Jajka na odchudzanie – to działa! Dieta jajeczna może być jednak bardzo niezdrowa. Zobacz, jak uniknąć błędów

Dieta jajeczna to menu odchudzające bazujące na jajach kurzych, które wydaje się być wymarzonym rozwiązaniem dla wielbicieli tego produktu. To chyba jednak jej jedyna zaleta, bo wcale nie jest to dieta łatwa ani zdrowa. Nie znaczy to wcale, że nie można jeść większych ilości jajek nawet bez odchudzania, a przy tym z korzyścią dla organizmu – o tym jednak dalej.

Dieta jajeczna jest jedna z monodiet, czyli takich systemów żywienia, które opierają się na jednym produkcie lub grupie produktów. W tym przypadku są to jajka, przeważnie kurze. Na diecie jajecznej zwykle można też jeść mięso, ryby, warzywa nieskrobiowe, głównie zielone, i ew. grejpfruty.

Czytaj też: Jakie jajka są najzdrowsze?

Dieta jajeczna występuje w co najmniej kilku wersjach:

• Dieta grejpfrutowo-jajeczna – jest najbardziej znaną odmianą diety jajecznej, której autorstwo błędnie przypisuje się naukowcom ze słynnej amerykańskiej Kliniki Mayo. To czternastodniowe menu niskowęglowodanowe i bogate białko, w którym do każdego posiłku jada się pół grejpfruta – i najczęściej jajko. Sporo jajek spożywa się też w ramach diety kopenhaskiej, której autorstwo w podobny sposób przypisywane jest lekarzom ze Szpitala Królewskiego w Kopenhadze. Inną niezdrową wersją takiego menu to dieta norweska.
• Dieta winno-jajeczna – to dieta, która zdobyła popularność w latach 1970. ubiegłego wieku dzięki publikacji na łamach pisma „Vogue”. Informacje o niej po raz pierwszy pojawiły się w 1962 r. w książce Helen Gurley Brown „Sex and the Single Girl”. Choć dieta w oczywisty sposób jest szkodliwa, niedawno znów stała się niezwykle popularna ze względu na swoje zasady. Wymaga jedynie wypicia przez cały dzień butelki wina – a do tego można jeść tylko jajka (plus stek na kolację) i ew. sięgać po czarną kawę i wodę. Po 3 dniach ma to skutkować utratą 2,5 kg, choć w rzeczywistości zapewni najwyżej kaca i odwodnienie, bo zrzucone kilogramy to woda, która szybko wróci na swoje miejsce. To bez wątpienia najbardziej niezdrowa dieta, jaka istnieje, a przy tym całkowicie nieprzydatna, jeśli chodzi o odchudzanie.
• Tradycyjna dieta jajeczna – na tej diecie oprócz jajek można spożywać również inne źródła białka, ale głównie te zwierzęce. To menu wysokobiałkowe, w którym można uwzględniać niskowęglowodanowe warzywa, takie jak sałaty, jarmuż, brokuł czy szpinak. Ta wersja może być najlepsza, pod warunkiem że dietę stosuje się nie dłużej niż 2 tygodnie i urozmaica różnymi produktami.
• Ekstremalna dieta jajeczna – na tej diecie można jeść wyłącznie jajka i pić wodę. Jest to najbardziej niezdrowa i niezalecana wersja menu.

We wszystkich odmianach diety jajecznej obowiązuje ścisłe ograniczenie spożycia węglowodanów. Niedozwolone jest sięganie po produkty skrobiowy (ziemniaki, kasze, pieczywo, warzywa korzeniowe) oraz zawierające cukier (słodycze i większość owoców).

Zalecane jest spożywanie jajek w różnych postaciach, m.in. na miękko, na twardo, w koszulce czy w formie jajecznicy, ale nie smażonej na tłuszczu (ani nie w postaci jajek sadzonych).

Sprawdź: Czy grejpfrut odchudza?

Przykładowe menu diety grejpfrutowo-jajecznej:

• Śniadanie: 2 jajka, plasterek bekonu, 1/2 grejpfruta lub szkl. soku grejpfrutowego bez cukru, czarna kawa lub herbata;
• Lunch: chude mięso, sałatka z beztłuszczowym dressingiem lub surowe warzywa, 1/2 grejpfruta lub szkl. soku grejpfrutowego bez cukru;
• Obiad: chude mięso, warzywa (mogą być duszone z odrobiną tłuszczu), 1/2 grejpfruta lub szkl. soku grejpfrutowego bez cukru, czarna kawa lub herbata;
• Przed snem (opcjonalnie): szkl. soku pomidorowego lub chudego mleka.

Dietę grejpfrutowo-jajeczną stosuje się przez 12 dni, po czym należy zrobić 2 dni przerwy – stąd kuracja nazywana jest dietą 14-dniową. Cały ten cykl można powtórzyć, co ma pomóc zwiększyć utratę wagi. Najlepiej jednak nie stosować jej aż przez 2 tygodnie ani tym bardziej nie powtarzać, ponieważ już kilka dni takiego żywienia może powodować efekty uboczne.

Dieta jajeczna to menu wysokobiałkowe, a jednocześnie bardzo niskowęglowodanowe. Taki jadłospis pomaga chudnąć w szybszym tempie niż diety o podobnej kaloryczności, ale innych proporcjach składników odżywczych. Tak dzieje się jednak tylko w początkowym okresie jej stosowania, bo długoterminowe skutki są zbliżone dla wszystkich rodzajów diet.

