Wsteczna miesiączka może być przyczyną rozwoju chorób, w tym endometriozy. Sprawdź, na czym polega to zjawisko i jak wpływa na stan zdrowia

Wsteczna miesiączka to zjawisko, o którym niewiele się mówi. W prawidłowo przebiegającym cyklu miesiączkowym po ok. 2 tygodniach od owulacji błona śluzowa złuszcza się, a jej fragmenty wydalane są z organizmu wraz z krwawieniem menstruacyjnym. W przypadku patologii układu rozrodczego krew miesiączkowa cofa się i wędrując przez jajowody trafia do miejsc, w których nie powinno jej być.

W momencie, gdy krew miesiączkowa dostaje się do jajników lub jamy otrzewnowej często dochodzi do pojawienia się skrzepów, które w późniejszym czasie przekształcają się w zrosty lub torbiele krwotoczne, często nazywane czekoladowymi – ich nazwa wzięła się od koloru cieczy, która je wypełnia.

Naukowcy i ginekolodzy nie wiedzą do końca, co może być przyczyną patologicznego cofania się krwi miesiączkowej do jajowodów. Sugeruje się jednak, że do głównych powodów pojawienia się tego zjawiska zaliczają się zaburzenia hormonalne i wady anatomiczne układu rozrodczego.

Istnieje wiele objawów, które towarzyszą miesiączkowaniu wstecznemu. Wśród najczęściej występujących dolegliwości można wymienić:

• skąpe krwawienie miesiączkowe,
• widoczne skrzepy w krwi menstruacyjnej,
• zmiana zabarwienia krwi miesiączkowej na brunatną,
• silny ból podbrzusza,
• ból pleców w okolicy lędźwiowej,
• powiększenie obwodu brzucha,
• nudności i wymioty,
• silne parcie na pęcherz w takcie miesiączkowania,
• ból podczas oddawania moczu.

Dodatkowo w przebiegu wstecznej miesiączki może pojawić się gorączka, która najczęściej jest wynikiem gromadzenia się krwi w jamie otrzewnej. Z każdym kolejnym cyklem ilość krwi i skrzepów zwiększa się, co stwarza ryzyko rozwoju groźnego zapalenia jamy otrzewnej lub sepsy.

Lekarze sugerują, że wsteczna miesiączka może być jedną z głównych przyczyn rozwoju endometriozy, czyli choroby polegającej na występowaniu tkanki endometrium poza macicą. Z kolei cofanie się krwi menstruacyjnej do jajników zaburza ich prawidłową pracę, co bezpośrednio wpływa na funkcjonowanie błony śluzowej macicy.

Dodatkowo wykazano, że jedną z głównych przyczyn rozwoju torbieli endomterialnych, czyli takich wypełnionych płynem (w tym krwią menstruacyjną) jest właśnie miesiączka wsteczna. Prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy powinien w ciągu 1-2 cyklów menstruacyjnych „wchłonąć” powstałe torbiele. Jednak w przypadku endometriozy sytuacja wygląda inaczej, ponieważ z każdym kolejnym cyklem torbiele powiększają się, aż w pewnym momencie mogą pęknąć, wywołując tym samym silny stan zapalny.

Dlatego w przypadku odczuwania silnego bólu brzucha lub zaobserwowania bardzo skąpego krwawienia podczas miesiączki należy udać się do lekarza na USG ginekologiczne.

Cofanie się krwi miesiączkowej do jajowodów, jajników i otrzewnej może zaburzać prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Często w wyniku wstecznej miesiączki tworzą się również torbiele, skrzepy i zrosty, które mogą uniemożliwiać dojrzewanie komórki jajowej, a tym samym powodować zatrzymanie owulacji.

Warto wspomnieć, że nieleczone torbiele na przydatkach zwiększają ryzyko rozwoju groźnego raka jajnika, który należy do dziesiątki najbardziej śmiercionośnych nowotworów wśród kobiet.

Aby kobieta z torbielami na jajnikach mogła znowu mieć owulację, musi podjąć odpowiednie leczenie, którego celem jest zmniejszenie lub całkowita likwidacja powstałych zmian.

Wsteczna miesiączka to zjawisko, które jest ciężkie do zdiagnozowania, ponieważ o cofaniu się krwi miesiączkowej kobieta dowiaduje się dopiero w momencie zaobserwowania na obrazie USG skrzepów lub torbieli. Aby rozpoznać wsteczną miesiączkę lekarz na początku przeprowadza wywiad, na którym pyta pacjentkę o szczegółowe informacje dotyczące cyklu menstruacyjnego.

Kolejną metodą, która pozwala zaobserwować niepokojące zmiany jest badanie USG. Na podstawie obrazu ginekolog jest w stanie stwierdzić, czy widoczne torbiele są wypełnione płynem – gęsta ciecz najczęściej oznacza krew pochodzącą ze wstecznego miesiączkowania.

Jedną z najczęstszych metod diagnostycznych jest również laparoskopia, czyli wprowadzenia narzędzi chirurgicznych przez niewielkie nacięcia do jamy brzusznej. Metoda ta jest mało inwazyjna, a pozwala w dokładny sposób zobrazować, czy u pacjentki występują skrzepy, zrosty i torbiele. Jeśli tak, lekarze od razu usuwają zmiany, które następnie wysyłają do badania histopatologicznego. Jeśli wyniki potwierdzą, że wycięte zmiany mają cechy endometrialne, pacjentce postawiona zostaje diagnoza – endometrioza.

Niestety, nie istnieje metoda zapobiegająca cofaniu się krwi miesiączkowej. Obecnie leczenie polega głównie na usuwaniu skutków. Wśród najpopularniejszych metod wymienia się terapię hormonalną, której celem jest całkowite zatrzymanie cyklu miesiączkowania, a tym samym zatrzymanie owulacji. Warto wspomnieć, że jajeczkowanie powraca zazwyczaj w ciągu 2-3 miesięcy od odstawienia tabletek hormonalnych.

Następną metodą leczenia jest operacyjne usunięcie zmian, zazwyczaj metodą laparoskopii. Po zabiegu chirurgicznym pacjentce najczęściej podaje się leki hormonalne na 2-3 miesiące, aby ograniczyć działanie jajników i zmniejszyć ryzyko szybkiego powrotu torbieli.

Elementem wspierającym leczenie objawów wstecznych miesiączek jest również dieta przeciwzapalna. Ten sposób żywienia polega na wyeliminowaniu produktów prozapalnych, dlatego z jadłospisu należy wyeliminować:

• żywność przetworzona,
• produkty obfitujące w nasycone kwasy tłuszczowe – margarynę, smalec, boczek, tłuste śmietany,
• produkty smażone,
• konserwy,
• fast foody,
• żywność bogata w konserwanty – głównie produkty z długim terminem ważności.

Natomiast należy spożywać świeże warzywa i owoce, produkty zbożowe, a także oleje roślinne, które będą znakomitym źródłem kwasów omega-3. Naukowcy sugerują, że jedną z najlepszych diet wspierających leczenie wstecznych miesiączek i endometriozy może być dieta wegańska, która eliminuje wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym mleko, jajka i ryby.