierpiącymi z powodu wojny ludźmi. Wszystko rozgrywa się na naszych oczach, tuż obok nas. Codziennie widzimy zniszczenia oraz ludzkie tragedie. To już nie są nudne książki do historii z wymienionymi datami i dziwnymi, nic dla nas nie znaczącymi wydarzeniami, które musieliśmy będąc w szkole. Te wydarzenia dzieją się tu i teraz i nikt nie wie, jaka w konsekwencji będzie ich skala oraz co się jeszcze stanie. Poczucie lęku i bezsilności dotyczy więc wszystkich, dlatego grozi nam zespół lęku uogólnionego.

Zespół lęku uogólnionego (zaburzenia lękowe uogólnione, ang. generalised anxiety disorder, w skrócie GAD) to zaburzenie psychiczne polegające na odczuwaniu ciągłego lęku i niepokoju związanego z nierealnymi zagrożeniami. Chory odczuwa stałe napięcie i lęk, nazywany lękiem wolnopłynącym, związane z negatywnymi i nieoczekiwanymi wydarzeniami, które według niego mogą nastąpić. Żyje on w ciągłej gotowości do ucieczki przed zagrożeniem, jego życie jest podporządkowane negatywnym emocjom jakie odczuwa.

Chory na zespół lęku uogólnionego doświadcza również objawów somatycznych, takich jak: przygnębienie, przemęczenie, brak nadziei, obawy o własne życie oraz życie i zdrowie najbliższych. Pojawiają się także inne symptomy. Należą do nich:

• duszności,
• drętwienie kończyn,
• ataki paniki,
• drażliwość,
• wahania nastroju,
• wzmożone napięcie mięśniowe,
• bóle głowy,
• bezsenność,
• nudności,
• kołatanie serca.

Zaburzenie to może się pojawić u każdego pod wpływem bardzo silnych negatywnych emocji w wyniku utraty pracy, śmierci bliskiej osoby, kataklizmu czy właśnie wojny. Z drugiej strony u osób z tym zaburzeniem pod wpływem obecnej sytuacji związanej z wojną objawy GAD mogą się nasilić. Warto więc wiedzieć, jak sobie z nimi radzić i zastosować techniki łagodzące stres i niepokój.

Kanały informacyjne, wiadomości pojawiające się w internecie czy w mediach społecznościowych otaczają nas ze wszystkich stron.
Przebodźcowanie nadmiarem informacji może sprawić, że będziemy odczuwać rozdrażnienie, wahania nastroju czy trudności w skupieniu się na zadaniach w pracy czy w szkole. Informacje w tej sytuacji należy ograniczyć i wyznaczyć sobie czas w ciągu dnia, np. godzinę, na ich sprawdzenie. Unikajmy również oglądania wiadomości czy czytania doniesień wojennych tuż przed snem, bo taka sytuacja może wywołać zaburzenia snu, takie jak bezsenność czy częste wybudzanie się w nocy.

Wiele osób nie potrafi stać bezczynnie i patrzeć, gdy drugiej osobie dzieje się krzywda. Empatia, którą wyzwoliło w nas niepojęte i niezasłużone cierpienie zwykłych obywateli Ukrainy, którzy musieli opuścić swoje domy i uciekać często bez niczego z małymi dziećmi na rękach karze nam działać i im pomagać. Oddajemy więc swoje rzeczy, ubrania, zabawki, artykuły medyczne i higieniczne, żywność, dzielimy się tym co mamy. To najwspanialszy gest z głębi serca, za który Ukraińcy nam są bardzo wdzięczni. Pamiętajmy jednak, że zbiórki rzeczowe nie są okazją do pozbycia się z szafy niepotrzebnych rzeczy, nie oddawajmy więc letnich sukienek czy japonek, gdy nadal trwa zima, a uchodźcy stoją często godzinami na mrozie. Sprawdzajmy na stronach urzędów miast i gmin czy fundacji jakie produkty są naprawdę potrzebne i pomagajmy z głową.

Przyjmując gości do swoich domów, miejmy też na uwadze nie tylko przygotowanie pomieszczenia i zapewnieniu odpowiednich warunków. Weźmy pod uwagę również własne zasoby psychiczne i przygotujmy się na to, że nasi goście mają za sobą bardzo trudne doświadczenia, które mogły wywołać u nich objawy zespołu stresu pourazowego. Przeżycie traumy może sprawić, że będą oni zachowywać się nieadekwatnie do sytuacji. Nie zrażajmy się tym i nie bierzmy tego do siebie, w razie tego typu problemów warto zwrócić się o pomoc do psychologa oraz zapoznać się z "Poradnikiem dla osób goszczących uchodźców z Ukrainy". Na szczęście badania pokazują, że tylko nieliczni właściciele mieszkań obawiają się obecności Ukraińców na rynku najmu.

Z pewnością każdy z nas solidaryzuje się z ofiarami agresji, ale każdy też inaczej radzi sobie z tą trudną sytuacją. Wiele osób stara się pomagać, wpłaca pieniądze na składki, oddaje swoje rzeczy na zbiórki, zostaje wolontariuszem w miejscach segregacji darów dla uchodźców. To bardzo ważne gesty, które wiele znaczą, ale nie każdy musi poświęcić się teraz jedynie temu i zrezygnować z własnego życia. Nie miej więc wyrzutów sumienia, że robisz zbyt mało lub że masz potrzebę towarzyskiego spotkania z przyjaciółmi, wyjścia na zakupy czy do kosmetyczki. Zadbaj o siebie i swoje potrzeby, a wtedy łatwiej będzie ci dbać także o innych.

Rozmawiaj o emocjach, które odczuwasz, nie pozwól, aby przejęły one nad tobą kontrolę. Wyrzucić z siebie negatywne emocje, ale w sposób łagodny i spokojny, bez podnoszenia głosu czy wyrażania nadmiernej frustracji i bezsilności. To pozwoli ci się z nich oczyść i odzyskać panowanie nad sobą. Jeśli nie znajdujesz słów na opisanie swoich uczuć możesz milczeć, czasem wystarczy sama obecność drugiej osoby i milczące wsparcie.

Obserwowanie na co dzień strasznych wydarzeń oraz współodczuwanie bólu i cierpienia osób ich doświadczających jest bardzo wyczerpujące nie tylko psychicznie, ale też fizycznie. Z tego powodu możesz odczuwać ciągłe napięcie mięśni, bóle całego ciała oraz głowy, rozproszenie, problemy z koncentracją, zaburzenia trawienia, problemy ze snem i wiele innych. Pamiętaj więc o odpoczynku, wyciszaniu się oraz poświęcaniu uwagi również sobie. Codziennie znajdź chwilę czasu na odcięcie się od trudnych wydarzeń. Zrób sobie kąpiel, poczytaj książkę, porozmawiaj z bliską osobą na temat nie związany z wojną ani innymi traumatycznymi zdarzeniami. Zadbaj też o odpowiednią ilość snu, który powinien wynosić 7-8 godzin nieprzerwanego snu na dobę.