Szybkie efekty to nie wszystko. Zwiększona podaż białka pomaga ograniczyć apetyt i spalanie tkanki mięśniowej, które następuje razem z tą tłuszczową, a tym samym zapobiegać nadmiernym spadkom tempa przemiany materii. To jednak tylko teoria, bo dieta jest tak niskoenergetyczna, że z braku kalorii spalane są również białka, zamiast być wykorzystane w mięśniach. I tu dochodzimy do sedna: głównym powodem działania diety jajecznej jest ekstremalnie niska kaloryczność, która może nie przekraczać nawet 1000 kcal dziennie.

Dieta jajeczna pozwala początkowo stracić na wadze i choć przez pierwsze 4 dni efekty mogą nie być widoczne, już piątego dnia niektórzy obserwują spadek masy ciała wynoszący co najmniej 2 kg. Później może ubywać 0,25-0,5 kg co dwa dni, czyli przez 14 dni można stracić ok. 3,5 kg. To wcale nie tak dużo, zważywszy na czas trwania odchudzania i stosowany rygor, a wręcz dyskomfort na diecie.

Dieta jajeczna jest skuteczna, ponieważ ograniczenie wyboru do kilku czy nawet kilkunastu produktów skutkuje drastycznym zmniejszeniem liczby przyjmowanych kalorii. W niemal każdej wersji zapewnia ona mniej niż 1000 kcal dziennie, podczas gdy według oficjalnych wytycznych nie powinno się stosować bez nadzoru lekarza diet o energetyczności niższej niż 1200 kcal dla kobiet i 1500 kcal dla mężczyzn. Na dodatek jajeczne menu jest niezbilansowane, a więc niezdrowe.

W przypadku ekstremalnej i grejpfrutowej diety jajecznej można wręcz mówić o ich szkodliwości dla zdrowia nawet przy krótkim stosowaniu. Przyczyną jest nie tylko niedostatek niezbędnych witamin i składników mineralnych, powodujący niedobory pokarmowe. Takie jadłospisy mają też niewiele antyoksydantów, które chronią organizm przed stresem oksydacyjnym, stanem zapalnym i uszkodzeniami komórek, prowadzącymi do procesów powstawania nowotworów.

Diety jajeczne zapewniają zdecydowanie za mało błonnika, który oprócz pełnienia funkcji antyoksydacyjnych pomaga też usuwać z organizmu toksyny oraz stanowi pożywkę dla korzystnej mikroflory jelitowej. Jest ona niezbędna m.in. dla zachowania odporności organizmu, niższej masy ciała i dobrej kondycji psychicznej.

Kolejnym zagrożeniem dla zdrowia jest niedobór węglowodanów. Jeśli codzienna dieta zapewnia je w dawce mniejszej niż 100 g (a tak jest w przypadku bardziej rygorystycznych wersji diety jajecznej), sprzyja to powstawaniu w organizmie szkodliwych ciał ketonowych. Prowadzi to nie tylko do nagromadzenia związków kwasowych w organizmie, ale też obciąża nerki i wątrobę, mogąc wywoływać problemy z tymi narządami lub nasilać już istniejące schorzenia.

Nie można też zapominać o sporej zawartości cholesterolu w jajkach. Choć jedzone w rozsądnych ilościach (nawet po sztuce codziennie) nie wpływają niekorzystnie na układ krążenia, jednak osoby z zaburzeniami metabolicznymi i lipidowymi powinny skonsultować zmianę diety z lekarzem.

W związku z licznymi brakami odżywczymi stosowaniu diety jajecznej towarzyszą zwykle nieprzyjemne objawy, takie jak m.in.:

• zaparcia,
• odwodnienie,
• nasilone uczucie pragnienia,
• zmęczenie,
• ociężałość,
• bóle głowy,
• nudności,
• nieprzyjemna woń oddechu,
• kurcze mięśni,
• wzdęcia,
• zaburzenia trawienne.

Zarówno niski poziom energii, jak i złe samopoczucie sprawiają, że uprawianie aktywności fizycznej podczas stosowania restrykcyjnej diety jajecznej przestaje być możliwe. Dodatkowo niektórzy mogą mieć trudności nie tylko z objawami ubocznymi, ale też w przestawieniu się na wysokobiałkową dietę, zwłaszcza z dużą ilością mięsa.

Problemem jest też nadmierna konsumpcja jajek. O ile dziś dozwolone jest jedzenie znacznie większej liczby niż kiedyś, wciąż jest to kilka-kilkanaście sztuk tygodniowo. Spożywanie co najmniej kilku jaj na dzień to jednak zdecydowanie za dużo.

A po co w diecie jajecznej są grejpfruty? Najprawdopodobniej wybrano je z tego względu, że zawierają najmniej cukru w porównaniu z większością innych owoców, a przy tym są źródłem witaminy C. Dziś wiemy, że pozwalają też dostarczyć nieco antyoksydacyjnych polifenoli do ubogiego odżywczo menu, a ponadto mają działanie stymulujące metabolizm. Zawierają też jednak gorzkie substancje, które w dużych ilościach mogą zaburzać gospodarkę hormonalną i nie są wskazane podczas stosowania jakichkolwiek leków. Jest to powodem, dla którego grejpfrutów nie powinno się jeść codziennie – a na pewno na każdy posiłek.

Dieta jajeczna jest restrykcyjna i trudna, a w zasadzie niemożliwa do utrzymania przez dłuższy czas, zwłaszcza gdy wywołuje skutki uboczne w postaci kiepskiego samopoczucia. Stosowanie jej jest wręcz gwarancją pojawienia się efektu jo-jo tuż po zakończeniu kuracji.